ÇAĞDAŞ LOJİSTİK UYGULAMALARI

* Ürünlerin veya malzemelerin,geri kazanılması veya uygun şekilde bertaraf edilmesi amacıyla tüketim noktasından başka herhangi bir noktaya ulaştırılması faaliyetleri

* Ham madde, yarı mamul ve bitmiş mamuller, nihai ürünler ile ilgili bilgilerinin akışının planlanması, uygulanması ve kontrolünün uygun maliyetle etkin bir şekilde yapılması süreçleri

belirtilen faaliyetler tersine lojistiği açıklamaktadır.

Ürünlerin parçaların veya malzemelerin geri kazanımı için ne gibi alternatifler vardır?

Geri kazanım alternatiflerinin her birini kim gerçekleştirmelidir?

Geri kazanım aktiviteleri nasıl gerçekleştirilmelidir?

Tersine lojistik aktivitelerini ileri yöndeki üretim ve dağıtım sistemlerine entegre etmek mümkün müdür?

Hem ekonomik hem de çevresel faktörler göz önüne alındığında tersine lojistik aktivitelerinin maliyet ve faydaları nelerdir?

•Ekonomik sebepler

•Çevre bilinci

Dolayısıyla geriye dönen ürünlerin yönetimi firmalar için önemli maliyet teşkil etmektedir.

Bu örnek, ekonomik sebeplere bir örnektir

•Tersine lojistik ağında hangi tip tesislere ihtiyaç duyulduğunun belirlenmesi

•Kurulacak tesislerin yerlerinin ve kapasitelerinin belirlenmesi

•Hangi geri kazanım alternatiflerinin kullanılacağının ve bu alternatiflerin hangi tesislerde ele alınacığının belirlenmesi

•Tersine lojistik aktivitelerinin ileri yöndeki lojistik aktivitelerine nasıl entegre edileceğinin belirlenmesi

•Ürün tasarımlarının tersine lojistik aktivitelerini göz önüne alacak şekilde yapılması (ürünün kolay sökülebilmesinin düşünülmesi, yeniden kullanılabilir parçaların gözetilmesi, gibi)

Doğru cevap D şıkkıdır

•Yeniden üretimin planlanması ve kontrolü

•Üretim ile yeniden üretimin entegre edilmesi ve kaynak paylaşımı

•Geri kazanılan ürün ve parçalar için envanter yönetimi

•Geri kazanılan ürün ve parçaların akış miktarlarındaki ve kalitelerindeki belirsizliğin yönetimi

•Ürün ve parça takip sistemlerinin geliştirilmesi

•Kanun ve yönetmelikler çerçevesinde belirlenen geri kazanım hedeflerine ulaşılmasının sağlanması

Tersine lojistik kapsamında belki de ilk akla gelen ve uzun zamandır süre gelen geri kazanım aktivitesine örnek olarak geri dönüşüm verilebilir. Hurdacılar tarafından geri dönüştürülen metaller ve karton kutular, depozitolu içecek şişeleri satışları sayesinde geri dönüştürülen cam ve plastik şişeler ve kâğıt geri dönüşümü uzun zamandır uygulanmakta olan geri dönüşüm aktivitelerinden bazılarıdır.

Evlerimizde her gün biriken evsel atıkların düzenli bir biçimde toplanması ve bertaraf edilmesi tersine lojistik kapsamındaki faaliyetler arasında sayılmaktadır. Diğer yaygın uygulamalar arasında, içerdiği tehlikeli maddelerin geri kazanılması için toplanan piller sayılabilir. Piller çoğunlukla yerleştirilen pil toplama kutuları sayesinde üçüncü parti lojistik firmaları vasıtası ile toplanmaktadır.

Geliştirilen kullan at fotoğraf makineleri tersine lojistik uygulamalarına güzel bir örnek teşkil etmektedir. Kullan at fotoğraf makineleri tersine lojistik aktiviteleri düşünülerek, geri kazanımıkolaylaştırmak amacı ile tasarlanmış ürünlere örnek olarak verilebilir. Bu makineler içerisindeki film bittikten sonra kullanıcılar tarafından fotoğrafçılara götürülüp orada bırakılmakta, daha sonra ise içlerine yeni bir film yerleştirilip tekrar satışa sunulmak üzere üreticiler tarafından fotoğrafçılardan toplanmaktadır. Benzer şekilde, kullan at cep telefonları da içlerindeki kontör tükendikten sonra üreticiler tarafından toplanmakta ve gerekli işlemlerden geçirildikten sonra içerisine kontör yüklenip tekrar satışa sunulmaktadır.

Tersine lojistik, tedarikçiden son tüketiciye doğru akan lojistik süreçlerinin ters yönde akışı olarak da tanımlanabilir. Tersine lojistik aktivitelerinin diğer lojistik işlemlerinden tek farkı akış yönünün ters yönde olmasıdır. Tersine lojistikte karşılaşılan temel kavramlar lojistikte karşılaşılan kavramlarla aynıdır. Doğru cevap E'dir.

Birçok ülkede hayata geçen yönetmeliklerle, üreticiler, atıklarının bertarafının yanında, ürettikleri atık miktarlarından da sorumlu tutulmaya başlanmıştır. Dolayısı ile atık yönetimi ve atık miktarlarının azaltılması konuları çok önemli hale gelmiştir. Özellikle, ortaya çıkan tehlikeli atık miktarlarına çok ciddi sınırlamalar getirilmektedir. Bu sınırlamalar çerçevesinde üreticiler, tüm üretim sistemlerini değiştirip tehlikeli maddelerin yerine geçebilecek farklı maddeler kullanmak ya da kullandıkları tehlikeli maddeleri geri kazanmak durumunda bırakılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Tersine lojistikte kullanılan ve diğer şıklarda bahsedilen kavramların açıklamalarıda aşağıdaki gibidir:

Yeniden kullanım: Ürünün tasarlandığı amaca benzer bir amaçla başlıca bir işlem görmeden tekrar kullanılması. Mesela, paletler, konteynırlar ve diğer bazı paketleme malzemeleri aynı işlevi görecek şekilde herhangi bir işleme tabi tutulmadan tekrar kullanılmaktadır.

Yaşam döngüsü analizi: Ürünü oluşturan hammaddelerin elde edilmesinden ürünün geri kazanılmasına ya da bertarafına kadar geçen tüm süreçlerin çevresel etkilerinin analiz edilmesi. Bu analiz beşikten-mezara veya beşikten-yeniden doğuşa analizi olarak da adlandırılmaktadır.

Atık minimizasyonu: Üretilen atık miktarlarının azaltılmaya çalışılması.

Geri dönüşüm: Ürünün hammaddelerine ayrıştırılması ve bu maddelerin yeni ürün yapımında veya farklı amaçlar için kullanılması. Geri dönüşümde ürünün yapısal özellikleri ve diğer fonksiyonları hiçbir şekilde korunmamaktadır. Hurdadan metallerin geri kazanımı, ürünlerdeki cam, kâğıt ve plastik malzemelerin geri dönüşümleri örnek olarak verilebilir. Geri dönüşümde malzemeler geri kazanılırken, üstteki diğer geri kazanım alternatiflerinde ise ürün veya parçalar geri kazanılmaktadır.

Doğru cevap D'dir.

Diğer seçeneklerdeki kavramların açıklamaları ise aşağıdaki gibidir:

Atık minimizasyonu: Üretilen atık miktarlarının azaltılmaya çalışılması.

Yenileme: Ürünün temizlenip gerekli işlemlerden geçirildikten sonra yeni gibi bir hale getirilmesi. Mesela, iade edilmiş bozuk elektronik ürünler tamir edildikten sonra temizleme, boyama gibi gerekli işlemlerden geçirilip yenilenmiş halde tekrar satışa sunulabilmektedir.

Yeniden kullanım: Ürünün tasarlandığı amaca benzer bir amaçla başlıca bir işlem görmeden tekrar kullanılması. Mesela, paletler, konteynırlar ve diğer bazı paketleme malzemeleri aynı işlevi görecek şekilde herhangi bir işleme tabi tutulmadan tekrar kullanılmaktadır.

İkincil pazar: Genellikle geri kazanılmış ya da kullanılmış ürünlerin satıldığı piyasa.

Yukarıdaki şekildende rahatça takip edilebileceği gibi üretim ve dağıtım birimleri arasında hem ileri hemde tersine lojistik hareketi mevcuttur, diğer seçeneklerde ise bu iki yönlü hareket görünmemektedir. Doğru cevap C'dir.

• Tersine lojistik ağında hangi tip tesislere ihtiyaç duyulduğunun belirlenmesi

• Kurulacak tesislerin yerlerinin ve kapasitelerinin belirlenmesi

• Hangi geri kazanım alternatiflerinin kullanılacağının ve bu alternatiflerin hangi tesislerde ele alınacağının belirlenmesi

• Tersine lojistik aktivitelerinin ileri yöndeki lojistik aktivitelerine nasıl entegre edileceğinin belirlenmesi

• Ürün tasarımlarının tersine lojistik aktivitelerini göz önüne alacak şekilde yapılması (ürünün kolay sökülebilmesinin düşünülmesi, yeniden kullanılabilir parçaların gözetilmesi, gibi)

Ancak; Geri kazanılan ürün ve parçaların akış miktarlarındaki ve kalitelerindeki belirsizliğin yönetimi stratejik karar verme problemi değil; taktik ve operasyonel problemlerden biridir. Doğru cevap C'dir.