ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ I - Deneme Sınavı - 5

Şimdiki Zamanın Rivayeti
Şimdiki zamanın rivayetinde, şimdiki zaman ekleri -yaar/yäär ve yaa/yää’nin üzerine “eken” veya “-mIş” gelir.
alyaarmışım (alıyormuşum)  başlayaamışım (başlıyormuşum)
alyaarmışsıñ                        başlayaamışsıñ
alyaarmış                            başlayaamış
alyaarmışık                          başlayaamışık
alyaarmışıñız                       başlayaamışsıñız
alyaarmışlar                        başlayaamışlar

1693-1700 yıllarında Kalmukların saldırısına uğramışlardır. Doğru cevap E’dir.

Türkmenistan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 27 Ekim 1991’de bağımsızlığını ilan etmiştir. Doğru cevap E’dir.

Türkmen Türkleri bugün Çavdar, İmrili, Yomut, Göklen, Teke, Sarık, Salur ve Ersarı gibi başlıca yedi boydan oluşmaktadır. Bu boylar da kendi arasında çeşitli oymaklara ayrılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Türkmenistan Cumhuriyeti, Latin alfabesine geçiş kanununu 12 Nisan 1993 tarihinde onaylamıştır. Doğru cevap D’dir.

1993 yılında kabul edilen Türkmen alfabesinde 30 harf bulunmaktadır. Doğru cevap D’dir.

1960-1990 yılları arası sovyet devri edebiyatında Berdi Gulov, Taçmammet Cürdekov ve Gurbangılıç Hıdırov gibi kimseler önemlidir. Doğru cevap B’dir.

Kayum Tañrıguliyev, Nurı Bayramov, Arı Baymıradov, Recepmırat Durdıyev, Ağageldi Allanazarov, Kasım Nurhadov ve Hemra Şirov gibi yazarlar Türkmen bağımsızlık devri edebiyatında, çocuk psikolojisinden yararlanarak yazdıkları eserlerle, çocuk edebiyatının gelişmesine büyük katkıda bulunmuşlardır. Doğru cevap A’dır.

Türkmen Türkçesi’nde 8 hâl eki vardır.

1-Yalın Hâl

2-İlgi Hâli

3-Yükleme Hâli

4-Yönelme Hâli

5-Bulunma Hâli

6-Ayrılma Hâli

7-Eşitlik Hâli

8-Vasıta Hâli

Doğru cevap D’dir.

Ata Govşudov, Berdi Karbabayev, Güseyin Muhtarov 1945-1960 döneminin önemli kalemleridir. Doğru cevap A’dır.

Karluk grubunun bir temsilcisi omakla birlikte Özbek Türkçesinin içinde kuzey ve batı
Türkçesinin özellikleri de görülür. Stefan Wurm Özbek Türkçesini dört ağıza dayandırır:
1. Kıpçak Özbekçesi,
2. Kuzey Özbekçesi,
3. Güney Özbekçesi,
4. Türkmenceleşmiş Özbekçe.

Aynî, Niyâzî ve Fıtrat üçlüsünün önderliğinde başlayan Çağdaş Özbek şiiri üç döneme ayrılır.

Yeni Dönem: 1960’tan günümüze kadar olan dönemdir. Stalin’in 1953’te ölmesinden
sonra biraz rahatlama ve yumuşama başlamış, 1960’tan itibaren Özbek edebiyatında lirik şiir tekrar çiçek açmıştır

Özbek Türkçesinde 10 tane ünlü vardır.

Türkiye Türkçesinden farklı olarak yuvarlak ünlülerden sonra çoğu kez düz-dar ünlüler gelir: köngil (gönül), ölim, kömir (kömür), ölikxånä (morg), boyli (boylu), oqıymän (okuyorum), kökiş
(mavimsi), qolim (elim).

Böylece 23 tane ünsüz Kiril alfabesinde 27 ses işaretiyle gösterilmektedir.

Türkiye Türkçesinde d ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde
ötümsüz t ile başlar.

köräcäk

tengdåş

külär yüz