ÇAĞDAŞ FELSEFE I - Deneme Sınavı - 8

Modern mantıkta önermeler, biçimsel bir dil içerisinde temsil edilir. Biçimsel dil, sadece işaret dizilerinden oluşur. Biçimsel bir dizge, söz konusu bu biçimsel dile işaret dizileri arasındaki dönüştürme kurallarının eklenmesi ile elde edilir.

Moore, sağduyuya dayalı felsefe anlayışının önde gelen savunucusudur. Ahlâk felsefesi alanında doğalcılık karşıtı anlayışı savunmuştur. Kendi adıyla anılan bir paradoksu ortaya koymuştur.Yaşadığı dönemde, felsefe camiasında oldukça etkili olmuştur.

Moore'un iki grupta yer alan önermeleri bir araya getirildiğinde “sağduyuya dayalı dünya görüşünü” oluşturur.Moore bu önermeleri ayrıntılı olarak ifade eder. Bunların arasına Tanrı’yla, evrenin oluşumuyla ilgili birtakım önermeleri, ne kadar çok insan bunlara inanıyorsa inansın, katmaz.

Moore’un çözmeye çalıştığı sorun şu biçimde ifade edilebilir: Dış dünyayla ilgili
bilgimiz, duyumlara ve duyumsal deneyimlere dayanır. Ancak duyusal deneyimler,
algılayanın bilincinde ortaya çıkan özel olaylardır. Buna karşılık bizim dış dünyayla
ilgili bilgimiz, kamusal olarak diğer algılayanlar için de mevcut olan nesnelere
ilişkin bir bilgidir.

Moore, felsefî kanıtlamaların, kendisinin doğalcı yanılsama olarak adlandırdığı bir sorunla malul olduğunu ifade eder. Bu sorunun kaynaağı nda, bir terimin belli bir kanıtlama dâhilindeki kullanımının, söz konusu terimin tanımı ile karşılaştrıması yatar. Ahlâk felsefesi tartışmalarındanda bu sorunla, özellikle iyi teriminin tanımlanmasında karşılaşılır

Moore’un görüşleri arasında, Wittgenstein’ın özellikle etkilendiği bir başkası bugün, Moore Paradoksu olarak anılmaktadır. Wittgenstein, bu paradoksun Moore’un ifade ettiği en etkileyici felsefî görüş olduğunu söylemiştir.Paradoks, “Yağmur yağıyor ama ben yağmur yağdığına inanmıyorum.” biçimindeki bir ifadenin barındırdığı çelişki ile ilgilidir. Sorun, herhangi bir kişinin tutarılı bir biçimde böyle bir ifadede bulunmasının beklenmemesine rağmen, önermenin kendisinin mantıksal bir çelişki olmamasıdır.

Russell, eleştirdiği idealist anlayışı içsel bağlantılar doktrini olarak adlandırıyordu. En uç noktasında alındığında bu yaklaşıma göre gerçeklik, tek bir birleşik nesne olarak tasarlanıyordu.

Russell’ın geliştirdiği bazı yöntemler, kendisinden sonraki felsefeciler tarafından kullanılmıştır. Russell’ın etkili olan çözümlemelerinin başında, belirli betimleyiciler kuramı gelir.

Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız ile ilgili ikili bir ayrım yapar: Tanışıklık yoluyla bilgi ve betimleme yoluyla bilgi.

Analitik felsefenin kurucuları Russell ve Moore'dir. Doğru yanıt C'dir.

Moore Paradoksu, “Yağmur yağıyor ama ben yağmur yağdığına inanmıyorum.” biçimindeki bir ifadenin barındırdığı çelişki ile ilgilidir. Sorun, herhangi bir kişinin tutarlı bir biçimde böyle bir ifadede bulunmasının beklenmemesine rağmen, önermenin kendisinin mantıksal bir çelişki olmamasıdır. Doğru cevap A'dır.

Moore’un mücadele ettiği ve karşı çıktığı felsefe geleneği, söz konusu sağduyuya dayalı önermeleri sorgulayan bir tür idealist felsefedir. Moore’un, Cambridge’te öğrenim gördüğü dönemde hakîm olan felsefe anlayışı budur. En azından Moore’un bu felsefe geleneğini anlayış biçimi böyledir. Doğru cevap B'dir.

İngiliz filozof George Edward Moore, sağduyuya dayalı felsefesinde felsefî çözümleme yöntemini, iki konuya, etiğe (ahlâk felsefesine) ve dış dünyanın bilinmesine yönlendirmiştir. Doğru cevap C'dir.

I, II, III ve IV numaralı önermeler, ingiliz filozof George Edward Moore'un ahlak felsefesine uygundur. (ampirik : deneysel). Doğru cevap E'dir.

Modern mantıkta önermeler, biçimsel bir dil içerisinde temsil edilir. Doğru yanıt A'dır.

Bertrand Russell, Alfred North Whitehead ile birlikte 1910 - 1913 yılları arasında kaleme aldığı "Principia Mathematica" (Matematiğin Temelleri) adlı eserinde, modern mantığın o ana kadar ulaştığı sonuçları başarıyla ifade etmiştir. "Principia Mathematica" nın amacı, matematiğin, ilk teoremlerinden başlayarak, mantık teoremleri ile ispatlanmasıdır. İlk teoremler, matematik konuşabilmek için matematik dilinin oluşturulmasıdır ; insanların anlaşabilmesi için Türkçe ve İngilizce gibi dillerin oluşturulması gibi. 0'dan başlayarak, 1 ve diğer tam sayılarla devam ederek, sayıların varlığının ispatlanması, ilk sıralardaki teoremlerdendir. Toplam ve çıkarma işlemlerinin ispatlanması (1 + 1 = 2 ; 1 - 1 = 0 olması gibi), ilk sıralardaki teoremlerdendir. (Bertrand Arthur William Russell ve Alfred North Whitehead : ingiliz, filozof, matematikçi ; Russel : aynı zamanda tarihçi ve sosyolog). Doğru yanıt B'dir.

"Principia Mathematica" (Matematiğin Temelleri), 1910-1913 yılları arasında Alfred North Whitehead ve Bertrand Russell tarafından yazılmıştır. "Principia Mathematica" nın amacı, matematiğin, ilk teoremlerinden başlayarak, mantık teoremleri ile ispatlanmasıdır. İlk teoremler, matematik konuşabilmek için matematik dilinin oluşturulmasıdır ; insanların anlaşabilmesi için Türkçe ve İngilizce gibi dillerin oluşturulması gibi. 0'dan başlayarak, 1 ve diğer tam sayılarla devam ederek, sayıların varlığının ispatlanması, ilk sıralardaki teoremlerdendir. Toplam ve çıkarma işlemlerinin ispatlanması (1 + 1 = 2 ; 1 - 1 = 0 olması gibi), ilk sıralardaki teoremlerdendir. (Bertrand Arthur William Russell ve Alfred North Whitehead : ingiliz, filozof, matematikçi ; Russel : aynı zamanda tarihçi ve sosyolog). Doğru yanıt C'dir.

Russell’ın etkili olan çözümlemelerinin başında, belirli betimleyiciler kuramı gelir. Russell, 1905 yılında yazdığı “On Denoting” (İfade Etme Üzerine) başlıklı makalesiyle, bir bakıma, analitik felsefenin iş yapış biçimini belirlemiştir. (Bertrand Arthur William Russell : ingiliz, filozof, matematikçi, tarihçi, sosyolog). Doğru Yanıt E'dir.

İngiliz filozof George Edward Moore, “sağduyuya dayalı” önermeler olarak adlandırdığı bir grup önermeyi ayırt eder. Bunları iki grupta ele alır. İlk grupta yer alan önermelere örnek olarak şunlar verilebilir: "Bedeni belli bir zaman önce doğmuş ve o zamandan bu zamana kesintisiz olarak yerkürenin üzerinde varlığını sürdürmüştür. Zaman içerisinde değişimlere uğramıştır. Diğer birtakım üç boyutlu, hacme ve biçime sahip nesnelerle farklı zamanlarda, belli mesafelerde birlikte var olmuştur. Bu önermeler, yaşayan başka insan bedenleri için de söylenebilir. Dünya, benim bedenimin var olmasından çok uzun zaman öncesinden beri vardır. Üzerinde, pek çok insan bedeni yaşamış ve ölmüştür. Bedenim farklı türlerde deneyimlere (çevremdeki nesneler ve diğer bedenlerle ilgili algılara) sahip olmuştur. Farklı bedenlere sahip insanlar da bu tür deneyimlere sahip olmuştur." Doğru yanıt A'dır.

Moore’un ve Russell’ın 20.yüzyılın başlarında, kendilerini içinde buldukları ve karşı çıktıkları felsefi yaklaşımlar, genel olarak, idealizm olarak adlandırılabilir. Doğru yanıt A'dır.