ÇAĞDAŞ FELSEFE II - Deneme Sınavı - 1

Doktorasını 24 yaşında ve 9 aylık gibi bir kısa sürede
Schelling üzerine yazmıştır (1954): “Mutlak ve Tarih: Schelling’in Düşüncesindeki Çift Anlamlılık”
başlığını taşıyan tez, Schelling’in insanın tarihsel
konumlanmışlığıyla, bu konumlanmışlığın mutlaklaştırılmasının insan, Tanrı ve tabiat ilişkisinde
hangi sorunlara yol açtığını, Schelling’in bu probleme verdiği karşılıkları tartışır

Doğalcılık ve Din Arasında: Habermas’ın dinsel
yükseliş ve naturalizm konularını işlediği bu kitap,
2000’li yıllardaki en önemli politik felsefe yazılarını bir araya getirmektedir.

Aynı şey Habermas ve Marksizm arasındaki ilişki konusunda da geçerlidir. Bir söyleşide Habermas şöyle
demektedir: “Hazır ve net çözümler sunan bir [modele] inanma anlamında bir Marksist değilim; buna rağmen, Marksizm, bana demokrasi ve kapitalizm arasındaki ilişkiyi inceleme itkisi ve araçları sundu”. Kuşkusuz, Marksizmin Habermas’taki etkisi, sadece bu deklarasyon boyutuyla sınırlı değildir

Wittgenstein’ın Felsefi Soruşturmalar’ı, dili mantıksal formun mutlaklığı yerine “hayat formları” hüviyetiyle somut “dil oyunları”nın sosyolingüistik analizinde kavramayı dener. Dil
artık mantıksal olarak katı bir özün somutlaşımı değildir. Buna rağmen, bu dil oyunlarının bir gramere, bir
kurallar bütününe sahip olmadığı söylenemez. Bir dilin öğrenilmesi süreci, konuşmayı becermek ve başkalarını anlamak özneler arasılığın sağladığı bir performansta gerçekleşir. Bir başka deyişle, dilin dünyayla
(gerçeklikle) ilişkisi teorik değil, pratiktir. Wittgenstein, Habermas’ın dile yöneliminin birinci nedenidir.

Pragmatizm, eylem ve düşüncenin, sonuçları üzerinden değerlendirilebileceğini
savunan felsefi akımdır.

Popper, bölük
börçük bir mühendislikle ve minimalist bir yaklaşımla toplumsal-siyasal sorunların çözülebileceğini
ve toplumsal entegrasyonun mümkün olduğunu
savunur.

Habermas’ın Niklas Luhmann’la tartışması, Toplum Teorisi veya Sosyal Teknoloji- Sistem Araştırması Neyi Başarmıştır başlığıyla 1971 yılında yayımlanmıştır. Habermas aynı iddialarını bu sefer başka bir
muhataba karşı yineler. Luhmann, Habermas’ın
toplum teorisinin, bir iletişim teorisi olması (ya da
öyle bir teoriyi içermesi) iddiasını kabul eder

Eylem düzeyi öğrenme süreçlerine yol açan beklentiler, hayal kırıklıkları ve yorumlarla belirlenir

Bu bakımdan,
ahlak teorisinin genellikle birinci ve ikinci şahısların
dışında bir gözlemcinin bakış açısını yansıtan “dışarıdan kuruluşu” yerine, pratik sosyal hayatta özneler arası bir şekilde gerçekleşen ve pratik sorunların
yarattığı rasyonel çözüm anlayışının ortaya çıkardığı
bir bağlama yaslamak gerekir. Hemen belirtmek gerekir ki rasyonel çözüm, durumun mümkün kıldığı araçların kullanımıyla ilişkilidir; içkin bir değere
gönderme yapmaz.

Habermas’ın anayasal yurttaşlık ve kozmopolitizm idealarına bağlı olarak belki de hem Almanya’nın
hem de dünyanın yerleşik siyasal çatışmalarına karşı bir Avrupa Birliği ideası geliştirmeye çalışmış olmasının bir nedeni de belki kendi ulusal tarihinin yerlileştirilmesinin siyasal sonuçlarından kaygı duymasıyla
ilgilidir.