ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ II - Deneme Sınavı - 9

745

Altun Yaruk

Abdürrahim Nizari

Zafername

Tunus

qoydum

baliliri

Kurtuluş yolunda su gibi aktı bizim kanımız

Yurdumuz biz yüz gözünü kan ile temizledik

Şöyle bir pilav yap, tadını çıkararak yiyelim

Bir an karşımda durup geçiniz.

inek

saban

sahip

asla

yer

hangi

Tatar adı, ilk kez Orhun Yazıtlarında Otuz Tatar ve Tokuz Tatar şeklinde geçmektedir. Çin kaynakları bunları çeşitli devrelere ait olmak üzere “Ta-Ta” veya “Da-Da” şeklinde kaydetmişlerdir. Tarihçi Reşidüddin ise bu halkı ayrı bir kavim olarak kaydetmekte ve dillerinin Moğolca olduğunu yazmaktadır. Tatar adı, Dede Korkut hikâyelerinde de geçmektedir. Bu kaynakların dışında, Kâbusnâme’de Tatarların dokuz Türk kavminden biri olarak gösterildiği, Dîvânü Lügâti’t-Türk’te Türk kavimleri arasında sayıldığı, Târih-i Fahreddin Mübârekşah’taki Türk kavimlerine ait listede Tatar adının da bulunduğu görülmektedir. Doğru cevap B’dir.

Gorbaçov’la 1980’lerin sonunda başlayan açıklık politikası sonucunda Tataristan’da da bazı talepler dile getirilir. 30 Ağustos 1990 tarihinde SSCB dağılmadan Tataristan Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan eder. Bağımsızlığı dört yıl boyunca hiçbir ülke tarafından tanınmayan Tataristan, 18 Şubat 1994’te Rusya ile bugünkü resmî statüsünü belirleyen bir anlaşma imzalamıştır. Bu anlaşma sonucunda Tataristan yarı bağımsız özerk bir Türk Cumhuriyeti konumuna gelmiş ve diğer muhtar cumhuriyetlere tanınmayan bazı haklar elde etmiştir. Doğru cevap E’dir.

Tatar Türkçesi, Türk dilinin üç büyük kolundan (Karluk, Kıpçak, Oğuz) biri olan Kıpçak grubu içinde yer alır. Yönlere göre yapılan lehçe tasnifleri bakımından ise, Kuzey Türkçesi içerisinde değerlendirilmektedir. Kuzey Türkçesi olarak adlandırılan bu gruptaki lehçeler, Kıpçak kökenli lehçelerdir. Doğru cevap C’dir.