ÇAĞDAŞ FELSEFE I - Deneme Sınavı - 8

Austin’in How to Do Things With Words başlıklı kitabı, şüphesiz en tanınan ve en etkili olmuş eseridir.

Cümleler eğer bu olguları ifade etmekte başarılı iseler doğru, değil iseler yanlış olurlar. Austin bu görüşte değildir. Ona göre doğruluk değeri taşıyan cümleler sözlerin (İng. utterance) çok küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.

Austin’in söz-edimi kuramındaki odak noktası, söyleme yoluyla sergilenen söyleme dışı edimlerdir. Diğer sınıflandırmalar bu edimleri açıklamak üzere ortaya konulmuşlardır.

Sözcüklerin, esas itibariyle özel adlar olarak ele alınmasını eleştirir.

Ona göre doğruluk değeri taşıyan cümleler sözlerin (İng. utterance) çok küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.

Ryle, Descartes’ın kullandığı biçimiyle zihin kavramını ele alır. The Concept of Mind adlı çalışmasında, Kartezyen İkiciliği (zihin ve bedenin iki ayrı töz olarak sunulmasını), Descartes’ın miti olarak adlandırır.

Gündelik dili merkeze alan felsefeciler elbette Ryle ve Austin’le sınırlı değildir.
Burada özellikle Peter Strawson (1909-2006), Norman Malcolm (1911-1990) ve
Paul Grice’ın (1913-1988) adlarını da anmak gereklidir.

Austin ölümünden sonra yayımlanan Sense and Sensibilia (Duyum ve Duyumlanabilirler) başlıklı kitabında, başta A.J.Ayer’ın The Foundations of Empirical
Knowledge kitabında savunduğu biçimiyle, duyu verilerine dayalı algı anlayışını
eleştirir.

Austin’in “Are there A Priori Concepts?” adlı çalışması, genel anlamda idealizmin bir eleştirisini içerir. Austin’in buradaki stratejisi doğrudan a priori kavramları hedef almaz. Öncelikle “kavram” kavramını ele alır ve bu kavramın kendisine iliş­kin sorunlara dikkat çeker.

Austin’in analitik felsefeye önemli bir katkısı da Gottlob Frege’nin Grundlagen der Aritmetik adlı eserini 1952 yılında Foundations of Arithmetic başlığı ile İngilizce’ye çevirmesidir.

Austin’in How to Do Things With Words başlıklı kitabı, şüphesiz en tanınan ve en et­kili olmuş eseridir. Austin bu eserinde, o sıralarda felsefe çevrelerinde yaygın olarak kabul gören dil anlayışını eleştirmiştir.

Austin’in How to Do Things With Words başlıklı kitabı, şüphesiz en tanınan ve en et­kili olmuş eseridir. Austin bu eserinde, o sıralarda felsefe çevrelerinde yaygın olarak kabul gören dil anlayışını eleştirmiştir.

Austin “The Meaning of a Word” başlıklı makalesinde felsefeyi, sözcüklerin anlamını belirlemeye çalışmakla özdeşleştiren yaklaşımlara karşı çıkar.

Ryle felsefenin yöntemine ilişkin geliştirdiği tüm düşünceleri, “zihin” kavramı­na ilişkin olarak  tartışmaya koyar. Ryle, Descartes’ın kullandığı biçimiyle zihin kav­ramını ele alır. The Concept of Mind adlı çalışmasında, Kartezyen İkiciliği (zihin ve bedenin iki ayrı töz olarak sunulmasını), Descartes’ın miti olarak adlandırır.

Gündelik dili merkeze alan felsefeciler elbette Ryle ve Austin’le sınırlı değildir. Burada özellikle Peter Strawson (1909-2006), Norman Malcolm (1911-1990) ve Paul Grice (1913-1988) gösterilebilir.

Ryle’ın Russell ve Moore çizgisinde bir analitik felsefeci olup olmadığı tartış­malıdır. Kendisi, felsefî çözümlemenin felsefenin biricik ve yegâne işlevi olduğu­nu savunmuş, dilin bizi yanıltan gramerinin altında yatan mantığı çözümlemeye çalışmış ve sağduyuya dayalı gündelik dil anlayışını esasa almış olması itibariyle analitik bir felsefeci olarak kabul edilebilir. Öte yandan Ryle anlamların, ifade­lerin kullanımını belirleyen kalıcı nesneler ya da kurallar olarak düşünülmesi­ne tamamen karşıdır. Bu itibarla, Ryle’ın görüşleri geç dönem görüşleri itibariyle Wittgenstein’a daha yakındır.

Ryle, kitabın adında sadece “zihin” sözcüğü geçmekle beraber, kendisinin zi­hinle ilgili çok farklı kavramları bilmek, öğrenmek, keşfetmek, hayal etmek, um­mak, istemek, acı veya haz hissetmek, bunalımda hissetmek vb. kavramları bu kitabında ele aldığını ifade eder (“Phenomenology versus ‘The Concept of Mind’”, s.188). Yukarıda ifade ettiğimiz haritacı benzetimine uygun olarak tüm bu kav­ramları, karşılıklı ilişkileri ve içermeleri ile birlikte ele alır.

Kitap, kartezyen felsefenin zihin anlayışından etkilenmiş felsefecilerin, zi­hinsel edimlere ilişkin sözcüklerden hareketle yapmaya yatkın oldukları “tip yanlışları”nı veya “kategori hataları”nı teşhir etmeye çalışır.

Austin’in “Are there A Priori Concepts?” adlı çalışması, genel anlamda idealizmin bir eleştirisini içerir. Austin’in buradaki stratejisi doğrudan a priori kavramları hedef almaz. Öncelikle “kavram” kavramını ele alır ve bu kavramın kendisine iliş­kin sorunlara dikkat çeker.

Gerek mantıksal atomculara gerekse mantıksal olguculara ilham veren felsefecilerin başında Wittgenstein gelmektedir.

Ryle felsefenin yöntemine ilişkin geliştirdiği tüm düşünceleri zihin  kavramına h ilişkin olarak tartışmaya koymuştur.