BOŞ ZAMAN VE REKREASYON YÖNETİMİ

Sosyal faktörler, kültürel yapı, ekonomik faktörler, aile yapısı, meslek, gelir düzeyi, yerleşim yeri, yaş ve cinsiyet gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişen boş zamanın üç temel fonksiyonu vardır; 

• Dinlenme fonksiyonu • Eğlenme fonksiyonu • Gelişim fonksiyonu

Sosyal Sınıfın Sembolü Olduğunu Savunan Görüş;  Sosyal sınıfın sembolü olduğunu savunan görüş, boş zamanın, Avrupa’da Feodal dönem, Rönesans ve Endüstri çağında üst sınıfın kalitesinin işareti olduğunu ve boş zamanı kullanım haklarının kendilerinde olduğunu düşündüklerini anlatan görüştür.

Rekreasyon insanların boş zamanlarını değerlendirme etkinlikleridir. İş değildir ve kar amacı taşımaz. Bir aktivitenin rekreasyon sayılabilmesi için bireyin boş zamanında, bir iş ile herhangi bir bağlantısının veya herhangi bir sorumluluğunun olmadığı bir zamanda yapılıyor olması gerekmektedir.

Yeniden Yaratma Olarak Rekreasyon; Pek çok teorisyen rekreasyonun değerine ve sonuçlarına odaklanmıştır ancak rekreasyon deneyiminin kendisinden bahsetmezler. Shivers ise oyunla rekreasyonun neredeyse aynı şey olduğunu dile getirir. Shivers, rekreasyonun tanımını "psikolojik  homeostaz" üzerine kurmuştur. (Örneğin psikolojik ihtiyaçların tatmin edilmesi,  ruhsal denge süreci) Shivers'a göre homeostaz dengesi bozulduğunda, çevremizle kendimiz arasındaki bu uyumu yeniden kurabilmek için harekete geçeriz. Shivers bu dengenin rekreasyon yoluyla yeniden sağlanabileceğini düşünmektedir

Estetik ve Bilişsel ihtiyaçlar, Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı'na dahildir: İhtiyaçlar hiyerarşisinin en üst basamağında yer alan bu ihtiyaç türü, daha alt düzeydeki ihtiyaçların tatmini gerçekleşmeden ortaya çıkmaz. Bu ihtiyaçlar kişinin kendi potansiyellerinin farkına varması, bir işi yalnız başına yapması, yaratıcı olabilmek için kendini sürekli bir gelişime tabi tutması ile ilgili ihtiyaçlardır, ki bu fonksiyonlar rekreasyon faaliyeti amaçlarıyla yakından ilgilidir.

"Kendi dışındaki bir soruna yönelebilme" kendini gerçekleştirmiş kimselerin asıl özelliğidir.

Entellektüel (Zihinsel) Rekreasyon; birçok birey rekreasyon aktivitelerine katılırken bilgi ve anlayışlarını arttırarak yaşamlarını zenginleştirmeyi hedeflerler. Bu aktiviteler öğrenme ve zihin üzerinde yoğunlaşır. Pasif bir nitelik taşıyan bu eylemler, daha çok yüksek eğitim ve kültür düzeyinde insanların yaptıkları rekreasyon faaliyetleridir. Örneğin; sanat ve politika toplantılarına katılma, konferanslara gitme gibi etkinliklerdir.

Kentsel Rekreasyon yerel rekreasyon sınıflamasına girer. kent sınırları içerisinde özellikle merkezde, açık veya kapalı alanlarda yapılan aktivitelerdir. Daha çok kısa süreli boş zamanlarda ve insanların yakın çevrelerinde kolayca ulaşabilecekleri faaliyetlerden oluşmaktadır. Sinema, tiyatro, eğlence yerleri, hayvanat bahçesi, müze, şehir parklarında yapılan aktiviteler kentsel alanda yapılan rekreasyonel faaliyetlere örnek olarak gösterilebilir.

Rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkileyen faktörleri dört ana başlık altında toplayabiliriz :

'Etkinliklerin değişkenliği' engeller arasında sayılmaz.

Ticari Rekreasyon; rekreatif ihtiyaçlar çeşitli kurum ve kuruluşların sunduğu hizmetlerden masrafsız olarak giderebileceği gibi kar amacıyla sunulan hizmetler de aynı amaçla satın alınabilir. Bu tür hizmetler rekreasyoniste büyük kolaylık sağlamaktadır. Ticari rekreasyon faaliyetlerine; temalı parklar, özel spor alanları ve özel eğlence mekânları örnek olarak gösterilebilir.

Çalışma zamanı, temelde bireyin para kazanmak ve geçimi sağlamak için iş yerinde geçirdiği zamandan oluşmaktadır. Ancak bunun dışında bireyin çalıştığı işin niteliğine bağlı olarak çalışma için yaptığı hazırlık, işe gidiş-geliş süreleri ve kendi işi veya çalıştığı ikinci bir işle ilgili yapması gereken mesleki uğraşlar da çalışma zamanı içinde yer alır.

Boş zamanı tanımlayan görüşler, Klasik Görüş, Var Olma Durumu- Var Olma Mevkii Olduğunu Savunan Görüş, Sosyal Sınıfın Sembolü Olduğunu Savunan Görüş, Bir Aktivite Şekli Olduğunu Savunan Görüş, Yükümlülük Dışı Zaman Olduğunu Savunan Görüştür.

Rekreasyon insanların boş zamanlarında günlük hayatın getirdiği baskı ve stresten uzaklaşmak, yenilenmek, fiziksel, sosyal, bilişsel ve ruhsal olarak faydalar elde etmek amacıyla katıldığı altiviteler anlamına gelmektedir.
Ayrıca insanın, yoğun çalışma yükü, rutin hayat tarzı veya olumsuz çevresel etkiler nedeniyle tehlikeye giren veya olumsuz etkilenen bedeni ve ruhi sağlığını tekrar elde etmek, korumak veya devam ettirmek, aynı zamanda zevk ve haz almak amacıyla, kişisel doyum sağlayacak, tamamen çalışma ve zorunlu ihtiyaçlar için ayrılan zaman dışında kalan bağımsız ve bağlantısız boş zaman içinde, isteğe bağlı ve gönüllü olarak ferdi veya grup içinde seçerek yaptığı etkinliklere rekreasyon denir.

Rekreasyon insanların boş zamanlarını değerlendirme etkinlikleridir, rekreasyon etkinliklerinde irade kişinin kendine bırakılmalıdır, rekreasyona katılan kişiler genellikle zamanı, etkinlik türünü ve yeri hiçbir zorlamaya maruz kalmadan, serbestçe kendileri seçmelidirler. esnektir, İnsanlar rekreasyon etkinlikleriyle başarı kazanma ve kendini kanıtlama ihtiyacını gidermektedir, Rekreasyon faaliyetleri özgürlük hissi verir. Rekreasyonda Etkinliklere katılma ve devam zorunluluğu yoktur, her yaştaki ve cinsteki insanın katılımına imkan verir, bir faaliyeti gerektirir, çok çeşitli faaliyetler ve alternatifler içerir, haz ve neşe sağlayan bir faaliyettir, evrensel olarak uygulanmaktadır,her kişiye göre bir amacı vardır, rekreasyon faaliyetlerin kişisel ve toplumsal özellikler kazandırması beklenir, rekreasyon toplumun geleneklerine ve törelerine ahlaki ve manevi değerlerine uygun olmalı, rekreasyon bir faaliyet yapılırken, ikinci veya daha fazla faaliyetlere de ilgi duyma veya gerçekleştirme imkanı verir, rekreasyon etkinlikleri rekreasyonistler tarafından üstlenilir.

Katılımcılar bu aktivitelerde gruba ait olma, sinerji yaratma, beraber iş yapabilme yeteneği, ortak paylaşım, risk alma, özgüven, liderlik, çözüm odaklı strateji geliştirme vb. bireysel ya da gruba özgü oluşabilecek temel kişilik yapılanmasına özgü davranışlarının canlanması ya da daha da aktif hale gelmesini amaçlamaktadır. Balonla gezme, bungee jumping, yüzme ve milli parklarda, tabiat parklarında ve orman içi dinlenme alanlarında yapılan faaliyetler açık alan rekreasyonuna örnek olarak verilebilir.

İnsanların kendilerinden bir şey katmadıkları ya da yapmak için aktif enerji sarf etmedikleri, etkinliklere katılmak yerine izledikleri, seyirci oldukları rekreasyon türüdür. Televizyonda tenis maçı izlemek, bir stadyumda futbol karşılaşmasına gitmek, tiyatro oyunu izlemek vb. faaliyetlerdir.

Kent sınırları içerisinde özellikle merkezde, açık veya kapalı alanlarda yapılan aktivitelerdir. Daha çok kısa süreli boş zamanlarda ve insanların yakın çevrelerinde kolayca ulaşabilecekleri faaliyetlerden oluşmaktadır. Sinema, tiyatro, eğlence yerleri, hayvanat bahçesi, müze, şehir parklarında yapılan aktiviteler kentsel alanda yapılan rekreasyonel faaliyetlere örnek olarak gösterilebilir.

Genellikle bireyin yakın çevresinde, oldukça kısa mesafelerde ve gün içindeki boş zamanlarında gerçekleştirdiği rekreasyon aktiviteleridir. Ev hanımlarının gün içinde ev işlerinden arta kalan boş zamanlarında arkadaşlarıyla yaptığı aktiviteler, öğrencilerin ders aralarında arkadaşlarıyla basketbol, masa tenisi vb. oyunlar oynaması ve çalışanların çalışma saatleri arasında gerçekleştirdiği bireysel ve grup aktiviteleri günlük rekreasyona örnek olarak verilebilir.

Fonksiyonel Açıdan rekreasyon türleri ticari rekreasyon, sosyal rekreasyon, artistik (Estetik) rekreasyon ve entellektüel (Zihinsel) rekreasyon olarak sıralanmaktadır.

Rekreasyon faaliyetlerine katılmayı engelleyen veya destekleyen birçok faktör bulunmaktadır ancak rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkileyen faktörleri dört ana başlık altında toplayabiliriz. Bunlar, Sezonluk Engeller, Finansal Kaynaklar ve Rekreasyon Alanlarının Ulaşılabilir Olması, Cinsiyet ve Sosyal Sınırlama, Fiziksel Kaynaklar ve Modadır.