BÜRO TEKNOLOJİLERİ - Deneme Sınavı - 9

Genellikle boyunda, omuzlarda, belde, dirsekte ve özellikle bileklerde yumuşak dokulardaki (kas, tendon, bağ, sinirler ve damarlar) incinmeler ve/veya huzursuzluk, ağrı, yorgunluk, şişik, sertleşme, uyuşma, karıncalanma gibi rahatsızlıklara Birikimli (Tekrarlı) Travma Bozuklukları da denilmektedir. Bu tür rahatsızlıklara yol açabilecek ortak risk faktörleri olarak

-İş tekrarı

-Statik (Durağan) yük ve sürekli efor (güç harcama)

-Ters duruşlar

-Mekanik temas stresi gösterilmektedir.

Bilgisayarlı bürolardaki en önemli risk faktörlerinden birisi vücuda etki eden statik yüklerdir. Vücudun uzun sürede aynı pozisyonda bulunmasını kaslar sağlar. Ancak bu durumda kan sirkülasyonu azalır ve kaslardaki gerilim artar bu da var olan bir zedelenmenin artmasına neden olur. Sürekli efor ise statik yükün farklı bir biçimidir ve belirli gücün aynı noktaya uzun süre uygulanması durumudur. Office Ergonomics, WISHA Services Division: http://www.lni.wa.gov/IPUB/417-133-000.pdf belgesinde bulunan Tablo 7.1 ‘de “Ellerin klavye ya da fare konumundan daha alçak bir yerde tutulması” bu tür bir zorlama örneği olarak verilmemiştir.

Antropometri insanların beden ölçülerini inceleyen bilim dalıdır.

Bürolarda çalışanlar için çalışma biriminin en önemli parçaları sandalye ve masadır. Her ikisi de kullanıcıya ve yapılan işe uygun olmak zorundadır. Ayaklarının tekerlekli olması ve kendi ekseni etrafında dönebilmesi, kolçaklarının bulunması, oturma yüksekliğinin ve arkalığının ayarlanabilir olması, oturma pozisyonunda kolayca ayarlanabilir olması ve oturmaya uygun bir malzemeyle kaplanmış olması ergonomik bir sandalyenin temel özelliklerindendir.

Avrupa Birliği normlarında önerilen masa yüksekliği 72 cm. dir.

Bir masayla birlikte kullanılacak sandalyenin bağımsız bir şekilde tasarlanmaması gerekir. Büro mekânlarında bir takım oluşturan masa ve sandalye, ayarlanabilir boyutlar açısından birbirlerine bağımlıdırlar. Bu nedenle masa ya da sandalyenin tek başına ele alınıp boyutlandırılması kullanımı olumsuz etkileyecek ya da engelleyecektir. Bürolarda farklı amaçlarla (bilgisayar kullanma, yazma, çizme vb.) kullanılan masa ve sandalyelerde bu ilişkinin korunması gerekir. Sandalye oturma düzlem yüksekliği 38.1-45.7cm. olarak kabul edilmektedir.

Masa ve sandalye takımıyla birlikte kullanılan ve oturma pozisyonunu daha konforlu hale getiren elemanlardan biri de ayak destekleridir. Yeteri kadar büyüklükte, yeri değişebilen, yüksekliği ayarlanabilen, en az 35cm. derinliğinde ve 45cm. genişliğindeki aparatlardır. Eğimi 10-25 derece arasında, yüksekliği de 15cm’ye kadar ayarlanabilir olmaktadır.

Göz ve beden sağlığı için ekran ve kullanıcı arasındaki ideal mesafe 45-70 cm. dir. Ekran ile kullanıcı arasındaki mesafenin 45cm.nin altında kaldığı durumlar-da boyun, omuz, sırt, kol ve gözlerde sağlık açısından risk oluşmaktadır. Bu uzaklığın önerilen ideal uzaklığın üst limiti olan 70cm.den fazla olması durumunda ise, boyun, omuz ve gözleri zorlama ve tekrarlandıkça vücuda zarar vermesi söz konusudur.

Çalışanlar, çalışma ortamı içinde bir takım davranışlar sergilemekte ve değişen çalışma mekânı koşullarına uyum sağlayacak şekilde davranışlar içine girmektedir. Çalışanın dışa vurduğu bu davranışlar, kişinin benliğini korumak, kişisel ve sosyal kimliğini tanımlamak, sosyal etkileşimi düzenlemek üzere ortaya konmakta ve yaygın olarak dört davranış mekanizmasıyla açıklanmaktadır:

-Kişisel mekân

-Egemenlik alanı

-Mahremiyet

-Kalabalıklaşma ve yalıtılmışlık. “Sosyalleşme” bu mekanizmalardan biri değildir.

Anatomi: Temel tıp bilimlerinden biri olan anatomi, insan vücudunun şeklini ve yapısını, vücuttaki organların tanımlanmasını, büyüklük ve biçim gibi özelliklerinin ortaya konması ve birbirleriyle olan ilişkilerinin belirlenmesini inceleyen bilim dalıdır. İnsanın yapısal özelliklerini dikkate almasından dolayı ergonomi için büyük önem taşır.

Antropometri: İnsanın beden ölçülerini inceleyen bilim dalıdır. Anatomik yapıya bağlı olarak insanın hareket alanının belirlenmesinde, beden ölçülerine göre çalışma mekanının ve insanın tasarıma dahil olduğu her alanın düzenlenmesinde antropometrik ölçüler dikkate alınmaktadır. Bu yüzden, antropometrisiz bir ergonomi düşünülemez.

Fizyoloji: Çalışma ortamı ve çalışma metotlarının insan bünyesini en az etkilemesini ve insan bünyesine uygun çevre koşullarını sağlamayı amaçlamaktadır.

İş güvenliği: Her türlü araç ve donanım ile çalışma ortamının, çalışanın sağlığına yönelik tehlike oluşturmayacak şekilde düzenlenmesi açısından ergonomiye yardımcı bir birimdir.

Psikoloji: Algı, uyumluluk ve iş öğrenimi gibi konularla ergonomiye yarar sağlamaktadır.

Sosyoloji: Toplum ve toplumsal grupları yakından inceleyip ergonomiye etki eder.

Stres: İnsanı fazla zorlayan, bunaltan, sıkan, heyecanlandıran, korkutan, huzursuz hatta hasta eden pek çok negatif olguyu ifade etmekte ve ergonomide çalışan kişinin sağlığı ve verimliliği açısından önemli bir rol oynamaktadır.

Verimlilik: Bir üretim ya da hizmet sistemindeki kaynakları en iyi şekilde değerlendirerek üretmek ya da hizmet vermektir. Büro ortamının ergonomik yapısı çalışanların verimliliğini doğrudan etkilemektedir.

Doğrudan güvenlik: Güvenlik gereksiniminin planlanıp, binanın tasarımının yapıldığı süreçte tehlikenin başlangıçta ortadan kaldırılmasıdır. Ekonomik yatırım gerektirecek bu süreç için çalışma sistemlerini tasarlayan ve uygulayan deneyimli tasarımcılara gereksinim vardır.

Dolaylı güvenlik: Koruyucu güvenlik önlemleri ile çalışma mekanı, mekandaki donanım ve çalışanın tehlikeyle karşılaşması ya da tehlikeye maruz kalmasının önlenmesidir.

Tanımlanan çalışma alanı Ergonomi’dir.