ÇAĞDAŞ FELSEFE I - Deneme Sınavı - 10

Darwin'in geliştirdiği evrim kuramının etkisinde felsefi ve bilimsel tartışmalar bakımından geliştirilen psikoloji alanında Amerikalı psikolog ve felsefeci William James (1842-1910),işlevselcilk olarak adlandırılan yeni bir kuram geliştirmiştir.

Peirce şüpheden kurtulma ve inancın o tatmin edici rahatllığına ulaşma sürecini soruşturma (ing. inquiry) olarak adlandırır.

Peirce, Descartes’ın sergilediği gibi  köktenci bir biçimde her şeyden şüphe etme yöntemine karşıdır.

Batı Felsefesi’ni derinden etkileyen en önemli kuramlardan birisi, hiç şüphesiz Darwin’in geliştirdiği evrim kuramıdır. Bazıları, Darwin’in bu kuramını Newton’un mekanik kuramı ile karşılaştırmaktadırlar.

Peirce’ın işaretlerin anlambilimi hakkındaki bazı sınıflandırmalarını ele
alalım. Peirce bir işaret ile işaret edilen nesne arasında üç farklı tür bağıntı bulunduğunu ifade eder. Peirce ilk olarak indekslerden (veya bağlamsal göstergelerden)söz eder. Bu durumda, işaret ile işaret edilen arasında nedensel bir bağıntı mevcuttur. Dumanın ateşe, bir yanaktaki kırmızı beş parmak izinin atılmış bir tokata işaret etmesi gibi.

Peirce, yorumlayan olmaksızın bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini düşünmektedir. Örneğin, futbol takımının renklerini taşıyan bir nesne görünce çoşku hisseden bir taraftar. Burada, söz konusu duygunun kendisi de bir işarettir.

Peirce, yorumlayan olmaksızın bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini düşünmektedir. Örneğin, bir çavuşun emriyle belli hareketleri yapan askerlerin davranışı, enerjik yorumlayanlardır, bir işaretle karşılaştıklarında belli bir fiziksel eylemi gerçekleştirirler.

İşlevselcilik Darwin’in evrim kuramının etkisinde gelişmiş bir psikoloji
kuramıdır. Zihinsel süreçleri ve davranışları organizmanın çevresiyle
uyum süreci içerisinde ele almayı ön plana ç›karır.

Açıklama yöntemlerine ilikin olarak onun geliştirdiği bir ilke, daha
sonra Ockham’ın usturası olarak anılmıştır. Bu yöntem ilkesine göre, aynı yetkinliğe sahip açıklamalar arasında daima daha yalın olanı tercih etmek ve varolanların sayısını gereksiz yere artırmamak gerekir

Tren yollarından, gazetelere; üretimin fabrikalarda yapılmaya başlamasından sosyalist fikirlerin ortaya çıkmasına; sömürgeciliğin yayılmasından tüm Amerikan kıtasının ''beyaz adam'' tarafından işgal edilmesine kadar sayısız olay,  19. yüzyıl da   vuku bulmuştur.

Darwin'in evrim kuramının etkisinde gelişmiş bir psikoloji kuramı olan İşlevselcilik kuramını William James  psikolog ve felsefeci geliştirmiştir.

Özellikle mantık ve olasılık kuramı üzerinde yoğunlaşan düşünür Charles Sanders Peirce

İnancın Sabitlenmesi yöntemlerinden, kendi tercih ettiğimiz bir kanaati niye benimsemeyelim diye sorar, daha sonra da bu kanaatte israr edebileceğimiz yöntem İnatçılık yöntemini  içermektedir.

Guillelmus de Ockham  usturası yöntemi olarak geliştirilen bu yöntem  14. yüzyıl da  yaşamış felsefeci ve mantıkçıdır.

İşaretlerle karşılaştıklarında yoğun bazı duygular hissedenler duygusal yorumlayana ait olabilirler.

İşaret ile işaret edilen arasında nedensel bir bağıntı mevcutsa  bu hangi işaret anlam bilimi sınıflandırmasından indeks den söz eder.

Antik Yunan felsefesinin varlık anlayışını belirleyen düşünür Parmenides dir.

Temsile dayalı bilgibilimsel anlayışa şiddetle karşı olan düşünür Dewey dir

Çözmeye çalıştığımız problemlere göre araçlar çeşitlilik göstermektedir. Dewey'in bilgiye ve bilime yönelik bu yaklaşımı araçsallık olarak adlandırılmaktadır?

Aşikâr olanı kabul etmek