ÇAĞDAŞ TÜRK ROMANI - Deneme Sınavı - 22

Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim/1967, Nazım Hikmet Ran eseridir.

Ekilmemiş Topraklar/ 1954, Orhan Hançerlioğlu eseridir.

Toz Duman İçinde/1974, Talip Apaydın eseridir.

Bedoş-2.bs.1983, Kemal Bilbaşar eseridir.

Kalpaklılar/1962, Samim Kocagöz eseridir.

Vatan Tutkusu/1967, İlhan Tarus eseridir.

Attilâ İlhan’ın “Aynanın İçindekiler” serisinin dördüncü kitabı olarak yayımlanan Dersaadet’te Sabah Ezanları’nın basım yılı 1981’dir.

Bir boyutuyla tarihsel roman özelliği de taşıyan Ciğerdelen, Türk edebiyatının en güzel romanlarından biri olarak değerlendirilmektedir. Bu romanda, tarih romanın asıl teması durumunda değildir. Aşk temasının yan unsurlarından biridir.

Romanda şimdiki zaman ile geçmişte meydana gelen tutkulu bir aşk etrafında, Türk romanının geleneksel temalarından Doğu-Batı çatışması işlenir. Simdiki zaman, mimar Turhan Tuna’nın ağzından anlatılır. Geçmiş ise romanın kadın kahramanı Cangüzel’in yazdığı hikâyelerle 17. yüzyıla, Estergon Kalesi cengine kadar gider. Cangüzel’in yazdığı Sarı Sipahiler, Yedi Peçeli ve Ciğerdelen adlı üç hikâyede tarihsel bir olay anlatılır. Bu iki zamanı bir olayda karşı karşıya getirerek Safiye Erol’un tarih bilincini derinleştirmeye çalıştığı düşünülmektedir.

II. ve IV. ifadeler Kemal Tahir'in Devlet Ana romanını açıklamaktadır.

1908-1923 yıllarını konu alan romancılardan ilk grup İttihat ve Terakki, I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarını yaşayan yazarlar, kendi dönemlerinin tanıklığını yapmışlardır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Nahit Sırrı Örik, Mithat Cemal Kuntay; yaşadıklarını, yıllar sonra, bir kurgu ile sundular. Mithat Cemal Üç İstanbul’da II. Abdülhamit Dönemi’ni, İttihat ve Terakkili yılları, Mütareke İstanbul’unu; yozlaşmış insan tipleri ile yansıtmaya çalışır. Reşat Nuri, tezli romanı Yeşil Gece’de, Millî Mücadele yıllarını, önceleri din adamı, sonra öğretmen olan Ali Şahin’i merkeze alarak anlatır. Nahit Sırrı Örik, çocukluk yıllarının dünyasını, II. Abdülhamit’in son dönemini eleştirel bir tarzda dikkatlere sunar. Sahnenin Dışındakiler romanında Ahmet Hamdi Tanpınar, Mütareke Dönemi İstanbul’unu, 17-18 yaşın gençliğiyle idrak ettiği tarzda yansıtmaktadır.

Millî Mücadele Dönemi’nin problemlerini tarihsel süreç içerisinde değerlendiren romanlar da kaleme alınmıştır: Nazım Hikmet Ran (Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim/1967), Hasan İzzettin Dinamo, İlhan Selçuk (Yüzbaşı Selahattin’in Romanı/1973-1975), Orhan Hançerlioğlu (Ekilmemiş Topraklar/1954), Talip Apaydın (Toz Duman İçinde/1974, Vatan Dediler/1981, Köylüler/1991), Kemal Bilbaşar (Bedoş-2.bs.1983) Samim Kocagöz (Kalpaklılar/1962, Doludizgin/1963, İzmirin İçinde/1973), Erol Toy (Toprak Acıkınca/1968), İlhan Tarus (Var Olmak/1957, Hükûmet Meydanı/1962, Vatan Tutkusu/1967), Melih Cevdet Anday (1915-2003) (Aylaklar/1965, Gizli Emir/1970, İsa’nın Güncesi/1974)

Küçük Ağa romanında iki şahsın diğerlerinden fonksiyon ve simgelediği unsurlar bakımından öne çıktığını görüyoruz: Küçük Ağa (önceleri İstanbullu Hoca) ve Çolak Salih. Tarık Buğra, Çolak Salih’in asker olması dolayısıyla, dönemin siyasal ve sosyal olaylarını, kurgu içerisinde anlatmakta zorlanmaz. Çolak Salih, geçmişin ihtişamını aramaktadır. Çanakkale’de kolunu kaybetmiş, herkesin kendisine acıma duygularıyla yaklaştığı, hatta uzaklaştığı bir adam hâline gelmiştir. Görev anlayışı en üst seviyede gelişmiş olan Çolak Salih, halk adamıdır. Memleketine ve vatanına geleneksel bağlılığı temsil etmektedir. Millî Mücadele öncesinde çok iyi bir askerdir.

Attilâ İlhan’ın “Aynanın İçindekiler” serisinin dördüncü kitabı olarak yayımlanan Dersaadet’te Sabah Ezanları’nın basım yılı 1981’dir.