ÇAĞDAŞ SOSYOLOJİ KURAMLARI

Rosenau, postmodernist teorisyenlerin “determinizmdense indeterminizmi, birliktense çeşitliliği, sentezdense farklılığı, basitleştirmektense karmaşıklığı” önerdiklerini belirtir. Dolayısıyla cevap B'dir.

Nietzsche Aydınlanma düşüncesinin temel öncüllerini radikal olarak eleştiren bir felsefeci olarak postmodern düşüncenin öncüsü sayılmaktadır.

Nietzsche’e göre, 18. ve 19. yüzyıllarda modernleşmenin doğuşunu olanaklı kılan ne akıl, ne bilim, ne evrensel ahlak ne de tarihin ileriye doğru akış (progresif) düşüncesidir. Oysa bilgi edinme sürecinin kaynağında akıl değil, insanın yaşam enerjisi bulunmaktadır. Yaşam enerjisi yüksek olanlar tarihi yapan, büyük atılımlara kaynaklık eden ve bireyleri yönlendiren bir davranış sergiler. Cevap D'dir.

Modernizmin özgürlük ve özgünlük özelliği, sanatsal alanın her yönüne yansımıştır ki madde IV'te karşlığını görüyoruz.Modern sanata geçmişe yüceltici anlam atfedilmemekte gelenek ve yakın geçmiş eleştirilerek yadsınmaktadır. Akıl ve bilimin belirleyiciliği ön plandadır. Dolayısıyla madde III buna değinmektedir. Modernizmde sanatçı içinde yaşadığı toplumda konusunu seçip ürününe yansıtmakta ve onu yorumlamaktadır. Dolayısıyla madde I ile paraleldir. Modern sanatın bir diğer özelliği seçkinci olmasıdır. Sanatçı ortalama insanda bulunmayan bir yaratıcı yeteneğe sahiptir. Böylelikle sanatçının, yaratıcı yeteneğini maksimum düzeyde açığa çıkarması ve tam bir özgürlük ve özerklik içinde yaşaması ön görülmektedir ki bu da madde II'de belirtilmiştir. Dolayısıyla bu maddeleri savunan bir kişi modernizm anlayışını benimsemiştir.

Modernizm hayatın bir amacının olduğunu ve bu amaca objektif ve nesnel yaklaşılması gerektiğini savunur. Postmodernizm evrensel bir gerçeğin olmadığı fikrini savunur. Postmodernistler şans ve faniliğe inanır. Yaşama irrasyonel bir bakış açısıyla yaklaşır ve herşeyin irrasyonel olduğunusavunurlar. Postmodernistler modernistlerin rasyonelliğini, prensiplerini ve düşünce şekillerini eleştirir ve sorgular. Postmodernistler geçmiş ile günümüz arasında herhangi bir bağlantı ve ilinti olmadığına inanır ve geçmişte yaşanan olayların günümüzde anlamsız olduğunu savunurlar. Dolayısıyla cevap C'dir.

Postmodernizm  her şeyin belirsiz ve sürekli değiştiğini savunur ve dolayısıyla toplumdaki aile, din, ekonomi gibi kurumların baki ve değişmez olduğunu reddeder. Toplumun parçalanmış ve hızla değişken olduğunu ve bunun da insanları kaos ve belirsizliğe sürüklediğini ve bundan kaçınamayacağımızı söyler. Dolayısıyla D seçeneği haricindeki diğer seçeneklerde bu anlatılana tam zıt olarak değişmez kurallar, aynılık, statüko söz konusudur. Fakat Heraklitos'un söylediği bu söz, değişimin ve akışın sürekliliğini vurgular çünkü evrenin her bir zerresi hızlı ya da yavaş bir değişim, başkalaşım halindedir. Dolayısıyla postmodernist görüşün savunduğu şeyi yansıtır. Cevap D'dir.

Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt bilginin konumudur ve postmodern durumda artık yeni bir bilgi anlayışı geçerli olmaktadır. Dolayısıyla “Postmodern Durum”a bakıldığında aslında karşımızda duran bir bilgi/bilim felsefesi kitabıdır. Lyotard’ın bu metindeki ana problemi, Postmodern toplumlarda bilginin nasıl konumlandırıldığını anlamaktır.

Jameson’a göre, postmodern dönemde kültür, eğitsellik ile eskiye göre daha farklı bir ilişki içindedir. Diğer bir ifade ile kültür, bilişsel ve pedagojik unsurlarla farklı bir bağ kurar. Yeni estetik biçimin belirleyici unsuru “yer”dir. Kişinin kendisini mekânda, toplumda, ülkesinde ve dünyada konumlayışına ilişkin “bilişsel harita” kültürün anahtar unsurudur. Dolayısıyla yeni kültürel biçimin estetiğini “bilişsel haritalama” olarak ifade etmektedir. Cevap B'dir.

Jameson’ın postmodernizm teorisi, Ernest Mandel’in geç kapitalizm teorisine dayanır. Kapitalizmde, her biri kendinden bir öncekinin diyalektik bir gelişimini oluşturan üç dönemden söz eder. Bunlar piyasa kapitalizmi, tekelci dönem ya da emperyalist aşama ve yanlış bir terimle “post endüstriyel olarak anılan, ancak daha doğru bir terimle çok uluslu kapitalizm olarak adlandırılması gereken içinde yaşadığımız dönemdir. Geç kapitalizm metalaşma dinamiklerini toplumsal ve kişisel hayatın her kısmına yayar, enformasyon ve bilinç dışı kürelere dahi sızar. Jameson bu şemayı izleyerek kapitalizmin her bir aşamasının bu aşamaya tekabül eden bir kültürel üslup olduğunu ileri sürer. Böylece gerçekçilik, modernizm ve postmodernizm sırasıyla piyasa kapitalizmi, tekelci kapitalizm ve çok uluslu kapitalizmin kültürel düzeylerini ifade eder.

Modernist sanatçılar özgün ve özgür olma düşüncesini benimsemiş ve sanatçının ortalama insandan daha seçkin olması gerektiğini savunmuştur. Ayrıca topluma yansıtmaları gereken düşüncelerinin olduğunu savunurlar. Sanat ürünlerinin metalaştığını söylerler fakat tutuculuk bunlar arasında değildir. Cevap D'dir.

Postmodernizm; modernizmin radikal bir eleştirisi ve farklılaşmanın bozulması ve işaretsel/göstergesel olanın egemenliği ve bunları (işaretsel olanı) anlamlandırma biçimleri olarak ifade eden kavramdır.

Kant'ın aydınlanmaya ilişkin düşüncesi aydınlanmanın insana kendi aklını kullanma cesareti vermesidir.

Bilgi edinme sürecinin kaynağında akıl değil, insanın yaşam enerjisi bulunmaktadır.

Genoloji herhangi bir nesneyi kaynağından alıp tarihin akış sürecinde nasıl değiştiğini inceleme anlamına gelmektedir.

Modern sanatın seçkinciliğinin, diğer bir ifade ile sanatın ve kültürün tüketicilerinin belirli bir birikim ve bilinç düzeyinde olmasının sonucu sanatın çabuk tüketilmemesi, sanatın kalıcılığıdır.

Postmodernist hedeflere ulaşmak için kullanılan temel araçlar ironi - alay -parodidir.

Lyotard’a göre, bilginin ticarileşmesi ulus-devletlerin
eğitim-öğretim faaliyetlerini üretme ve dağıtma ayrıcalığını tehdit etme potansiyeli taşımaktadır.

Jameson’ın açıklamalarına göre postmodernizm bazı kültürel değişikliklerin işaretini vermektedir. Best&Kellner’e (2010: 224) göre, bunlar şöyle sıralanabilir; “yüksek kültür ve popüler kültür arasındaki ayrımın çökmesi, modernist eserlerin yıkıcı ve eleştirel yönlerini yitirmelerini sağlayacak şekilde kutsal patikaya dâhil ve yukarıdan dâhil edilmeleri; kültürün neredeyse total bir metalaşması ve bunun da kapitalizme meydan okurken başvurabilecek eleştirel mesafenin ortadan kalkmasına yol açması, öznelliğin radikal
fragmantasyonunda endişe, yabancılaşma ve burjuva bireyciliği sorunsallarının sona ermesidir.

Jameson postmodernizmi, kapitalist ekonomik sistemin kültürel oluşumlarıyla açıklamaktadır.

Kişinin kendisini mekânda, toplumda, ülkesinde ve dünyada
konumlayışına ilişkin “bilişsel harita” kültürün anahtar unsurudur.