ÇAĞDAŞ TÜRK DÜNYASI

Rusya’nın Kafkasya Genel Valiliği’nin merkezi Tiflis'di. Doğru cevap C'dir.

Nahçıvan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin himayesine Gümrü Antlaşması ile girmiştir.

Nisan 1920’de  iktidarı İngilizler değil Bolşevikler devralmıştır.

Takındığı sert tutumla “Azerbaycan’ın Stalin”i olarak adlandırılan  Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Mircafer Bağırov'dur. Doğru cevap B'dir.

1954-1959 yılları arasında ise Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreterliğini İmam Mustafayev yapmıştır. Mustafayev, Azerbaycan Türkçesinin resmî kurumlarda kullanılması konusunu ortaya atan ilk Azeri lider oldu. Nitekim bu görüşü ortaya attıktan hemen sonra görevinden alındı. III. maddede verilen "Resmi kurumlarda Azerbaycan Türkçesi kullanılmaktadır." doğru değildir. Doğru cevap D'dir.

Elektriğin yüzde 90’ını termik santraller üretmektedir. Nükleer santrallerin üretimi ile ilgili bir bilgi yoktur. Doğru cevap C'dir.

Karabağ Meselesi ile ilgili yukarıda verilenlerden hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

1937 Anayasası’na göre cumhuriyetin resmî dili yalnızca Rusça kabul edilmiş, Stalin’in ölümünden sonra bu alanda yumuşama olmuş ve 1956’da Azerbaycan Türkçesi de resmî dil olarak anayasaya eklenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Azerbaycan milli operasının kurucusu olarak kabul edilen ve Azerbaycan milli marşının bestecisi olan sanatçı Üzeyir Hacıbeyov'dur. Doğru cevap A'dır.

Azerbaycan’da “proleter edebiyat”ın ilk örneklerini ortaya koymuş, 1920’de Azerbaycan Komünist Partisi’nin başkanlığına getirilmiş yazar ve devlet adamı Neriman Nerimanov'dur. Doğru cevap E'dir.

Transkafkasya Cumhuriyeti’nin dağılmasından sonra Azerbaycan temsilcileri toplanarak durumu gözden geçirdiler ve Azerbaycan Millî Şûrâsını oluşturdular. Millî Şura başkanlığına Türk Adem-i Merkeziyet Halk Partisi Musavat’ın lideri Mehmet Emin Resulzade, yardımcılığına ise Hasan Bey Ağaoğlu ve M. Seyidov getirildi. Azerbaycan Millî Şûrâsı 28 Mayıs 1918’de Tiflis’teki tarihî toplantısında Azerbaycan’ın bağımsızlığını ilan etti.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ilk ve geçici başkenti Gence oldu. Zira bu dönemde Bakü, Bolşeviklerin kontrolü altındaydı ve Azerbaycan ciddi sorunlarla karşı karşıya idi.

Stalin’in istediği her şeyin, hatta daha da fazlasının verilmesinde Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Mircafer Bağırov’un payı büyüktü. Bağırov, vatanını sevmekle birlikte Stalin’in acımasız politikalarını kendi cumhuriyetinde uygulamaktan çekinmedi. Göreve başlar başlamaz Bağırov, cumhuriyette gerek kendisine karşı çıkanları gerekse Moskova’ya karşı başkaldırmaya çalışanları ağır bir şekilde cezalandırdı. Onun zamanında 70 bin Azerbaycan vatandaşı “temizleme operasyonları” sonucunda hayatını kaybetti.

Bağırov faydalı işler de yapmıştır. II. Dünya Savaşında Sovyet-İngiliz birlikleri İran’ın kuzey ve güneyini işgal ettikleri sırada Bağırov, kendisini Azerbaycan SSC ile İran sınırları içerisindeki Güney Azerbaycan’ın birleştiricisi olarak ilan etti. Ancak söz konusu işgalin uzun sürmemesi, Bağırov’un planlarını bozdu. Bağırov’un bu düşüncesinin Moskova’nın da hoşuna gittiğini tahmin etmek mümkündür. Bağırov’un yaptığı bir başka hayırlı iş ise Kumukları sürgünden kurtarmasıdır. 1944’te Çeçen ve İnguşlarla birlikte Kumukların da sürgün edilmesi planlanırken, Bağırov bu meseleyi bizzat Stalin ile görüşerek Kumukları sürgünden kurtardı. Ayrıca, Bağırov, Ermenistan SSC yetkililerinin toprak taleplerine de sert bir şekilde cevap verdi ve cumhuriyetin sınırlarını korumayı başardı. İşte bu politikalar, Bağırov’un Azerbaycanlılar tarafından sevilmesine, cumhuriyet içerisinde takındığı sert tutum ise kendisinin “Azerbaycan’ın Stalin”i olarak adlandırılmasına sebep oldu.

Gorbaçov’un belirlediği ve uyguladığı açıklık ve yeniden yapılanma politikaları, kısa sürede Azerbaycan’da da kendisini hissettirdi. Ebulfez Elçibey’in önderliğinde 16 Haziran 1989’da Azerbaycan Halk Cephesi oluşturuldu.

Sovyetlerin kendi ideolojisini yayma ve Ruslaştırma sürecinde başvurduğu en önemli araçlardan biri de eğitim olmuştur. 1920’de Azerbaycan’daki okul sayısı 965 iken yalnızca 1920-30’lı yıllar arasında 3.471 yeni okul açılmıştır. Yine 1926’da beş üniversite eğitim verirken, 1941’de bu sayı, 16’ya çıkmıştır. Kütüphane sayısında ise daha büyük bir artış olmuştur: 1920’de 61 iken, 1940’ta 1.389 idi. Ortaokulların yanı sıra özellikle komünizm propagandası amacıyla Parti okulları, çalışan işçiler için akşam okulları, okuma-yazma kursları vs. kurulmuştur. Bu okulların amacı, toplumu Sovyetleştirme olsa da okuma yazmayı büyük ölçüde arttırmıştır.