BORSALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ

Para ve sermaye piyasaları sınıflandırması finansal varlığın vadesine göre yapılır. Vadeleri bir yıl veya bir yıldan daha kısa olan menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalar para piyasaları olarak adlandırılırken; vadeleri bir yıldan daha uzun süreli fonların karşılaştığı piyasalar ise sermaye piyasaları olarak adlandırılır. Doğru cevap D'dir.

Alım satıma ilişkin ödemelerin ve konu olan menkul kıymet veya malların tesliminin hemen yapıldığı piyasalara spot piyasalar; alım satıma ilişkin ödemelerin ve konu olan menkul kıymet veya malların tesliminin gelecekte bir tarihte yapılacağının bir sözleşme ile belirlendiği piyasalara vadeli piyasalar denilir. Doğru cevap E'dir.

Borsa yönetimince belirlenecek kurallar çerçevesinde, işletmelerşn geçmiş dönem faaliyetleri incelenerek, yatırımcıların kandırılması veya zarara sokulmaları önlenmeye çalışılır. Ayrıca borsada alınan tedbirlerle fiyatlardaki dalgalanmalar ve spekülatif oyunlar önlenmeye çalışılmaktadır. Bu tür uygulamalar piyasaya olan güveni artırmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Dünyanın en büyük borsası New York Borsası, ikinci en büyük borsası ise Nasdaq Borsası'dır. Nasdaq elektronik bir sistemle çalışan, organize olmayan bir borsadır. New York Borsası ise organize bir borsadır. Doğru cevap B'dir.

Ticari bankalar tahvil alım satımına aracılık, repo-ters repo ve türev araçların alım satımına aracılık faaliyetlerini gerçekleştirebilirler. Doğru cevap B'dir.

Kalkınma/yatırım bankaları borsada pay alım satımına aracılık yapamazlar. Doğru cevap A'dır.

Gelecekle ilgili beklentileri doğrultusunda aynı piyasada kısa süreli fiyat dalgalanmalarından yararlanarak gelir elde etmek amacıyla alım satım yapan kişiye spekülatör denir. Doğru cevap D'dir.

Piyasadaki işlem maliyetlerinin rekabete dayalı olarak belirlenmesi ve aracıların normal karlar elde etmeleri faaliyet etkinliği olarak adlandırılır. Doğru cevap C'dir.

Japonya'da kişi başı gelir düzeyi yüksek olduğu için Tokyo Borsası gelişmiş bir borsadır.

1970’l yılların sonlarında yüksek enflasyon oranlarına karşılık devlet tarafından belirlenen faiz oranlarının çok düşük düzeylerde kalması, piyasada banker adı verlen tefecilerin artmasına neden olmuştur. Bankaların tahvil ve mevduat sertifikalarına uygulayacakları faiz oranlarını devletin belirlemesi, bankerlere ise bu tür kısıtlamaların olmaması piyasaya kısa sürede, çok sayıda bankerin girmesine neden olmuştur. Kısa sürede halktan yüksek faizlerle toplanan büyük miktarlardaki fonlar uygun şekilde kullanılmadığı için birçok banker geri ödemede
zorluklarla karşılaşmışlardır. Bunun sonucunda birçok banker krize girmiş, birçok tasarruf sahibi paralarını geri alamamışlardır. Yaşanan kriz sermaye piyasasının düzenlenmesi yönündeki çalıimaları hızlandırmış;1981 yılında 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunuçıkarılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde özel kurum tahvillerinde vade en az 2 yıl, devlet tahvillerinde ise bir yıldır. Bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.

Finansal piyasalar finansal varlıkların alıp satıldığı piyasalar olarak
tanımlanabilir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Finansal varlıkların ilk kez alınıp satılmasına göre, finansal varlıkların niteliğine göre, piyasanın örgütlenme durumuna göre, finansal varlığın vadesine göre ve ödemelerin hemen ya da gelecekte yapılmasına göre olmak üzere 5 grupta sınıflandırılabilir. Bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.

Vadeleri bir yıl veya bir yıldan daha kısa olan menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalar para piyasaları olarak adlandırılmaktadır. Bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.

Sermaye piyasasının baslıca finansal varlıkları; paylar, devlet tahvilleri, şirket tahvilleri, payla değiştirilebilir tahvil, katılma intifa senedi, ipotekli borç ve irad senedi, kar ve zarar ortaklığı senedi ve gelir ortaklığı senetleridir. Bu sebeple doğru cevap E şıkkıdır.

Piyasadaki menkul kıymetlerin fiyatlarının anında ve tam olarak mevcut
bilgileri yansıtması ise bilgisel etkinlik olarak adlandırılmaktadır. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Piyasa etkinliği; zayıf formda etkinlik, yarı kuvvetli formda etkinlik, kuvvetli formda etkinlik şeklinde üç düzeyde tanımlanmaktadır. Bu sebeple doğru cevap C şıkkıdır.

Likidite sağlama, piyasada tek fiyat oluşturma, güven oluşturma, sermayeye hareketlilik kazandırma ve sanayide yapısal değişikliği kolaylaştırma menkul kıymet borsalarının ekonomiye katkıları arasındadır. Bu sebeple II hariç hepsini içeren E şıkkı doğrudur.

Türkiye’deki organize menkul kıymet piyasalarının kökleri 19.yüzyılın ikinci yarısına kadar uzanmaktadır. İlk menkul kıymetler piyasası Kırım Savaşı’nı takiben 1866 yılında Osmanlı İmparatorluğu zamanında kurulmuş olan “Der Saadet Tahvilat Borsası”dır. Bu sebeple doğru cevap B şıkkıdır.

Borsa İstanbul üyelerinin yapabileceği sermaye piyasası faaliyetleri;
• Halka Arza Aracılık
• Alım Satım Aracılığı
• Portföy Yöneticiliği
• Yatırım Danışmanlığı
• Repo / Ters Repo
• Kredili Alım Satım, Açığa Satış, Menkul Kıymet Ödünç Alma ve Verme
• Türev Araçların Alım Satımına Aracılık

olduğundan doğru cevap E şıkkıdır.