BORSALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ - Deneme Sınavı - 13

N = Aralık Değeri = 12 olmak üzere;

Toplam katkı payı = 300 Bin + (N-1) x 100 Bin = 1.400.000 TL'dir

Emir Türleri Kalanı Pasife Yaz (KPY), Gerçekleşmezse İptal Et (GİE), Kalanı İptal Et (KİE) ve Şarta Bağlı (SAR) şeklindedir.

Borsa İstanbul ile Saraybosna Borsası arasındaki ortaklığın hem de stratejik ortaklığın sonucu olarak SASX-10 Endeksine dayalı vadeli işlem sözleşmeleri Borsa İstanbul’da işleme açılmıştır. Bu şekilde Borsa İstanbul ile Saraybosna Borsası arasındaki bağ kullanılarak Saraybosna Borsası’nı güçlendirmek ve aynı zamanda Saraybosna Borsası’nı küresel yatırımcılara açmak amaçlanmaktadır.

Serbest pazar ekonomisine sahip ülkelerde fiyatlar piyasada gerçekleşen arz ve talebe
göre oluşmaktadır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Borsada sözleşmelere ilişkin alım, satım ve diğer işlemler VİOP İşletim Sistemi (VİOPİS)
adı verilen bilgisayarlı işlem sistemi üzerinde gerçekleşir ve burada gerçekleşen tüm işlemler işlemleri gerçekleştiren üyeleri ve üyeler vasıtasıyla Borsaya emir ileten üye müşterilerini bağlar.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Borsada işlemler üç farklı pazarda gerçekleştirilebilir. Bunlar Ana Pazar, Özel Emirler
Pazarı ve Özel Emir İlan Pazarıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Borsalarda sisteme gönderilen emirler normal seansta fiyat ve zaman önceliğine göre eşleşirler. Zaman Önceliği Kuralı: Fiyat eşitliği halinde, zaman açısından daha önce gelen
emirler önce karşılanır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Günlük uzlaşma fiyatı, ilgili sözleşmede açık pozisyonların yeniden değerlemesinde esas alınan fiyattır. Seans sonunda günlük uzlaşma fiyatı şu şekilde hesaplanır:
Seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktarlarına göre ağırlıklı fiyatlarının ortalaması günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Üyenin garanti fonu katkı payının yatırması gereken tutarın %90’ının altına düşmesi durumunda, üyeye garanti fonu katkı payı tamamlama çağrısı yapılır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Piyasada gerçekleşen işlemler gerçek zamanlı olarak Takasbank tarafından Borsa’dan alınarak pozisyona dönüştürülür.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Piyasada oluşan zararlar ya da nakit dışı teminatların değerlerinin düşmesi sonucunda, bulunması gereken teminatın inebileceği en düşük seviyeye sürdürme seviyesi denir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Tahsil edilen prim tutarı, işlem başlangıcında prim ödemeli opsiyonlarda sadece işlem gününde hesaplanır. Alım ve satım opsiyonu satış işlemi için tahsil edilen prim tutarı, işlem fiyatı ile miktar ve sözleşme çarpanı ile çarpımı suretiyle bulunur. 

Tahsil Edilen Prim = İşlem Fiyatı x Miktar x Sözleşme Çarpanı

Doğru cevap B şıkkıdır.

Piyasada alınmak istenen (ya da alınmış olan) açık pozisyonlar için Takasbank’ta bulundurulan (ya da bulundurulması gereken) teminat tutarına işlem teminatı denir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Dünya’da ilk düzenli işlemleri 1848 yılına kadar ulaşan bir geçmişe sahip vadeli işlem borsaları ülkemizde ise 2005 Şubat ayında faaliyete geçmiştir.

Borsada işlemler üç farklı pazarda gerçekleştirilebilir. Bunlar Ana Pazar, Özel Emirler Pazarı ve Özel Emir İlan Pazarıdır.

VİOPİS’in temel özellikleri şunlardır:

Ana Pazar, normal seans ya da fiyat sabitleme seansları sırasında emirlerin eşleştirildiği esas pazardır.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası toplam 13 adet ana pazardan oluşmaktadır:
• Döviz Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Döviz Opsiyon Ana Pazarı
• Elektrik Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Emtia Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Endeks Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Endeks Opsiyon Ana Pazarı
• Kıymetli Madenler Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Pay Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Pay Opsiyon Ana Pazarı
• Yabancı Endeksler Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Metal Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Borsa Yatırım Fonu Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Gecelik Repo Vadeli İşlem Ana Pazarı

İşlem sisteminin açıldığı andan normal seans başlangıcına veya açılış seansı olması durumunda bu seansın başlangıcına kadar geçen dönem “işlem yapılmayan dönem” olarak adlandırılır. İşlem yapılmayan dönemde, işlem sistemi açık olmakla birlikte emir girişi ya da işlem gerçekleşmesi mümkün değildir. Bu dönemde üye temsilcileri tarafından;
• işlem sistemine bağlanılabilir,
• sorgulama yapılabilir,
• önceki günlerden kalan “iptale kadar geçerli” veya “tarihli” emirler iptal edilebilir,
• önceki günlerden kalan “iptale kadar geçerli” veya “tarihli” emirlerin miktarı azaltılabilir
ve/veya fiyatları daha kötü (alışta daha düşük, satışta daha yüksek) fiyatlarla değiştirilebilir,
• işlem sistemine gönderilmek üzere, toplu emir dosyası oluşturulabilir.

Ülkemizde vadeli işlem ve opsiyon uygulaması konusunda ilk düzenleme 23.07.1995 tarih ve 22352 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik” ile yapılmıştır. Doğru cevap B'dir.