ÇAĞDAŞ TÜRK DÜNYASI

1922 yılının sonunda ağır hastalık sebebiyle siyasal yaşamdan çekilmek zorunda kalan Lenin, Ocak 1924’te hayata gözlerini yumar.

Kolhoz, Rusça “kollektif çiftlik” anlamına gelen bir kısaltmadır. Sovyet devletinde kırsal kesim kollektif çiftlikler (kolhozlar) olarak örgütlenmişti.

1938 yılında bütün milli okullarda Rusçanın öğretilmesi zorunlu kılınır. Bunu takiben Sovyet halklarının çoğunun alfabesi Latinden Kiril alfabesine çevrilir; bunun amacının Rus olmayan halkların Rusçayı öğrenmelerini kolaylaştırmak olduğu ilan edilir. İdil-Ural bölgesinde 1939 yılında Tatarca ve 1940 yılında Başkurtça için Kiril alfabesi kullanılmaya başlanır. Böylece Tatarlar ve Başkurtlar daha önceki on yılda Latin alfabesiyle yaratılan kültürel birikimini de büyük ölçüde kaybetmiş ve kültürel gelişme süreçleri bir kez daha kökten sarsılmış olur

1953’te Stalin’in ölmesiyle Sovyetler Birliği tarihinde bir dönem kapanır. Ülkenin ekonomisinde, siyasal ve toplumsal hayatında bazı önemli değişimler meydana gelir.

Birkaç sene süren iktidar çekişmesi sonucunda 1958 yılında hükûmetin ve partinin başına gelen Nikita Hruşov yönetiminde Komünist Partisinin yeni tüzüğü kabul edilerek siyasal ve toplumsal hayatın demokratikleşmesi yönünde bazı adımlar atılır. Ekonomik konularda ise bazı reform girişimlerine rağmen fazla bir ilerleme olmaz. Stalin döneminde oluşan sorunlu ekonomik yapının düzeltilmesi için kararlı adımlar atılamaz. Kısa bir süre sonra siyasi alandaki demokratik arayışlardan da vazgeçilir. Bu yönde gerçekleştirilmiş olan cılız girişimler bile konumundan taviz vermek istemeyen Komünist Partisinin, hükûmetin ve ordunun üst idarecilerinin tepkisini çeker ve 1964 yılında Hruşov istifaya zorlanır.

Glasnost: Rusça “açıklık / şeffaflık” anlamına gelir. Perestroyka döneminde Komünist Partisi belli konuları tartışmaya açar ve bu uygulamaya “glasnost” adı verilir. Glasnost politikasının başlattığı tartışmalar kendiliğinden büyüyerek o zamana kadar yasak olan tüm konuların serbestçe tartışılması ile sonuçlanır.