ÇAĞDAŞ SOSYOLOJİ KURAMLARI - Deneme Sınavı - 18

Baudrillard’a göre  artık gerçekliğin yerini simülasyonun aldığı Batı toplumlarında kitleler giderek ortadan kalkmakta, buharlaşmakta
ve onların yerini “sessiz yığınlar” almaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Semiyotik, antik Yunanca’da işaret anlamında kullanılan semeion kelimesinden gelmektedir. Semiyotik ya da diğer adıyla semiyoloji, simge, sembol ve İşaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri
anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır.

Nesnelerin tüketimi toplumda çeşitli araçlarla desteklenerek bireylere aktarıldığı için yaşanılanların normal olarak algılanmasına neden olmakta ve bir hiper-uyumluluk (hiper-conformity) sağlanmaktadır.

Aşırı emek ve tüketim baskısının insanlarda yarattığı normalleşme algısı aynı zamanda hiper-uyumluluk sağlamakta ve böylece nesnelerin tüketimi ile toplum kontrol edilmektedir. Bu denetim sürecine Baudrillard, “sibernetik kontrol” adını vermektedir.

Baudrillard’ın gösterge evreleri konusundaki görüşlerini ayırt edebilme: Baudrillard, tarihte 4 gösterge evresinin bulunduğundan söz etmektedir. Birincisinde, göstergenin tam anlamıyla gerçek olanı temsil ettiği vurgulanır. Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon vardır, belirli göstergelerin kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu aşamada, bütün iletişimsel eylemler -ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhil- sosyal gerçekliğe doğrudan bağlı ve onu ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin doğum yeri de burası olmuştur. İkinci evre, doğrudan sembolik ilişkiden bir uzaklaşmayı işaret eder. Gösterge, kabaca Rönesans ve Endüstri Devrimi arasında üstünlük kurmuştur. Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Metalar gösterge değeri kazandıkları yola burada girerler ve sembolik alışveriş bir metalaşmış göstergeler yığını altında kaybolur. Burada malların statü ve güç sembolleri olarak kitlesel kullanımını görebiliriz. Göstergenin dördüncü aşaması İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra başlamıştır. Endüstri sonrası toplumlarda iletişim teknolojilerinin ve kitle iletişim araçlarının sürekli geliştirilmesi ve yaygınlaşması belirleyici olmuştur. Dolayısı ile giderek birbirinden farklılaşan bir göstergeler evreni mevcuttur. En önemlisi de günümüzde artık sembolik alışveriş kaybolmuştur.

Simülakra ise taklit, gösteriş, kod olarak anlamlandırılır. Gerçeğin taklidi, benzeri anlamına gelir. Gönderenden yoksun ve nerede başlayıp nerede bittiği bilinmeyen, gerçeğin değil yalnızca kendi kendinin yerine geçebilen bir şey olarak tanımlanır.

Kitle iletişim araçları ve tüketim üzerine 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan Fransız Sosyolog’un simulasyon kavramı ‘Matrix’ filmi’ne konu olmuş ve filmin bir sahnesinde “Simulakrlar ve Simulasyon” kitabı da görüntülenmiştir.

Modernleşmenin sosyal bilimi olan sosyolojinin toplumsal, sınıf, kitle, güç, statü, kurum gibi kavramlarının anlamının içinin boşaltıldığına değinen Baudrillard, tüm bu kavramların anlam zedelenmesine uğrayarak içe patladığını (implosion) belirtir.

Fransız düşünür Jean Baudrillard, 1929 yılında Reims’de doğdu. Meslek yaşamına Almanca öğretmeni olarak başladı......Günümüz düşün dünyasının en çarpıcı isimlerinden olan Baudrillard esas olarak simülasyon, kitlelerin zihniyeti, öteki, baştan çıkarma gibi konuları kitaplarında incelemiştir....2007 yılının Mart ayında yaşamını yitirmiştir.

Baudrillard’ın “Tüketim Toplumu” kitabı, hızlı teknolojik gelişmelerle birlikte eleştirel bir bakışla çağdaş Batı toplumlarının bir çözümlemesini içermektedir.

Malın kullanım değeri bize fayda sağlamasını, değişim değeri ise alışveriş üzerinden ticari değerini ifade eder. Gösterge değeri ise bireyin nesneleri tükettikçe kendisine sağladığı prestij ile ilgilidir.

Baudrillard, çağın olaylarını eleştirel açıdan yorumlamaya çalışan bir düşünür olarak geç kapitalizmin radikal bir kuramını göstergelerin gücü temelinde oluşturmaya çalışır. Baudrillard’ın bu teorisi şu temel varsayıma dayanır: Temsil, gösterge ve gerçeklik arasındaki eşdeğerlik ilkesinden kaynaklanır. Doğru cevap B'dir.

Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Endüstri çağı tüketim mallarının insanlık tarihinde daha önce görülmediği kadar çoğalmasını beraberinde getirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Endüstri çağı tüketim mallarının insanlık tarihinde daha önce görülmediği kadar çoğalmasını beraberinde getirmiştir. Aynı zamanda boş zaman artmış ve eskiye göre daha fazla insana verilen örtülü ödeneğin miktarı artmıştır. Bu tür değişimler tüketim mallarının algılanışını önemli ölçüde değiştirmiştir. Burada malların statü ve güç sembolleri olarak kitlesel kullanımını görebiliriz. Thorstein Veblen (1899) bu fenomeni gösterişçi tüketim olarak adlandırmıştır. Doğru cevap E'dir.

Semiyotik, antik Yunanca’da işaret anlamında kullanılan semeion kelimesinden gelmektedir. Semiyotik ya da diğer adıyla semiyoloji, simge, sembol ve İşaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır. Semiyoloji, bir kültürdeki anlamı üzerinde uzlaşılmış sembollerin bilgisini içeren gösterge bilimi olarak da tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Baudrillard’ın içe doğru patlama teorisi, anlamın medyada içe göçmesi, medyanın ve toplumsalın da kitlelerde içe göçmesi dâhil olmak üzere sınırların çökmesine yol açan bir süreçtir. Doğru cevap B'dir.

Göstergenin dördüncü aşaması İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra başlamıştır. Endüstri sonrası toplumlarda iletişim teknolojilerinin ve kitle iletişim araçlarının sürekli geliştirilmesi ve yaygınlaşması belirleyici olmuştur. Dolayısı ile giderek birbirinden farklılaşan bir göstergeler evreni mevcuttur. En önemlisi de günümüzde artık sembolik alışveriş kaybolmuştur. Doğru cevap D'dir.

Tüketim toplumu bir göstergeler toplumudur ve aynı zamanda postmodern bir toplumdur. Bu toplumda önemli olan tüketimdir. Tüketim nesneleri üzerinden insanlara neyi, nasıl, nerede ve ne zaman tüketeceklerine ilişkin bir bilgi verilir. Baudrillard’a göre tüketim toplumu bir bolluk ve çokluk toplumudur, her şey tüketilmek üzere vardır. Üretilen nesnelere sırf üretilmiş olduklarından dolayı bir kutsallık ve olumluluk atfedilir. Bu anlamda büyüme bolluktur, bolluk ise demokrasidir, anlayışı önemsenir. Aslında gerçeklik ters yüz edilmiştir. Yani tüketim toplumunda bolluk savurganlıkla eş anlama gelir. Bu anlayış gerçek bir bolluk toplumunda olmadığımızı aksine toplumda yaşayan bireylerin, grupların kısaca insan türünün bir kıtlık içinde olduğu olgusunun çarpıtılmasını ortaya çıkarır. Bu gerçekliğin sahteliği anlamına gelir. Baudrillard’a göre medya da toplumda aynı uygulamayı yapar. Yani kitle iletişim araçları gerçekliği değil, gerçekliğin baş döndürücü halini sunar. Gerçeklik bir yanılsamadan ibarettir. Bizler göstergelere sığınarak ve gerçekliğin yadsınması içinde yaşamaktayız ve bu haberleri aldığımızdan dolayı da mucizevî güvenlik içinde olduğumuzu sanırız. Bu bağlamda imge, ileti, gösterge ne varsa hepsini tüketiriz. Doğru cevap E'dir.

Baudrillard, tarihte 4 gösterge evresinin bulunduğundan söz etmektedir. Birincisinde, göstergenin tam anlamıyla gerçek olanı temsil ettiği vurgulanır. Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon vardır, belirli göstergelerin kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu aşamada, bütün iletişimsel eylemler -ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhil- sosyal gerçekliğe doğrudan bağlı ve onu ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin doğum yeri de burası olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Baudrillard’ın Amerika (1996a: 63) adlı eserinde bahsettiği, Amerikalıların saplantı haline gelmiş korkusu olan ışıkların sönmesi, Disneyland ile de engellenmiş olmaktadır. Disneyland tam bir ışık gösterisidir. 24 saat her yerde ışıkların yandığı bir ülke olan Amerika’nın bu küçük minyatürü de karanlığa karşı korkusunu ışık gösterileriyle gidermektedir. Oysa Disneyland’ı çevreleyen Los Angeles ve Amerika gerçeğe değil, hipergerçeğe ve simülasyona aittir. Burada sorun yanıltıcı bir yeniden canlandırılmış gerçeklikten çok, gerçeğin gerçeğe benzemediğini gizleyebilmek ve gerçeklik ilkesinin devamını sağlayabilmektir. Böylece gerçek kusursuz şekilde simiüe edilmektedir. Doğru cevap C'dir.