ÇAĞDAŞ LOJİSTİK UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 3

Japonya da ortaya çıkan tam zamanında üretim yaklaşımı, ilk önce adını da aldığı Toyota firmasında uygulanmaya başlamıştır. Bu üretim sistemi başka kaynaklarda stoksuz üretim, yalın üretim, kanban üretimi gibi farklı isimler de almaktadır. Yaklaşımın her ne kadar isminde üretim terimi geçiyor olsa da sadece üretim işlemlerinde ortaya çıkan bir yaklaşım olduğunu düşünmek yanlış olacaktır.

“Kaizen” kelime anlamı olarak devamlı gelişme, devamlı iyileşme anlamına gelen bir terimdir. Tam zamanında üretim sisteminin içinde yer almasının en önemli sebebi ise tam zamanında anlayışının dayandığı sıfır hata ve sıfır stok prensiplerine ulaşmanın imkânsızlığıdır. Bu imkânsızlığa karşı işletmelerin ve bireylerin yapabileceği şey ise devamlı çalışarak istenilen hedefe bir adım daha yaklaşmaktır. İşte tam bu noktada “Kaizen” yaklaşımı devreye girer ve iş görenlerden üst yönetime kadar herkese devamlı gelişmeye ve iyileşmeye çalışılması gerektiğini anlatır. Bu anlayışı benimseyen tüm bireyler de ideale ulaşmak için çabalarını her zaman ayakta tutarlar.

Tersine lojistik, ürünlerin veya malzemelerin, geri kazanılması veya uygun bir şekilde bertaraf edilmesi amacıyla, tüketim noktasından başka herhangi bir noktaya ulaştırılması esnasındaki tüm faaliyetleri kapsar.

Tersine lojistik genel olarak aşağıdaki beş temel soru ile ilgilenmektedir:
• Ürünlerin, parçaların veya malzemelerin geri kazanımı için ne gibi alternatifler vardır?
• Geri kazanım alternatiflerinin her birini kim gerçekleştirmelidir?
• Geri kazanım aktiviteleri nasıl gerçekleştirilmelidir?
• Tersine lojistik aktivitelerini ileri yöndeki üretim ve dağıtım sistemlerine entegre etmek mümkün müdür?
• Hem ekonomik hem de çevresel faktörler göz önüne alındığında tersine lojistik aktivitelerinin maliyet ve faydaları nelerdir?

Tersine lojistik aktivitelerinin yönetimi, ürün geri kazanım yönetimi olarak da adlandırılabilmektedir.

Tersine lojistiğe verilen önemin artması aşağıdaki üç ana nedene bağlanabilir:
• Kanun ve yönetmelikler
• Ekonomik sebepler
• Çevre bilinci

2003 yılında yürürlüğe giren Avrupa Birliği WEEE Direktifi de elektrikli ve elektronik alet üreticilerine çok çeşitli sorumluluklar yüklemektedir. Bu direktif, tüm elektrikli ve elektronik alet çeşitleri için toplama ve geri kazanım hedefleri belirlemektedir. Avrupa’da ömrünü tamamlamış elektrikli ve elektronik aletlerin geleceğini bu direktif kontrol etmektedir.

Yeniden kullanım: Ürünün tasarlandığı amaca benzer bir amaçla başlıca bir işlem görmeden tekrar kullanılması. Mesela, paletler, konteynırlar ve diğer bazı paketleme malzemeleri aynı işlevi görecek şekilde herhangi bir işleme tabi tutulmadan tekrar kullanılmaktadır.

Geri dönüşüm: Ürünün hammaddelerine ayrıştırılması ve bu maddelerin yeni ürün yapımında veya farklı amaçlar için kullanılması. Geri dönüşümde ürünün yapısal özellikleri ve diğer fonksiyonları hiçbir şekilde korunmamaktadır. Hurdadan metallerin geri kazanımı, ürünlerdeki cam, kâğıt ve plastik malzemelerin geri dönüşümleri örnek olarak verilebilir. Geri dönüşümde malzemeler geri kazanılırken, üstteki diğer geri kazanım alternatiflerinde ise ürün veya parçalar geri kazanılmaktadır.

Yenileme: Ürünün temizlenip gerekli işlemlerden geçirildikten sonra yeni gibi bir hale getirilmesi. Mesela, iade edilmiş bozuk elektronik ürünler tamir edildikten sonra temizleme, boyama gibi gerekli işlemlerden geçirilip yenilenmiş halde tekrar satışa sunulabilmektedir.

Tersine lojistik ağlarında karşılaşılan taktik ve operasyonel problemlere aşağıdaki konular örnek olarak verilebilir:
• Yeniden üretimin planlanması ve kontrolü
• Üretim ile yeniden üretimin entegre edilmesi ve kaynak paylaşımı
• Geri kazanılan ürün ve parçalar için envanter yönetimi
• Geri kazanılan ürün ve parçaların akış miktarlarındaki ve kalitelerindeki belirsizliğin yönetimi

Tersine lojistik ağlarında sıklıkla karşılaşılan stratejik karar verme problemlerine aşağıdaki maddeler örnek olarak verilebilir:
• Tersine lojistik ağında hangi tip tesislere ihtiyaç duyulduğunun belirlenmesi
• Kurulacak tesislerin yerlerinin ve kapasitelerinin belirlenmesi
• Hangi geri kazanım alternatiflerinin kullanılacağının ve bu alternatiflerin hangi tesislerde ele alınacağının belirlenmesi
• Tersine lojistik aktivitelerinin ileri yöndeki lojistik aktivitelerine nasıl entegre edileceğinin belirlenmesi
• Ürün tasarımlarının tersine lojistik aktivitelerini göz önüne alacak şekilde yapılması (ürünün kolay sökülebilmesinin düşünülmesi, yeniden kullanılabilir parçaların gözetilmesi, gibi)

Mal ve hizmetin alınıp satılması olarak kavramlaştırılan faaliyete ticaret adı verilmektedir. Bu faaliyetin elektronik ortamda yürütülmesine ise E-Ticaret adı verilmektedir.

İşletmeler elektronik ortamda ürünlerini tanıtıp, müşterinin ilgisini çekerek satış yapabilirler. Ancak ürünün fiziksel dağıtımı, sevkiyatı, depolaması ve teslimatı yapılıyor ise burada kullanılan E-Ticaret türüne dolaylı E-Ticaret adı verilmektedir.

Doğrudan yapılan E-Ticarette ise daha çok hizmet üretimi söz konusu olmaktadır. Özellikle yazılım
teknolojilerinin alıcılara ulaştırılması noktasında bu tür öne çıkmakta ürünler alıcılarına tamamen
elektronik ortamda sunulmakta, tanıtılmakta ve teslim edilmektedir. Buna örnek olarak pek çok yazılım
ve bilişim işletmesi E-Ticarette faaliyetlerine devam etmektedir.

Taraflarına göre E-Ticaret türleri;

Bu unsurlar:
1. Gerekli ürünlerin temini,
2. Ürünlerin koşullara uygun yerlere konumlandırılması,
3. Ürünlerin rekabet edilebilir fiyatla sunulması,
4. Ürünlerin ihtiyaçları olundukları sırada kullanılır halde bulundurulması,
5. Ürünlerin müşterilere doğru zamanda teslim edilmesi.

Stoklamanın ana firmaya ait olması: bu anlayış ile tüm yükümlülükler ve sorumluluklar ana firmaya ait olup, internet dışı oluşabilecek satışlar da, bayi satışları da aynı stok sistemi içerisinde kendisine yer bulur.

GSM, dijital iletişim teknolojisi ile çalışan uluslar arası hücresel mobil haberleşme ve veri hizmeti sunan bir sistemdir.

CBS (coğrafi bilgi sistemleri); konuma dayalı gözlemlerle elde edilen bilgilerin toplanması, saklanması,işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir.