ÇAĞDAŞ SOSYOLOJİ KURAMLARI - Deneme Sınavı - 14

“Erteleme” ise bu farklılaşma nedeniyle kesin ve nihai olarak bir anlama varılamayacağından sürekli bir ötelemenin varlığını ifade eder.

Post-yapısalcılık; sınırları belirsiz ve tartışmalı olmakla birlikte post-modernizm, post-modern teori, post-sanayi toplumu gibi kavramlarla birlikte kullanılmaktadır.

Post-yapısalcılık ve yapıçözüm veya yapısöküm (deconstruction), post-modernizmin teorik formülasyonu olarak da düşünülebilir.

Yapısalcılık ile post-yapısalcılık arasındaki en temel farklılıklarından biri, tarihe bakış açılarıdır.

Foucault’un yaşamına ilişkin değinilmesi gereken diğer bir konu da onun aynı zamanda politik bir katılımcı ve eylemci olduğudur.

Foucault’nun çalışmaları felsefe, psikoloji, psikiyatri, sosyoloji ve tarih gibi disiplinler arası bir düzlemde yapısalcılık ve post-yapısalcılıkla organik bağları olan karmaşık bir yapı gösterir. Ancak çalışmalarının tüm bu giriftliğine karşın net olarak söylenebilecek en temel duruşu, özneyi merkeze oturtan teorilere (fenomenoloji, sembolik etkileşimciler gibi) karşı bir tavır almasıdır.

Bilginin Arkeolojisi adlı eserinde Foucault; kurumlar, politik olaylar, ekonomik pratikler ve süreçlerin dahil olduğu çelişkili olmayan pratiklerin listesini yapar.

Özellikle Heidegger and Nietzsche’den etkilenen Derrida’ya göre dünya bir metindir, metnin dışında hiçbir şey yoktur ve bütün metinlerin birden fazla anlamı vardır.

Derrida’nın Batı felsefesinde ilgilendiği temel karşıtlıklar ya da yapılardır.

Derrida’ya göre var olan her kültürel yapı, benzersiz niteliklere sahiptir ve o özgünlüğü anlamak için “ben” bakış açısından vazgeçmek gerekir.

Derrida Fransızca différence kelimesinden kendi türetmiştir ve de gösteren ve gösterilen bağlamında hem “fark/ayrım” hem de “erteleme” anlamına gelmektedir.

Çoğulculuk genel olarak tek bir perspektiften ziyade farklı perspektifler açısından yaklaşmayı öngörür ve pek çok alanda kullanılır.

Post-modernizmin temellerini çok daha önceleri sanatsal akımlarda bulmak mümkündür. Bu açıdan 20. yy’ın ikinci yarısında kültürel ve sanatsal bir akım olarak bilinen Dada veya Dadaizm, postmodernizmin habercisi olarak kabul edilir.

Eklektizm olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir.

Post-yapısalcılık hareketi; postmodernizm, anti-humanizm, aydınlanmanın reddi
ve var oluşçu fenomenolojiden de büyük oranda etkilenmiştir.

Post-yapısalcı düşünce akımının ortaya çıktığı 1960’lı yıllarda Fransa, devlete karşı işçi ve öğrenci isyanlarının yoğun olarak vuku bulduğu politik kargaşa dönemi içindedir. Bu açıdan feminizm, nihilizm, anarşizm gibi alternatif felsefelere olan ilginin arttığı bir dönemdir. Foucault’nun “subjugated knowledges” (tutsak bilgiler) olarak adlandırdığı bu farklı bakış açıları, baskın Batı felsefesi ve kültürünün eleştirisi niteliğindedir

Yaşamın temel referans noktaları olan normlar, değerler, kurallar ve yasaların bulunmaması hâlini ifade eden “anomi” hâli ile birlikte anılabilmektedir.

Onun (Michel Foucault) 1966 yılında yayımlanan kitabı Les mots et les Choses (İngilizce “The Order of Things” olarak yayımlanan kitap, ülkemizde Kelimeler ve Şeyler adıyla yayımlanmıştır.) akademik olarak en çok satanlar arasına girmiş ve onu Sartre gibi Fransa’nın temel düşünürleri arasına sokmuştur.

Bir başka deyişle arkeoloji, bugün bizim ne olduğumuza yol açan süreçleri anlama kanalı olarak tarihe bakmaktır.

Foucault’un temel düşünce ve kavramları: benlik, söylem, arkeoloji, soykütüktür. İz Derrida'ya ait bir kavramdır.