ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ II - Deneme Sınavı - 14

Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Sözlü Uygur Edebiyatı’ndaki destanlardan en ünlüsü 1827 mücadelesine katılan Nazugum adlı Uygur kadınının başına gelenleri ve Çin zulmüne karşı direnişini anlatan ‘Nazugum Destanı’dır.

Doğu Türkistan’ın bugünki idari yapısı 1955’te belirlenmiş ve bölgedeki idareye
Sincan-Uygur Özerk Bölgesi adı verilmiştir. Bu bölge kendi içerisinde beş özerk eyalete bölünmüştür. Doğu Türkistan’ın en önemli şehirleri Urumçi, Altay, Aksu, Hoten, Kaşgar ve Kumul’dur.

Tatar Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “В” harfinin Latin alfabesindeki karşılığı V harfidir.

Tatar Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “kalınlık işareti” Ъ dir.

Latin alfabesindeki  “J, C, Ş, Z”harflerinin Tatar Türkçesi Kiril alfabesindeki karşılıkları sırasıyla “ Ж , Җ , Щ , З” harfleridir.

“Рәxмәт” ifadesi Türkiye Türkçesinde “Teşekkür ederim” anlamına gelir.

Bu kitapnıñ tışlıgı bik matur” cümlesi Türkiye Türkçesinde “Bu kitabın kapağı çok güzel” demektir.

Tatarca “Alarnı yeş ressam yasagan” cümlesinin Kiril harfleriyle karşılığı "Aлaрны яш рәссaм ясaгaн" cümlesidir.

"karaganda" kelimesi “göre, nazaran” anlamına gelir.

“savaş” kelimesinin Tatar Türkçesindeki karşılığı "sugış" kelimesidir.

töze-fiilinin Türkiye Türkçesinde karşılığı “nişan almak” tır.

"bozkır" kelimesinin Tatar Türkçesindeki karşılığı “dala” dır.

Kuzey Türkçesi olarak adlandırılan bu gruptaki lehçeler, Kıpçak kökenli lehçelerdir. Tatar Türkçesinin de yer aldığı Kıpçak grubu içerisine şu
lehçeler girmektedir.
I. Karadeniz-Hazar Bölgesi: 1. Karaim (Karay) 2. Kırım Tatar 3. Karaçay-Balkar 4. Kumuk
II. İdil-Ural Bölgesi: 1. Tatar 2. Başkurt
III. Aral-Hazar Bölgesi: 1. Kazak 2. Karakalpak 3. Nogay. 4. Kırgız

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bugünkü Tatar Türkçesinin üç ayrı ağzı bulunmaktadır. Bunlar Orta, Batı (Mişer) ve
Doğu ağızlarıdır.
1. Orta Ağız: Tatar Türkçesinin bugünkü edebî dilini oluşturan merkez ağzıdır. Bu
ağzın temsilcileri Kazan Türkleridir. Bunlar çoğunlukla Tataristan, Başkurdistan ve Ural dağlarının batısındaki bölgelerde yaşarlar.
2. Batı (Mişer) Ağzı: Batı ağzının temsilcilerini Mişer Tatarları oluşturur. İdil grubu
Tatarlarına dahil olan bu ağzın temsilcileri Samara, Ulyanovsk, Sarıtav (Saratov),
Penza, Ryazan, Tüben Novgorod, Orenburg, Volgograd, Astrahan bölgelerinde ve
Tataristan, Mordov, Çuvaşistan, Udmurt, Başkurdistan cumhuriyetlerinin bazı kesimlerinde yaşarlar.
3. Doğu Ağzı: Bu ağzı konuşanlara Sibirya Tatarları denir. Doğu ağzının temsilcileri
Batı Sibirya’nın Baraba, Tomsk, Tümen, Tobol ve Tara bölgelerinde yaşarlar. Doğru yanıt B seçeneğidir.

e sesi, Türkiye Türkçesindeki e’den daha açık ve geniş söylenir.

Uygur Türkçesinde büyük ünlü uyumunu bozan en önemli özellik ı ve i için tek harf kullanılmasıdır: béliqlarni (balıkları), qolida (kolunda), qattiqliq (katılık), añlimiğan (anlamamış), qılğanni (yapanı), balilar (çocuklar).

Uygur Türkçesine has olan ve onu diğer Türk lehçelerinden ayıran en belirgin ses olayları ünlülerle ilgilidir.

A,B,D ve E şimdiki zamanın rivayeti ancak C şıkkı gelecek zamanın rivayeti.