ÇAĞDAŞ TÜRK DÜNYASI

Tataristan Orta Asya’da yer almaz.

Doğu Türkistan, günümüzde Çin sınırları içerisindedir.

Sovyetler Birliği, Rusya İmparatorluğunun yıkılmasıyla kurulmuştur.

Petersburg Orta Asya Türklerinin önemli merkezlerinden biri değildir.

Karakalpak Özerk Cumhuriyeti günümüzde Özbekistan sınırları içinde yer almaktadır.

Sovyetler Birliği, sınır belirleme politikaları ile Orta Asya’da ulaşımı daha kolay hale getirmeyi amaçlamamıştır.

Kızların okula gitmesinin yasaklanması, Sovyet yönetiminin uyguladığı hücum politikalarından biri değildir.

Büyük Terör, Stalin zamanında uygulanan baskı politikalarına verilen addır.

Ulusal sınır belirleme politikası ekonomik alanda uygulanan Sovyet politikalarından biri değildir.

Tacikistan, 1991’de bağımsız olan Türk cumhuriyetlerinden biri değildir.

Dünyadaki Orta Asya uzmanları sayılabilecek kadar azdı. Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Orta Asya bölgesi sahip olduğu doğal kaynaklar ve stratejik konumu dolayısıyla popüler hale geldi.

Günümüzde Orta Asya dendiği zaman Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan cumhuriyetlerinin kapsadığı coğrafi alan akla gelmektedir. Bu durumun nedeni bölgedeki Rus ve Sovyet politikalarının tarihsel etkileridir. Yani Orta Asya tabirinin günümüzde bu beş cumhuriyetle sınırlandırılmış olması özellikle Sovyet politikalar›n›n bir sonucudur.

Türkistan kelimesi “Türklerin yaşadığı ülke” anlamına gelmektedir. Bu bölgeye İran yazılı kaynaklarında Turan da deniyordu. Asya’da hâkim olan iki gücü temsilen İran Turan karşılaştırması Farsça kaynaklarda sıkça kullanılıyordu. Sonraki yıllarda Turan yerine Türkistan adı kullanılmaya başladı ve günümüze kadar ulaştı. Ayrıca Türklerin yurdu hakkında en eski bilgileri XI. yüzyılda yazılmış olan Kaşgarlı Mahmud’un Divan-u Lugati’t- Türk adlı ünlü sözlüğünden öğrenebilmekteyiz.

Türklerin yurdu hakkında en eski bilgileri XI. yüzyılda yazılmış olan Kaşgarlı Mahmud’un Divanu Lugati’t-Türk adlı ünlü sözlüğünden öğrenebilmekteyiz.

Bugünkü Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ı kapsayan bölge Çarlık Rusyası zamanında resmen Türkistan Genel Valiliği adı altında yönetildi. Kazak bozkırları ise Bozkır Genel Valiliği kapsamında yer aldı.

Özetle, çağdaş Orta Asya bölgesi coğrafi olarak Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan’dan oluşan bölgedir. Bu cumhuriyetler arasında yer alan Tacikistan etnik ve kültürel olarak diğer Türk dilli cumhuriyetlerden ayrılmaktadır. Bu nedenle Türkiye’de Orta Asya denince dört Türk cumhuriyeti akla gelmektedir.

Sonuçta Rusya, Mart 1918’de imzalanan Brest Litovsk antlaşmasıyla savaştan çekildi.

Ancak istedikleri barışı yine gelmedi. Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesi Rusya’da bir iç savaşın çıkmasına yol açtı. Kendilerine “Ak Ruslar” adı verilen muhafazakar ve liberal güçler ortak düşmanları komünist “Kızıl Ordu”ya karşı savaşmaya başladı. Bir hayli şiddetli çatışmalar, açlık ve sefalete yol açan iç savaş 1918- 1922 yılları arasında dört yıl sürdü. Aralarında İngiltere, Fransa, İtalya, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya’nın da bulunduğu dış güçler Ak Ruslara yardım etmeye çalıştı.

Sonuçta, Sovyetler Birliği’nin en üst düzey yönetim kurulu olan SSCB Yüksek Sovyeti’nin 26 Aralık 1991 yılında aldığı kararla Sovyetler Birliği devleti resmen ortadan kalktı.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte 15 yeni cumhuriyet ortaya çıktı. Bunlar arasında 5 cumhuriyet Orta Asya bölgesinde yer alıyordu. Kırgızistan 31 Ağustos’ta, Özbekistan 1 Eylül’de, Türkmenistan 27 Ekim’de ve Kazakistan 16 Aralık 1991’de bağımsızlıklarını ilan etti.