Aof Panel

Soru 1

I. Çuvaş ve Yakut lehçeleri dışında kalan Türk dili, VII. yüzyıldan XIII. yüzyıla kadar tek yazı dili hâlinde yaşamıştır.

II. Bu tek yazı dili, farklı ağızların oluşmamasına yol açmıştır.

III. Dîvânü Lügâti’t-Türk’te Kâşgârlı Mahmûd değişik boyların ağız özelliklerini kaydetmiştir.

Türk lehçelerinin oluşumu ve gelişimi ile ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenebilir?

Soru 2

I. XIX-XX. yüzyıla kadar, kendi tabiî çizgisinde oluşup gelişen üç temel yazı dili kolu vardır.

II. Sovyet yönetimi politikaları boyların ağızlarını yazı dili durumuna getirmiştir.

III. Dildeki bu parçalanma, bugün Türk dünyasının önündeki en büyük sorundur.

Türk lehçelerinin oluşumu ve gelişimi ile ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenebilir?

Soru 3

Türk ağız ve lehçelerini yazı dili durumuna getirme düşüncesinin teorisyeni kimdir?

Soru 4

Türk lehçeleri ile ilgili ilk eser kimin tarafından yazılmıştır?

Soru 5

I. t ve d sesleri ile d sesinin z veya y şeklinde gelişmesi.

II. Tek heceli sözlerin sonundaki-v (-u) sesinin korunması veya -g/-ġ olması.

III. Birden fazla heceli sözlerin sonundaki -g/-ġ sesinin korunması veya sedasızlaşarak -k/-k olması yahut düşmesi.

IV. Çekim eklerinin başındaki g-/ġ- sesinin korunması veya düşürülmesi.

V. Kelime sonundaki y-/s- seslerinin durumu.

Yukarıdakilerden hangileri tasniflere esas alınan belli başlı ses özelliklerindendir?

Soru 6

Wilhelm Radloff'un tasnifine göre aşağıdakilerden hangisi doğu şiveleri sınıfındadır?

Soru 7

Aşağıdakilerden hangisi yakın lehçe gruplarına girmez?

Soru 8

I.Radloff, Korş, Samoyloviç, Räsänen ve Baskakov gibi birçok Avrupalı ve Rus Türkolog, Türk lehçelerini tasnif etmeye çalışmıştır.

II. Berezin zamanında lehçe araştırmaları henüz başlangıç devrini yaşadığı için asıl tasnif çalışmalarını Radloff ile başlatmak daha doğru olur.

III. Korş, Radloff ’un tasnifini geliştirmiş, Samoyloviç ise bu iki görüşü birleştirmiş ve lehçe gruplarına, onların tarihî malzemesini ekleyerek, tarihî-kavmîcoğrafî adlar ile adlandırmıştır.

IV. Reşit Rahmeti Arat, bütün bu tasnif denemelerini incelemiş ve 1953 yılında, Türkiyat Mecmuası’nda yazdığı “Türk Şivelerinin Tasnifi” adlı uzun makalesinde önemli bir tasnif ortaya koymuştur.

Türk lehçelerini tasnif çalışmalarıyla ilgili yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?

Soru 9

Samoyloviç’in Tasnifi'ne göre aşağıdaki lehçelerden hangisi Tav- Grubunda (Kıpçak, Kuzeybatı) yer alır?

Soru 10

Aşağıdakilerden hangi lehçe Türk dillerinin Doğu Hun dalının Uygur grubuna girmez?

Soru 11

Dili "bildirişimi sağlayan göstergeler dizgesi" olarak tanımlayan dilbilimci kimdir?

Soru 12

Dili "dil, düşünce, duygu ve isteklerin bir toplumda ses ve anlam yönünden ortak olan öğeler ve kurallardan yararlanılarak başkalarına aktarılmasını sağlayan çok yönlü çok gelişmiş bir dizge" olarak tanımlayan dilbilimci kimdir?

Soru 13

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde Türk Dilinin bugünkü üç uzak lehçesi bir arada ver doğru olarak verilmiştir?

Soru 14

Aşağıdakilerden hangisinde Türk dilinin bugünkü üç uzak lehçesinden biri olan Türkçe'nin ayrıldığı ana gruplar bir arada ve doğru olarak verilmiştir?

Soru 15

Türkçenin ayrıldığı ana gruplar dikkate alındığı zaman aşağıdaki eşleşmelerden hangisi doğrudur?

Soru 16

Aşağıdakilerden hangisi Kıpçak/Kuzey Grubuna dahil olan dillerden biri değildir?

Soru 17

Aşağıdakilerden hangisinde Karluk/Doğu Grubuna ait diller bir arada verilmiştir?

Soru 18

Aşağıdakilerden hangisi Oğuz/Batı Grubu dillerinden biri değildir?

Soru 19

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi yapıları bakımından kategorilere ayrılan diller için kullanılan bir kategori ismi değildir?

Soru 20

Aşağıdaki dil ikililerinden hangisi yapısı bakımından Tek Heceli Diller grubuna girmektedir?

ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ I - Deneme Sınavı - 10