ÇAĞDAŞ FELSEFE II

Mantıksal Araştırmalar’da yönelimsellik teorisi ayrıntılı bir biçimde ortaya konmuştur. Yönelimsellik teorisi, bir bakıma, Husserl’deki fenomenolojik kavrayışın temelidir. Bunun dışında, Mantıksal Araştırmalar’dan hareketle Husserl’in mantık kavrayışını, ayrıntılı kategorik ontolojisini ve son olarak “görü”yü apaçık deneyim olarak nitelendiren epistemolojisini izlemek mümkündür. Doğru yanıt B dir.

Fenomenoloji bir bilimi, bilimsel disiplinlerin bir bağlantısını gösterir. Ama fenomenoloji aynı zamanda ve öncelikle bir yönteme ve düşünme biçimine işaret eder. Özel bir felsefi düşünce biçimine, özel bir felsefi yönteme. Bu özel düşünce biçiminin ya da yöntemin öncelikli çabası insan bilincini ve insanların içinde yaşadıkları dünyayı yorumlama biçimlerinin araştırılmasına yöneliktir. Bu ancak saf bir bilinçle ve diğerlerinin de saf bilinciyle ortaklaşan bir bilinçle mümkün olmaktadır. Bu nedenle doğru ve ayrıt edici özelliği C seçeneğinde verilmektedir.

Aslında felsefe daha en başında kesin bir bilim olma, hem de en yüksek teorik ihtiyaçları karşılayacak ve etik-dinsel bakımdan saf akıl normları tarafından düzenlenmiş bir yaşamı mümkün kılacak bir bilim olma iddiasındadır. Felsefe, hep bir ilk ilkenin, prima philosophia olmanın peşindedir. Husserl, bu bakımdan, bilimlere mutlak bir temel bulma iddiası ile prima philosophia geleneğinin bir takipçisidir. Husserl’e göre ne natüralizm ne de insan bilimleri bahsedilen anlamda bir kesinliği sunabilme yetisine sahiptir. BU ancak felsefenin yapabileceği bir iştir. Bu nedenle felsefe tüm bililere de temel oluşturacak biçimde çalışmalıdır. Doğru yanıt C dir.

Başlangıçları bulmaya çalışmak ya da şeylerin kendilerine gitmek yükümlülüğünü üstlenen fenomenoloji bu yükümlülüğünün üstesinden gelmek için indirgeme ve epoche’yi temel metodolojik aparatlar olarak benimser. Bu bakımdan indirgeme Husserl’in fenomenolojisinin bir tür giriş kapısı olarak görülmelidir. Doğru yanıt bu nedenle B dir.

Husserl'in felsefesi dikkatle incelendiğinde naturalzime getirdiği temel eleştirinin onun fiziki doğayla sınırlı kalması olduğu anlaşılır. Ona göre fiziki doğa gerçekliğin sadece bir yanıdır ve saf bilinç bundan ibaret değildir. A seçeneğinde "Naturalizm kesin bilimin gelişmesi önünde bir engeldir" ifadesi doğrudur ancak bu sonuç onun diğer görüşlerinin sonucunda ulaştığı bir durumdur. B seçeneğinde "Naturalizm bilimsel reformun peşindedir" Husserl'ın naturalizme ilişkin olumlu bakış açısnı yansıtır. C seçeneğinde "Natüralizm bilimselliği sonuçlardan hareketle açıklar" ifadesiyle Husserl' naturalizmin neden hatalı olduğunu açıklamak için kullanır. E seçeneğinde verilen bilgi ise Husserl'ın naturalizme getirdiği bir eleştiri değildir. D seçeneğinde verilen bilgi ise doğrudan Husserl'ın naturalizme ilişkin eleştirilerinin temelini oluşturmaktadır.

Husserl saf bilincin sadece görünene ilişkin değil görünmeyene de yönelik olduğunu ifade etmektedir. İdeal özler alanı duyularla algılanan tüm nesnelerin ötesinde olduğu için, fenomenolojik tasvirin amacı, deneyle verili özlere veya idealara (kavramlara) ulaşmak, çeşitli deneyim ve olgu teorilerinin göreliliklerinin ötesine geçerek deneyimin, yaşanılanın doğrudan ve aracısız sezgide verili yanlarını yakalamaktırBu nedenle E seçeneğinde verilen bilgi onun bilinç tanımına ters düşmektedir. Doğru yanıt E dir. Diğer seçeneklerde verilen tüm bilgiler onun bilinç tanımının kapsamıda yer almaktadır.

Sadece A seçeneğinde verilen kavram ve açıklaması doğru verilmektedir. Apoche herhangi bir yargıdan yola çıkmadan açıklama yapmaya çalışmak gerektiğini (B), yönelimsellik doğrudan bir nesneye yönelmeyi (C), kriz seçenekte verilenin aksine nesnel boyuta çok önem verildiği için ortaya çıkan bir karmaşayı (D), hayat alanı ise çevremizde olan durumları olduğu haliyle anlamaya çalışmayı ifade etmektedir.

Yönelimsellik, saf bilinç temelinde açıklanabilecek bir kavramdır. Bilinç ya da saf bilinç, Husserl’de, bir şeyin bilincidir, “-ın bilinci”dir, bir şeye yönelmiştir. Bir şeyi kendisine nesne kılan bilinçtir. Fakat aynı zamanda, başka ben’lerin bilincinin de nesnesi olan bir bilinçtir. BU bağlamda sevginin bir nesnesi olmak durumundadır ve saf bilinç bu durumu da kapsayan bir bilinçtir. Doğru yanıt C dir.

Eleştirel teorinin Husserl ile gerilimli ilişkisinin temelinde fenomenolojinin bir ilk felsefe olma, saf/ değişmez/mutlak özü bir ömür boyu aramaya devam etme amacı yer alır. Her ne kadar Husserl’in felsefesi nesne ve özne arasında bir özdeşlik tesis eden idealizmin söz konusu varsayımının eleştirisi üzerine temelleniyor olsa da Adorno’ya göre, Husserl idealizmin nesne ve özneyi özdeş addeden varsayımından özgürleşememekte ve hatta onu olumlamaktadır. İdealizmin reddini hedeflerken onu olumlamakla sonuçlanan girişim, Husserl’de ifadesini “Zu den Sachen” diktumunda bulur. Bu açıklama çerçevesinde doğru yanıt A dır. Husserl idealizm kavramı çerçevesinde eleştirilmektedir.

Husserl'ın sosyal teori üzerindeki etkileri I, II ve III numaralı ifadelerde yer almaktadır.  IV numaralı ifadede olduğu gibi Husserl'ın bilimsel metodolojinin değişmesine öncülük etmesi söz konusu değildir. Doğru yanıt D dir.

Saf Bir Fenomenoloji ve Fenomenolojik Felsefe İçin Düşünceler

Fenomenolojinin kurucusudur.

İnsan bilimleri kesinliği sunma yetisine sahiptir.

Varolanlar fiziksel doğanın bağlantılı bütünlüğüne aittir.

İndirgeme ve epoche

Yönelimsellik

Bütün bilimleri gerçeğin mutlak hazinesi olarak düşünür.

Hayat alanı

Mutlak özün peşinde olmasıdır.

Alfred Schutz