ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI I

Gaspıralı Bahçesaray’da matbaasını kurduktan sonra deneme mahiyetinde, taşbasma olarak Tonguç’u yayımlar (1881). Baskı çok kötüdür, metin iyi okunmamaktadır. Bu sebeple Tonguç’u Tiflis’te Ziya Matbaası’nda yeniden bastırır (1881). Tonguç, İsmail Bey’in birbiri ardından yayımladığı küçük “süreli yayınların” ilkidir.

Matbaasını kurduktan sonra gazete çıkartma izni alabilmek için İsmail Bey, birkaç yıl uğraşır, dört kere Petersburg’a gidip gelir. Sonunda izin alarak 10 Nisan [22 Nisan] 1883’de, Bahçesaray’da Tercüman adını verdiği gazetesinin ilk sayısını yayımlamayı başarır. Ruslar aynı yıl Kırım’ı ele geçirmelerinin 100. yılını kutlamaktadırlar.

Arslan Kız, Tercüman’da 1893-1894 yıllarında yayımlanır. 1895’te tekrar tefrika edilir. Eserin konusu, Doğu Türkistan’ın Kaşgar bölgesindeki Üçturfan şehrinin Çinliler ve Kalmuklar tarafından kuşatılması, halkın Kaşgar’dan yardım beklemesidir

Frengistan Mektupları’nda Taşkentli Molla Abbas’ın ülkesinden ayrılıp Fransa’ya kadar gelmesi ve Avrupa’da özellikle Paris’teki gözlemleri anlatılır. Daha sonraki tefrikalarda Mola Abbas’ın İspanya seyahatine çıkması, burada başından geçenler hikâye edilir.

Gün Doğdu, “Kart Ağay” takma adıyla 1905 ve 1906’da olmak üzere Tercüman’da iki kere tefrika edilir. Eserin kahramanı Danyal Bey, Kırım’lı soylu bir gençtir.

İsmail Bey’in 1885’te İstanbul’da bastırdığı bu eser, Avrupa medeniyeti ve sosyalizmin mahiyeti hakkında bir eleştiridir.

Müteveffa “Vefat etmiş kimse” anlamında olup, gayr-i Müslimler için saygı amacıyla kullanılır.

Lehce-i Osmanî, Ahmet Vefik Paşa (1823-1891)’nın iki kısım hâlinde hazırladığı sözlüktür. İlk baskısı 1876’da sadece birinci kısmı ihtiva edecek şekilde bastırılmış, 1890’daki ikinci baskıda Arapça ve Farsça kısım da eklenmiştir. Birinci kısmında Türkçe ve Türkçe’ye Arapça ve Farsça’nın dışında girmiş kelimeler, ikinci kısımda ise Arapça ve Farsça sözler bulunmaktadır.

Rus istilasından dolayı yok olmuştur. Cevap A şıkkıdır.

1869'da Dereköy mektebinde ve iki yıl sonra Zincirli medresede göreve başlamıştır. Cevap D şıkkıdır.

1883'te çıkarmaya başlamıştır. Cevap B şıkkıdır.

A şıkkı 1879'da Tiflis'te Ziya Gazetesinde yayınlanmıştır. Cevap a şıkkıdır.

1881 yılında yayınladığı Tonguç ve Şafak ilk Türkçe yayınlardır. Cevap a şıkkıdır.

Dili sade bir Türkçedir. 1883'te çıkarılmaya başlanmıştır. 4 sayfadır. Metinler aynı değildir. Cevap C şıkkıdır.