BORSALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ - Deneme Sınavı - 11

Takas süresi saat 17:45’te başlar ve T+1 günü saat 15:00’a kadar devam eder.

Saat 18:10’da işlem gününe ait uzlaşma fiyatları ilan edilir. İlgili Mevzuat uyarınca Piyasa ilanı geciktirebilir.

Başlangıç Teminatı = SPAN Riski − Net Opsiyon Değeri

Piyasada yapılan işlemler sonucunda oluşan pozisyonlardan kaynaklanan kar/zarar hesaplamaları Takasbank tarafından gerçekleştirilir.

Takasbank tarafından, piyasada yapılan işlemler sonucunda oluşan zararlar ve prim borçları işlemlerin gerçekleştiği günün (T) sonunda, karlar ve prim alacakları ise bir sonraki işlem günü (T+1) hesaplara yansıtılır.

Piyasada alınmak istenen (ya da alınmış olan) açık pozisyonlar için Takasbank’ta bulundurulan (ya da bulundurulması gereken) teminat tutarına işlem teminatı denir.

Döviz- TCMB Döviz Alış Kuru

Hazine Bonosu- BİAŞ Tarafından İlan Edilen Fiyat, bulunmaması durumunda Takasbank tarafından belirlenen teorik fiyat ya da TCMB Fiyatları

Devlet Tahvili- BİAŞ Tarafından İlan Edilen Fiyat, bulunmaması durumunda Takasbank tarafından belirlenen teorik fiyat ya da TCMB Fiyatları

Pay- BİAŞ 2. Seans Ağırlıklı Ortalama Fiyatı, Gün içi Değerlemede Son Seansın Ağırlıklı Ortalama Fiyatı, bulunamamaları durumunda Takasbank tarafından belirlenen teorik fiyat

Borsa Yatırım Fonu- BİAŞ 2. Seans Ağırlıklı Ortalama Fiyatı, Gün içi Değerlemede Son Seansın Ağırlıklı Ortalama Fiyatı, bulunamamaları durumunda Takasbank tarafından belirlenen teorik fiyat.

Yatırım  Fonu- Fonun Birim Pay Fiyatı, bulunmaması durumunda Takasbank tarafından belirlenen teorik fiyat.

İşlem yapılmayan dönemde, işlem sistemi açık olmakla birlikte emir girişi ya da işlem gerçekleşmesi mümkün değildir. Doğru cevap C'dir.

Risk oranı %100’den büyük ise, ilgili hesap “riskli” olarak tanımlanır. Bulunması gereken teminat değerinin %75’i sürdürme seviyesi olarak dikkate alınır. Saklama hesabına bağlı işlem hesaplarının risk durumu Borsa tarafından güncellenir. Diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

SPAN, aynı dayanak varlığa bağlı sözleşmeleri gruplandırarak analiz eder. Takasbank, SPAN risk analizini kullanarak portföylerin risk yönetimini adımlarla yapar. • 1. Adım: Ürün Grubu Risk Analizi • 2. Adım: Ürün Grupları Arası Risk Analizi • 3. Adım: SPAN Risk Değerinin Hesaplanması • 4. Adım: Başlangıç Teminatının Hesaplanması • 5. Adım: Bulunması Gereken Teminatın Hesaplanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Dünya’da ilk düzenli işlemleri 1848 yılına kadar ulaşan bir geçmişe sahip vadeli işlem borsaları ülkemizde ise 2005 Şubat ayında faaliyete geçmiştir.

Borsa İstanbul VİOP bünyesinde tek bir alım-satım platformunda işlem görmeye
başlamıştır. Mevcut durumda,
• Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri,
• BIST 30 Endeks Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri,
• TLDolar Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri,
• TLEuro Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• EUR/USD Çapraz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• Altın Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• Dolar/Ons Altın Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• Gecelik Repo Oranı Vadeli İşlem Sözleşmeleri
• Baz Yük Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri
• EgePamuk Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• Anadolu Kırmızı Buğday Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• Makarnalık Buğday Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• SASX-10 Endeksi Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• Hurda Çelik Vadeli İşlem Sözleşmeleri,
• FBIST Borsa Yatırım Fonu Vadeli İşlem Sözleşmeleri
• VİOP’da işlem görmektedir.

Üyeler sadece yetkili oldukları piyasalarda emir girebilirler ve işlem gerçekleştirebilirler.

Borsada işlemler üç farklı pazarda gerçekleştirilebilir. Bunlar Ana Pazar, Özel Emirler Pazarı ve Özel Emir İlan Pazarıdır.

Normal seans ya da fiyat sabitleme seansları sırasında emirlerin eşleştirildiği esas pazardır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası toplam 13 adet ana pazardan oluşmaktadır.
• Döviz Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Döviz Opsiyon Ana Pazarı
• Elektrik Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Emtia Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Endeks Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Endeks Opsiyon Ana Pazarı
• Kıymetli Madenler Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Pay Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Pay Opsiyon Ana Pazarı
• Yabancı Endeksler Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Metal Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Borsa Yatırım Fonu Vadeli İşlem Ana Pazarı
• Gecelik Repo Vadeli İşlem Ana Pazarı

Normal seans, fiyat ve zaman önceliğine dayanılarak çok fiyat sürekli müzayede esasıyla işlemlerin gerçekleştirildiği seanstır. Tüm sözleşmeler için “normal seans” adı verilen tek bir seans düzenlenir. Normal seansın son 10 dakikası “kapanış aralığı” olarak adlandırılır.

Takas süresi saat 17:45’te başlar ve T+1 günü saat 15:00’a kadar devam eder. Saat 17:45’ten VİOPİS kapatılıncaya kadar geçen sürede temsilciler tarafından sorgulama yapılabilir

Risk oranı %100’den büyük ise, ilgili hesap “riskli”
olarak tanımlanır.

Alım Opsiyonu Kullanım Kar/Zararı
[Dayanak Varlık Vade Sonu Fiyatı − Kullanım Fiyatı] x Sözleşme Çarpanı x Miktar

Üyeler tarafından, işlem teminatı yükümlülüklerinin yerine getirilmesi amacıyla aşağıdaki varlıklar kullanılabilir.
• Nakit Türk Lirası
• Konvertibl döviz,
• Devlet İç Borçlanma Senedi,
• BIST 30 endeksinde bulunan pay senetleri,
• Yatırım Fonu Katılma Belgesi,
• T.C. Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketi tarafından ihraç edilen kira sertifikaları
• Borsalarda işlem gören standartta altın.