BOŞ ZAMAN VE REKREASYON YÖNETİMİ

Rekreasyon etkinliklerine duyulan ihtiyaç, kişisel ve toplumsal olarak sağladığı faydalardan ileri gelmektedir. Kişisel yönden; fiziki sağlık gelişiminin yaratılması, ruh sağlığı kazandırılması, insanı sosyalleştirmesi, yaratıcılık, kişisel becerilerin geliştirmesi, çalışma başarısı ve iş verimine etkisi, ekonomik hareketlilik, insanı mutlu etmesidir. Toplumsal yönden ise; toplumsal dayanışma ve bütünleşmeyi sağlaması, toplum sağlığı bilinci kazandırma ile demokratik toplum yaratılması, rekreasyona duyulan ihtiyacın nedenlerinden bazılarını oluşturmaktadır.

Sosyal Planlama Modeli; toplumların güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek onların yaşam kalitesini arttırmaya yönelik çözümler bulmaya odaklanır. "ihtiyaçlar belirlenir ve bu ihtiyaçlara göre program geliştirilir.

Dünya ülkelerindeki modernleşme ve kentleşme süreci, toplumsal değişmeyi de beraberinde getirmiştir. Toplumsal değişme karşısında ya da değişen çevre karşısında yeni koşullara uyum sağlamaya çalışmak birey açısından psikolojik ve biyolojik uyum sorunlarını beraberinde getirmektedir

Rekreasyonun önemi, hem toplumsal değerlerin farkına varılmasını sağlayan bir eğitim işlevi taşıması hem de toplumsal kalkınmaya ve yaşam kalitesinin artmasına vereceği katkıdan kaynaklanmaktadır

Rekreasyon etkinliklerine duyulan ihtiyaç, kişisel ve toplumsal olarak sağladığı faydalardan ileri gelmektedir. Kişisel yönden; fiziki sağlık gelişiminin yaratılması, ruh sağlığı kazandırılması, insanı sosyalleştirmesi, yaratıcılık, kişisel becerilerin geliştirmesi, çalışma başarısı ve iş verimine etkisi, ekonomik hareketlilik, insanı mutlu etmesidir

Ülkelerde bireylerin haftalık çalışma saatlerinin azalması, uzun tatil olanakları, yüksek gelir, nüfusların artması, üretilen binek araç sayısının artması, endüstrileşme ve kentleşme gibi etmenler rekreasyon
etkinliklerine duyulan ihtiyacı arttırmaktadır

Rekreasyon alanında ilk açık alan rekreasyon eğitim örgütlenmesi, Alman Jimnastiği’nin en önemli isimlerinden birisi Friedrich Ludwing John tarafından, Alman gençlerinin ve halkının vücutlarını daha
dirençli hale getirmek, vatanseverlik ve yurttaşlık duygularını pekiştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

XIX. yüzyılın başlangıcında İsveç’te Ling tarafından fizyolojik ilkelere dayandırılan ve vücut hareketlerinden oluşan yeni bir sistem ortaya atılmıştır

Amerika’da rekreasyon 1918’de en önemli eğitim aracı olarak kabul edilmiştir.

Rekreasyon programları; bireylerin çevreye, topluma ve dünya’ya daha uyumlu olabilmeleri, diğer toplumlarla sağlıklı ilişkiler kurabilmeleri, ortak üretimi gerçekleştirebilmeleri için genel eğitim programlarının içerisinde yer almaktadır

Rekreasyon programı, planlama, uygulama ve değerlendirmeden oluşan dört aşamayı içeren bir organizasyondur

Sosyal Savunma Modeli
Sosyal Savunma Modeli; rekreasyon programlarını bir amacı, bir dü!ünceyi ya da bir politikayı destekleyen bir araç olarak görür

Rekreasyonun önemi; hem toplumsal değerlerin farkına varılmasını sağlayan bir eğitim işlevi taşıması hem de toplumsal kalkınmaya ve yaşam kalitesinin artmasına vereceği katkıdan kaynaklanmaktadır. Bir başka açıdan ise rekreasyon; günümüz insanının önemli bir sağlık riski sayılan “hareketsizliğin” spor ve açık alan etkinlikleri ile önlenmesi, her yaştaki insanın bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimine katkısı; aile, bölge ve ülke ekonomisine katkısı, turizm ve spor etkinlikleri ile ülkelerin tanıtımı ve ulusal gelir sağlama katkısı bakımından önemli bir yere sahiptir.

Rekreasyon alanında ilk açık alan rekreasyon eğitim örgütlenmesi, Alman Jimnastiği’nin en önemli isimlerinden birisi Friedrich Ludwing John tarafından, Alman gençlerinin ve halkının vücutlarını daha dirençli hale getirmek, vatanseverlik ve yurttaşlık duygularını pekiştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. XIX. yüzyılın başlangıcında İsveç’te Ling tarafından fizyolojik ilkelere dayandırılan ve vücut hareketlerinden oluşan yeni bir sistem ortaya atılmıştır. İsveç Jimnastiğinde her hareket, vücut üzerinde fizyolojik bir etki yaratır yaklaşımı doğrultusunda açık alanlarda ve eğitim kurumlarında uygulanmıştır. İngiltere’de ise o yıllarda rekreatif etkinlikler üniversitelerde açık kampüs etkinlikleri, nehirde ve göl de kano ve kürek yarışları şeklinde yapılanmıştır. Amerika’da rekreasyon 1918’de en önemli eğitim aracı olarak kabul edilmiş ve 1930’lu yıllarda ise; kişilik gelişimi ve toplumsal değişmenin aracı olarak bu alanda gençlik örgütleri kurulmuştur.

İdealizm; idealizm felsefesine uygun hazırlanan etkinlik programlarının hedef kitleye dürüstlük, cesaret, yaratıcılık ve sportmenlik değerlerini geliştirecek biçimde sunulması gereklidir.
Realizm; Realistler rekreatif ve spor eğitimini okul programlarının bir parçası ve bunları bireylerin yaşayacakları dünya’ya uyum sağlamalarına yardımcı olan parçalar olarak kabul ederler.
Pragmatizm (Yararcılık); Pragmatist programcı çeşitli programları benimser. Yaratıcı etkinlikler (dans, jimnastik) ve açık alan yaşantıları (kampçılık, dağcılık v.b) bir hayli değerlidir.
Natüralizm; Natüralistler etkinliği bireyde katılım yoluyla taşınan belirli kapasitelerin gelişimi olarak görürler. Çok çeşitli etkinliklerle bireyin çevresine uyum sağlanması amaçlanır.
Existentializm (Varoluşculuk); Programcı müşterilerine seçme özgürlüğünü verir. Eğer programcı varoluşçuluğun temel özelliği olan seçme özgürlüğünü verirse müşteri bunu nasıl uygulayacaktır?

Uygulama ve çıktı hedefleri aşağıdaki dört özelliğe sahip olmalıdır;
Gözlenebilirlik: Hedefler yazılırken olanak olduğunca gözlenebilir ifadeler kullanılmalıdır. Örneğin; hedefler gösterme, ayırt etme ve uygulama gibi fiiller ile bitirilmelidir.
Ölçülebilirlik: Eylemin ölçülebilir olması önemlidir. Örneğin; katılımcılardan önceden belirlenen figürleri kullanarak dans etmeleri istendiğinde, gerçekleştirilen dans figürleri uzmanlar tarafından gözlemlenebilir ve dolayısıyla ölçülebilir.
Değerlendirme Ölçütleri: Hedefler için önceden belirlenen bilimsel bir ölçüt olursa, program sonunda elde edilen sonucun bir başarı olup olmadığı tartışılabilir. Örneğin; bir fitness çalışma grubuna önceden program sonunda %5’lik dilim içinde kalp atım sayısında düşüş yaşanacaktır ölçütü konulmuş, sonrasında genel olarak dakikadaki kalp atımı sayısında % 1, 2’lik bir düşüş kaydedilmiş ise bu programın çok başarılı olduğu söylenemez.
Katılımcılar: Programdan yararlanacak hedef kitle özellikleri önceden net bir şekilde belirtilmeli, duruma göre öntest ya da bilgi formu ile katılımcıların bilgilerine ulaşılmalıdır.

Program hedeflerinin en önemli özelliği değerlendirme ölçütüdür. Değerlendirme ölçütü program başlamadan önce katılımcılara bildirilmelidir. Elde edilen performans önceden verilen değerlendirme ölçütlerine uygun değil ise, programın başarılı olmadığı söylenebilir.

Program politikaları, hizmet kalitesi ve çalışanların etkililiği için olmalıdır. Bu politikalar programın iskeleti gibidir. Bu politikaları oluştururken bazı değişkenleri göz önüne almak gerekir.
Kontrol edilemeyen değişkenler; hava durumu, müşterinin durumu, önyargılar ve programın dışındaki insanların eylemleri gibi.
Etkilenebilir değişkenler; çalışan motivasyonu, müşteri tipleri ve sayısı, etkinlik alanındaki oluşabilecek kazalar gibi.
Kontrol edilebilen değişkenler; çalışanların düzeyi, eğitimi, malzeme kalitesi, kayıt sisteminin etkililiği ve yiyeceklerin test edilmesi.

Uygulama
Hazırlama aşamasında belirtilen her şey bu aşamada uygulanmaya başlar. Programcı rekreasyon programında yer alan tüm detayları uygularken sıralamaya göre hareket etmelidir. Uygulama; program politikalarının geliştirilmesini, tesislerin seçilmesini, etkinlik saatlerinin düzenlenmesini ve programın adını, sloganını konmasını ve tanıtılmasını gerektiren bir süreçtir.

Değerlendirme ölçekleri hazırlanırken amaç, her katılımcıyı örnekteki performansa bire bir zorlamak değil; tam aksine onların özgün düşünce üretme, yeteneklerini bastırmadan öğrenme ve öğretme amaçlarına uygun süreçleri uygulayarak kendilerini en iyi şekilde ifade etmelerine, boş zamanlarını aktif, verimli geçirmelerine zemin hazırlamaktır.

Belli bir konuda katılımcıların kendi kendisini değerlendirmesine öz değerlendirme denir. Öz değerlendirme, katılımcıların kendi yeteneklerini kendilerinin keşfetmelerine yardımcı bir değerlendirme yaklaşımıdır. Öz değerlendirme, katılımcıların kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder. Performansının düzeyi hakkında karar vermek için kişisel ya da kişiler arası kriter koymada katılımcılara fırsatlar sunar. Kendini değerlendirmeyle katılımcıların motivasyonunun yükselmesine fırsat verir. Katılımcıların değişik durumlarda davranışlarını kontrol altına almalarını sağlar.