BÜRO TEKNOLOJİLERİ

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından yayımlanan Küresel Siber Güvenlik Endeksi 2017 raporuna göre, 164 ülkenin siber güvenlik alanındaki gelişmişlik düzeyi 5 kategoriden oluşan bir endeks aracılığıyla değerlendirilmiştir. Bu endeks temel olarak yasal tedbirler, teknik tedbirler, organizasyonel tedbirler, kapasite geliştirme ve işbirliğinden oluşmaktadır. Bu beş kategori dikkate alınarak hazırlanan endekste Türkiye 164 ülke arasında yüzde 58,1 skor değeriyle 43. sırada yer almaktadır.

Çerez (Cookie): Bir web sunucusu tarafından bilgisayarınıza kaydedilen bir metin dosyasıdır. Müşteriyi internette izlemenin temel aracıdır. Çerez dosyası bilgisayarda ziyaret edilen sitelerde kullanılan kullanıcı adı ve şifreleri saklar. Böylece o web sitesine her girdiğinizde doğrulama işlemlerinden tekrar geçmek zorunda kalmazsınız. Ancak, çerez dosyalarıyla kişinin internet alışkanlıkları takip edebilir. Hangi sitelere girdiği, ne kadar süre kaldığı gibi.

İstenmeyen E-Posta (SPAM): Pazarlama amacıyla izin alınmadan çok sayıda kişiye gönderilen e-postalara “istenmeyen e-posta” adı verilir. “İşe yaramaz e-posta”, “çöp mesaj”, “önemsiz e- posta”, “reklam amaçlı mesaj” gibi isimler de istenmeyen e-posta yerine kullanılmaktadır.

Kimlik hırsızlığı eylemi kimlik sahteciliği (spoofing) olarak da tanımlanmaktadır. Online olarak yapılan kimlik hırsızlığına, “oltalama” (phishing) ya da “yemleme” adı verilir. İngilizce “password”(şifre) ve “fishing” (balık tutma) sözcüklerinin bileşiminden türetilmiş bir terimdir.

DNS Tabanlı Yemleme (pharming): Kullanıcılar tarayıcılarına, doğru web adreslerini girseler dahi, kullanıcılar sahte web sayfalarına yönlendirmektir. Bunu yapabilmek için korsanlar internet servis sağlayıcı (ISS), yani internet hizmeti veren kuruma ulaşırlar. Korsanlar servis sağlayıcılardan taramayı hızlandırmak için saklanan internet adresi bilgilerine erişip, bu adresleri değiştirirler. Bu durumda kullanıcılar doğru adresleri yazdıkları halde, korsanların yönlendirdikleri adrese gider. Gittikleri site kullanıcının gerçekte gitmek istediği site ile tıpatıp benzer olarak tasarlanmıştır.

Solucan, kendisini bir bilgisayardan diğerine kopyalamak için tasarlanmıştır ancak bunu otomatik olarak yapar. Solucan bir kez bilgisayara girdikten sonra kendi başına ilerleyerek kendini çoğaltır. Sözgelimi bir solucan, e-posta adres defterindeki herkese kendi kopyalarını gönderebilir ve sonra aynı şeyi gönderdiği kişilerin bilgisayarlarına da yapabilir. Solucanlar bilgisayar sistemindeki açıkları kullanarak, bilgisayara dışarıdan başkalarının erişmesini sağlayabilirler.

Anti Virüs Programları: Bilgisayara herhangi bir şekilde (CD, e-posta, taşınabilir bellek vb.) gelen her dosyayı otomatik olarak tarayan ve bu dosyaları bir çeşit karantinaya aldıktan ve temiz olduğunu gördükten sonra kullanıma sokan programlara “anti virüs programları” adı verilir. Virüsten koruma yazılımları, bilgisayarınızı virüslere ve solucanlar ve truva atları gibi kötü amaçlı yazılımlara karşı korumaya yardımcı olur.

Şifre belirlemeye ilişkin şu konulara da özen göstermek gerekir:

Sistem elverdiği sürece en az 14 veya daha fazla karakter kullanın.

Şifrenizdeki karakter çeşitliliği ne kadar fazlaysa, o kadar iyidir.

Yalnızca en sık kullandığınız veya gördüğünüz harfleri ya da karakterleri değil, klavyenizin tamamını kullanın.

Hatırlayabileceğiniz güçlü bir şifre oluşturun

Sistem Kırıcılar: Yazılımlarda kopyalanma için geliştirilen önlemleri çeşitli yöntemlerle kaldıran kişilere “Sistem Kırıcı” (cracker) adı verilir. Bu kişiler ücretli programları kırarak (crack) ücretsiz kullanır ya da kullanılmasını sağlarlar.

İngiltere: İngiltere’de kimlik bilgilerinin çalınmasına karşı mücadele etmek üzere sivil toplum kuruluşu sıfatıyla CIFAS (UK Fraud Prevention Service, İngiltere Dolandırıcılık Önleme Hizmetleri) adı altında bir örgüt kurulmuştur.

Yukarıda verilenlerin hepsi bilgi güvenliğinin temel amaçları arasında yer alır. Doğru cevap E'dir.

Çerez (Cookie), bir web sunucusu tarafından bilgisayarınıza kaydedilen bir metin dosyasıdır. Müşteriyi internette izlemenin temel aracıdır. Doğru cevap A'dır.

Kullanıcının bilgisi dışında kişisel bilgiler toplayan bilgisayar programlarına spyware (casus program) adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Reklam içeren bilgisayar programlarına Adware (reklam program) adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Pazarlama amacıyla izin alınmadan çok sayıda kişiye gönderilen e-postalara Spam(istenmeyen e-posta) adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Bir ağ (netwok) üzerindeki bilgiyi izinsiz olarak izleyen programlara ise paket dinleyici (sniffer) adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Virüsler, bilgisayarın çalışmasını engelleyecek, verileri kaydedecek, bozacak veya silecek ya da kendilerini İnternet üzerinden diğer bilgisayarlara yayarak yavaşlamalara veya başka sorunlara neden olacak şekilde tasarlanmış programlardır. Doğru cevap A'dır.

Güvenlik duvarı, bilgisayar ya da bilgisayar sistemine İnternetten erişimi kısıtlayarak, denetleyerek (aynı yangının yayılmasını önlemek için örülmüş bir duvar gibi) çalışan yazılım veya donanımdır. Doğru cevap C'dir.

Hizmeti engelleme saldırıları(DoS ve DDoS), bir bilgisayar sisteminin ya da web sitesinin işlemesini, hizmet vermesini engellemek amacıyla yapılan saldırılardır. Doğru cevap B'dir.

Truva atı (trojan) ise, yararlı gibi görünen ancak aslında zarara yol açan bir bilgisayar programıdır. Doğru cevap A'dır.