BORSALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ

Avustralya Menkul Kıymetler Borsası 1998 yılında halka açılma kararı
alan ve payları borsada işlem gören ilk borsa olmuştur.

MSCI’ya göre gelişmiş pay piyasalarına sahip olan ülkeler; Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Hong Kong, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Norveç, Portekiz, Singapur ve Yeni Zelanda’dır.

D şıkkındaki Rusya,MSCI’ya göre gelişmekte olan piyasalara dâhil olan ülkelerdendir.

Kaynak Prensibi: İster yerleşik yatırımcı olsun, ister olmasın, ilgili ülkede kazanılan bütün gelirler, o ülke vergisine tabidir.

Dünyada piyasa kapitalizasyonu 1 trilyon doların üzerinde olan 16 borsa bulunmaktadır. Piyasa kapitalizasyon tutarı 1 trilyon doların üzerinde olan borsalar dünya kapitalizasyonunun yaklaşık %87’ini temsil etmektedir. Bu borsalar; New York Menkul Kıymetler Borsası, NASDAQ ABD, TMX Group Kanada, Euronext, Londra Menkul Kıymetler Borsası, NASDAQ OMX Norveç Borsası, Alman Borsası, Six Swiss Exchange, Japan Exchange Group,
Şangay Menkul Kıymetler Borsası, Shenzhen Menkul Kıymetler Borsası, Hong Kong Exchanges and Clearing, Hindistan Ulusal Menkul Kıymetler Borsası, BSE Indian Limites, Kore Borsası ve Avustralya Menkul Kıymetler Borsası’dır. New York Menkul Kıymetler Borsası kendi başına dünyadaki 50 küçük borsanın toplamından daha fazla kapitalizasyon tutarına sahiptir. Dünya borsalarında işlem gören pay senetlerinin kapitalizasyon değerlerinin yaklaşık %95’i üç kıtada gerçekleşmektedir. Amerika kıtası yaklaşık %41, Asya kıtası
%34 ve Avrupa kıtası %20’lik orana sahiptir.

London ve Lima: Peru finansal piyasalarında likiditeyi artırmak amacıyla Londra borsası ile Lima Borsası arasında işbirliği anlaşması yapılmıştır. Londra Borsası Grubu, yenilikçi küçük ve orta ölçekli firmaların büyümelerine destek vermek amacıyla başlattığı ELITE programı kapsamında Türkiye’nin de içinde olduğu birçok borsa ile anlaşma imzalamıştır. ELITE, küresel ortaklar ve dış uzmanların deneyimlerinden yararlanarak şirketlerinin büyümesini tasarlamak ve yönetmek için özellikle KOBİ’lere fırsat sunmaktadır.
ELITE programı, işletmeleri gelecekteki büyüme aşamaları için hazırlamak ve yapılandırma süreçlerine destek vermek için tasarlanmış olup, şirketlerin çok çeşitli finansman sağlama opsiyonlarına erişmesini kolaylaştırmaktadır. Ayrıca bu işbirliğinin amacı, şirketlerin tanıtımı ve görünürlüğünü artırarak, potansiyel yatırımcılar ile ilişkileri ve fırsatları teşvik etmek ve en iyi yönetim uygulamaları ile girişimciliği desteklemektir

Entegrasyonu Etkileyen Faktörler
Sermaye piyasaları arasındaki entegrasyon düzeyini etkileyen faktörler çok çeşitli olmakla beraber, öne çıkan faktörler aşağıdaki konu başlıkları altında toplanmıştır:
• Bölgesel işbirlikleri
• Ortak para
• Benzer ülke grupları
• Dış ticaret hacmi
• Piyasalar arasındaki coğrafi ve kültürel yakınlık
• Politik belirsizlikler
• Yasal düzenlemeler
• İşlem maliyetleri
• Vergiler
• Bilgi edinme kolaylığı

Bu projenin bir parçası olarak 2013 yılında Borsa İstanbul A.Ş. kurulmuş ve borsanın işlem hacminin artırılması için diğer borsaları bünyesinde toplamasına izin verilmiştir. Türk sermaye piyasası ve kurumları uluslararası piyasalardaki gelişmelere cevap verebilecek özellikte etkin ve rekabetçi olarak yeniden yapılandıran kanun çerçevesinde İMKB,
İstanbul Altın Borsası ve Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, “Borsa İstanbul” çatısı altında birleşmiştir. Tüm sermaye piyasası araçlarının aynı çatı altında işlem göreceği bir yapıya kavuşturulan Borsa İstanbul, İstanbul finans merkezi olma projesi kapsamında en önemli misyona sahip kurumlardan biri haline getirilmiştir.

MSCI’ya göre gelişmiş pay piyasalarına sahip olan ülkeler; Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Hong Kong, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Norveç, Portekiz, Singapur ve Yeni Zelanda’dır.

Depo sertifikaları yatırımcılara birçok fayda sağlarken bazı dezavantajları da beraberinde getirmektedir. Bunlar:
• Politik Risk: Menkul kıymetinin kendi ülkesinde politik istikrar, devletleştirme uygulamaları veya ülkede yaşanan ekonomik buhranlar depo sertifikası sahipleri için politik risk oluşturmaktadır.

• Kur Riski: Depo sertifikaları ulusal para birimi üzerinden düzenlenmesine karşın,  bir depo sertifikası hem ev sahibi ülkedeki pay senedi değerini, hem de yabancı para birimi olarak ifade ettiği değeri yansıtır. Bu yüzden kur oranlarında yaşanan değişmeler depo sertifikalarını etkilemektedir. Bu da kur riskini ortaya çıkartmaktadır.
• Enflasyon Riski: Yüksek enflasyon oranları satın alma gücünün azalmasına bu  durumda ulusal para biriminin değerinin azalmasına sebep olmaktadır. Bu yüzden, enflasyon oranlarındaki ciddi artışlar, depo sertifikasının fiyatlarını olumsuz etkilemektedir.
• Derinliği Olmayan Piyasalar: Depo sertifikalarının bazılarının işlem hacmi oldukça sınırlıdır. Bu yüzden alım/satım işlemlerinde sıkıntılar yaşanabilmektedir.

Dünyada yatırım yapılabilir 60 civarında borsa vardır. Pay senetlerinin
işlem gördüğü bu borsaların kapitalizasyon tutarı yaklaşık 70 trilyon dolardır. Bunun yaklaşık %52’si ABD borsalarına, %8’i Avrupa Birliği içerisindeki borsalara, %7’si Japonya borsasına, %2’si Çin’deki borsalara ve %31’i dünyadaki diğer borsalara aittir.

BRIC (Brazil, Russia, India and China) Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin pay piyasalarını temsil etmektedir

Dünyanın en büyük gelişmekte olan borsalarından biri olan Çin Borsası yarı kamu kurumu statüsündedir.

MSCI’ya göre gelişmiş pay piyasalarına sahip olan ülkeler; Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Hong Kong, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Norveç, Portekiz, Singapur ve Yeni Zelanda’dır.

Next Eleven olarak adlandırılan grupta ise Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Meksika, Nijerya, Pakistan, Filipinler, Güney Kore, Türkiye ve Vietnam vardır.

Likidite: Nakit dışı bir varlığın rayiç değeri üzerinden kolayca ve hızlıca nakte dönüşebilme yeteneğidir.

Borsa Gösterge Endeksi: Borsa gösterge endeksi, yatırımcılara ulusal bir borsanın
ortalama performansını ölçme imkânı sunmaktadır.

Pay senedinin ihraççısının depo sertifikası programına dâhil edilmediği sertifikalar “sponsorsuz” olarak adlandırılır.

Dünyada yaklaşık 75 ülkeden 2000 civarında firmaya ait depo sertifikası mevcuttur.

İlk GDR, 1990 yılında Samsung firması tarafından sermaye artırımı sırasında ihraç edilmiştir.

Çifte kotasyonun büyük borsalarda gerçekleşmesi ihraççı firmanın görünürlüğünü, prestijini ve bilinirliğini artıracaktır. Eğer bir firma New York Menkul Kıymetler Borsası’na kote olursa dünya tüketim pazarının %27’sine sahip olan ABD’deki müşterilere de dolaylı yoldan erişmiş olabilecektir.