ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI I

Rusya’da Tatar Türkçesiyle basılan ilk alfabe kitabı olan “Tatar Tili Elfbası”nın yazarı Said Halfin’dir. Halfin, Kazan’da tercümanlık, mütercimlik ve Tatar dili öğretmenliği yapmıştır. Doğru cevap A’dır.

Mirza Kazım Bey'in Osmanlı, Azeri ve Çağatay yazı dillerini Tatar Türkçesi ile karşılaştırmalı bir şekilde incelediği eseri Umumi Türk-Tatar Dili Grameri'dir. Doğru cevap D’dir.

Kayyum Nasiri’nin Lehçe-i Tatari adlı sözlüğü hazırlarken örnek aldığı Lehçe-i Osmani, Ahmet Vefik Paşa tarafından hazırlanmıştır. Doğru cevap C’dir.

Rusya Türkleri arasında modern edebiyatın ortaya çıkışı, aynı zamanda ortak bir edebi cereyan olarak görülmelidir. Nitekim Rus askeri okulunda öğrenci olmasına rağmen Tercüman okuyucuları arasında bulunan ve İsmail Bey’in yolundan giderek Tatarların ilk romanı Hüsameddin Molla’yı yazan Musa Akyiğit, bunun en güzel örneklerindendir. Aynı şekilde, Sadri Maksudi, Rızaeddin Fahreddin ve Fatih Kerimi’yi de bu çerçevede değerlendirmek gerekir. Doğru cevap E’dir.

Avrupa Medeniyetinin Esasına Bir Nazar adlı eserini yayımlayarak Avrupa medeniyetinin, Müslümanların ilmi araştırmalarından yapılan tercümeler sayesinde geliştiği, yükseldiği ve başarılarını da Müslümanlara borçlu olduğu fikrini savunan yazar Musa Akyiğit’tir. Doğru cevap A’dır.

Ulûf Yaki Güzel Kız Hatice, konusu itibarıyla realist bakış açısıyla yazılmış bir cinayet romanıdır. Bu romanın karakterlerinden biri olan Musa Salihov, Kazan zenginlerinden birinin oğlu olan üniversite mezunu, ticaretle uğraşan bir gençtir.  Doğru cevap D’dir.

1908-1918 yılları arasında Rusya Türklerinin en önemli fikri, edebi, pedagojik süreli yayınlarından  biri olan  ve R. Fahreddin tarafından çıkarılan ve yönetilen dergi Şura’dır. Doğru cevap A’dır.

Cedit hareketiyle başlayan modernleşme süreci içinde, tiyatro eserleri de aşağı yukarı modern hikaye ve romanla aynı dönemde ortaya çıkmıştır. Bilinen ilk tiyatro eseri ise Abdurrahman İlyasi’nin Biçare Kız (1887) adlı eseridir. Doğru cevap D’dir.

Abdullah Tukay sadece modern Tatar edebiyatının ilk büyük şairi değil, genel olarak Tatar şiirinin en büyük temsilcilerinden biri olarak kabul edilirken, diğer şıklarda verilen isimler  Tatar tiyatrosunda önemli eserlere imza atmışlardır. Doğru cevap B’dir.

Dili Türkiye Türkçesi’ne yakın olan ve Gaspıralı’nın dil anlayışını temsil eden süreli yayın Vakit’tir. 1908-1918 yılları arasında çıkarılmış olan yayının sahipleri Şakir ve Zakir Remiyev kardeşler; baş yazarı ise Fatih Kerimi’dir. Tatarların en ciddi, etkili ve önemli gazetelerindendir. Önce haftada 3 kere, 1913’ten sonra ise günlük çıkmıştır. Doğru cevap C’dir.

Marzubanname

Musa Akyiğit

Muhammed Zahir Bigi

Rızaeddin Fahreddin

Sadri Maksudî

Biçare Kız

Abdullah Tukay

Abdurreşit İbrahim

Cumhuriyet

Maarif Hareketi