BOŞ ZAMAN VE REKREASYON YÖNETİMİ

Özellikler yaklaşımında, liderin sahip olduğu özellikler, liderlik sürecinin etkinliğini belirleyen en önemli faktör olarak kabul edilir. Belirli bir grup içinde bir kişinin lider olarak benimsenmesinin ve grubu yönetmesinin nedeninin, kişinin sahip olduğu özellikler olduğuna inanılmaktadır. Özellikler yaklaşımında liderin entelektüel, duygusal, sosyal vb. kişisel özellikleri ile fiziksel özellikleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Fiziksel olarak; boy, kilo, yaş, fiziksel olgunluk belirtileri, sağlık durumu, yakışıklılık/güzellik gibi özellikler öne çıkartılmıştır. Kişisel özellikler ile ilgili olarak da zekâ, hitabet yeteneği, bireyler arası ilişkiler ve haberleşme yeteneği, güven verme veya güvenilir olma, girişimcilik ve riski göze alma, cesaret ve kendine güven gibi özelliklere yer verilmiştir.

Etkili grup liderlerinin yaygın olarak dört özelliği sergiledikleri belirtilmektedir. Liderlik ettikleri insanlara yön ve anlam kazandırmak, güven sağlamak, eylemleri onaylamak ve risk almak, proaktif olmak, başarıya ulaşırken risk almaya hevesli olmak, umut verici olmak, hem somut hem de sembolik yollarla başarıya ulaşabilecek fikirleri desteklemek.

1950-1970 yılları arasında liderlik alanında, liderin sahip olduğu özellikler yerine, liderin kurumun içerisinde sergilediği yönetim tarzını öne çıkartan çalışmalara yer verilmiştir. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri Rensis Likert tarafından yapılan otoriter liderlik – demokratik liderlik ayrımıdır.Bu dönemde gerçekleştirilen “Davranışçı Liderlik Yaklaşımlarının” ana fikri; liderleri başarılı ve etkili yapan faktörlerin, liderin özelliklerinden çok, liderin liderlik süreci içerisinde sergilediği davranışları olduğu düşüncesidir.

Karar alma sürecinde karşılaşılan sorunlara çözüm bulmak amacı ile mantıklı bir karar alma sürecinin parçası olan bazı teknikler geliştirilmiştir. Beş adımlı karar alma süreci şu şeklide incelenmiştir. Sizi başarıya götürecek sağlıklı bir ortam hazırlayın, konunun çerçevesini çizin, seçenekler yaratın, seçenekleri değerlendirin, size en iyi görünen seçeneği seçin.

Rekreasyon liderinin topluma karşı sorumlulukları: görev aldığı kuruma topluma ve ülkesine bağlıdır, rekreatif etkinliklerin toplumsal fonksiyonlarının tam olarak gerçekleştirilmesi için çaba harcar, rekreatif etkinlikler aracılığı ile toplumsal birlik bütünlüğün sağlanması, vatandaşlık ruhu ve aile kavramlarına saygılı davranılması gerekliliği ve bu değerlerin yaşatılması geliştirilmesi için bilinçli uğraş verir.

1900-1950 yılları arasında liderlik üzerine gerçekleştirilen araştırmalarda, gücün merkezileşmesi ve kontrolü gibi öğelerin öne çıktığı görülmektedir. Bu dönemde liderlikte “Özellikler Yaklaşımı” paralelinde yapılan çalışmalarda, bazı insanların doğal liderler olduğu ve bu doğal liderleri başkalarından ayıran bazı fiziksel özelliklere ve yeteneklere sahip oldukları ileri sürülmüştür.

Genişletilmiş beyin fırtınası: yaratıcı karar verme genişletilmiş beyin fırtınası tekniği de içermektedir. Bireyler zor bir karar almaları gereken durumlarda tüm fikirlerin yer aldığı bir listeye ulaşabilirler ise bu konuda vakit harcama konusunda tereddüt göstermemektedirler. Bu süreç lidere alışılmadık durumları tam olarak değerlendirebilme fırsatı sağlar. Lider alışıldık durumlardan alışılmadık durumlara geçişi sağlayacak 360 derecelik vizyona sahip olabilme kabiliyetlerini geliştirebilmelidirler.

Yaratıcı düşünme modeli model tanıma, yansıtıcı düşünme, simülasyon ve genişletilmiş beyin fırtınası başlıkları adı altında incelenebilir.

Alan yazın incelendiğinde karar verme modelleri ile ilgili çok fazla yayın olduğunu görmek mümkündür. Bu modellerin büyük bir çoğunluğu doğrusal, analitik modellerdir. Bu modellerin çoğu şu aşağıdaki adımların hepsini ya da bir kısmını içermektedirler: Problemin tanımlanması, problem ile ilgili bilginin toplanması, önceliklerin dikkate alınması, seçeneklerin dikkate alınması, çözümlerin listelenmesi, çözümlerin ve sonuçlarının değerlendirilmesi, bir karar vermek, yeniden değerlendirme.

Doğal karar alma modeli doğrusal bir karar alma süreci değildir. Bu model sistematik düşünme, dinleme, bilgiyi uygulamaya dökebilme, sağduyu ve sezgisel becerilere dayanır. Bununla birlikte bu model geçmişteki deneyimleri yansıtabilmek ve onları yeni durumlar karşısında uygulayabilmeyi içermektedir.

Bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilen, bu amaçlara ulaşmak için onları etkileme, harekete geçirme yetenek ve bilgilerine sahip kişi şeklinde tanımlandığı görülmektedir. Lider kavramının esasını, başkalarını etkileyebilme ve onları davranışa yönlendirebilme oluşturmaktadır. Lider; başkalarını etkileyebilen, nereye, nasıl gidileceğini gösteren, hedef ve görev koyan, yol gösteren kişidir.

Rekreasyon liderinin mesleğine ve görevine karşı olan sorumlulukları: Mesleğini yüceltir, mesleğini toplumda kabul ettirmek için çaba harcar.Bireylerin rekreasyon liderliğine yönelmeleri ve meslek olarak seçmelerini teşvik eder.

Etkili grup liderlerinin yaygın olarak dört özelliği sergiledikleri belirtilmektedir):
- Liderlik ettikleri insanlara yön ve anlam kazandırmak, Güven sağlamak
- Eylemleri onaylamak ve risk almak. Proaktif olmak,başarıya ulaşırken risk almaya hevesli olmak, Umut verici olmak. Hem somut hem de sembolik yollarla başarıya
ulaşabilecek fikirleri desteklemek.

Liderlikle ilgili yapılan tüm tanımların,liderliğin üç önemli bileşenini ifade ettikleri gözlenmektedir.Liderlik:Davranışsal bir süreçtir.İnsanlar arası doğal bir ilişkidir, Üyeleri, grup ve örgütün hedeflerine doğru etkilemeyi ve motive etmeyi amaçlar.

Belediyeler ve ilçe yönetimleri, yerel vatandaşların boş zaman aktivitelerine katılabilmeleri, tesislerin sürdürülebilmesi ve geliştirilmesi amacıyla hizmet vermektedirler. Belediyeler ve ilçe yönetimleri bu tesislerde kullanılmak üzere program da geliştirmektedirler.

Terapatik rekreasyon alanı içerisinde görev yapan liderler, rehabilitasyon merkezleri, kronik hastalıklar merkezleri, çocuk hastaneleri, zihinsel engelliler için okullar, özel kamplar gibi tesislerde çalışan terapatik rekreasyon uzmanlarıdır.

Finansal olarak kar amacı güden işletmeler gibi rekreasyon hizmeti veren çok sayıda ve çeşitlilikteki birimler ticari rekreasyon olarak ifade edilmektedir. Bu hizmetlerin verildiği alanlar golf sahaları, özel spalar, tenis sahaları, dans stüdyoları, spor stadyumları, konser salonları, oyun odaları şeklinde sıralanabilir. Ticari rekreasyon alanından yer alan liderler, yöneticiler, direktörler, satış personeli ve planlayıcılar olarak ifade edilebilir.

Kontrolcü Liderlik: Lider böyle bir rol tercihi içinde olduğu zaman, grup üyelerinin her davranışını yakından takip eder ve tüm ayrıntıları kontrol altında tutar. Tüm davranış biçimleri ve faaliyet türleri lider tarafından belirlenir. Tüm kurallar ve kararlar lider tarafından verilir. Grup üyeleri arasında zorunlu bir uyum ve beraberlik istenir.

Görev Yanlısı Liderlik: Bu tür liderlik, rekreasyon alanına daha uygun bir liderliktir. Rekrerasyonla ilgili tanımlar gözden geçirildiğinde, insanların bu tür etkinliklere profesyonellikten daha çok, sosyal ve psikolojik türden ihtiyaçları doyurmak için katıldıkları görülmektedir.

Stratejik Kararlar: Örgüt ile çevresi arasındaki ilişkilerin düzenlenmesine yönelik olan stratejik kararlar, dışa dönük bir nitelik taşımaktadır. Stratejik kararlar, çevresel analizler ışığında örgütün genel amaçları saptama ve söz konusu amaçlara ulaştırarak üretim ya da faaliyet konuları ile pazarları araştırma ve seçme konularıyla bağlantılıdır.