BORSALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ - Deneme Sınavı - 8

Pay sahiplerinin bir başka hakkı, yeni çıkarılacak paylardan öncelikle satın alma hakkıdır. Buna rüçhan hakkı veya yeni pay alma hakkı da denilmektedir.

Tedavül bakımından paylar, nama yazılı paylar ve hamiline yazılı paylar olarak ikiye ayrılır. Adi ve imtiyazlı paylar ise payların sahibine sağladığı çıkar bakımından sınıflandırılmasındaki pay çeşididir. Bedelli pay sermaye artışına göre, primli paylar ise ihraç değerine göre yapılan sınıflamadaki pay çeşitleridir.

Borsa İstanbul'da yer alan başlıca piyasalar;

Pay Piyasası: Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda çok farklı endüstriyel sektörlerden halka açık şirketlerin payları, yeni pay alma hakları, borsa yatırım fonları, varantlar ve sertifikalar işlem görmektedir.
Borçlanma Araçları Piyasası: Borçlanma Araçları Piyasası hem kesin alım-satım işlemleri hem de repo-ters repo işlemleri için tek organize piyasadır.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP): Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda paya dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, endeks vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, döviz vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, kıymetli madenler, emtia ve enerji vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası’nda Kıymetli Madenler, Kıymetli Madenler Ödünç, Elmas ve Kıymetli Taş alt piyasaları yer almaktadır. 

Borsa İstanbul bünyesinde ''tahvil piyasası'' isminde bir piyasa örgütlü değildir.

Baz Fiyat: Bir payın seans içinde işlem görebileceği üst ve alt fiyat limitlerinin ve fiyat adımlarının belirlenmesine esas teşkil eden fiyattır. Bu fiyat, menkul kıymetin en son işlem gördüğü seanstaki ağırlıklı ortalama fiyatının en yakın adımına yuvarlanması ile elde edilir.

Ana Pazar’da yer alacak olan şirketlerin Borsa İstanbul yönetimi tarafından belirlenmiş kotasyon şartlarını tamamen sağlamış olmaları gerekir. Şirketlerin paylarının Ana Pazar’da işlem görebilmesi için halka açık piyasa değerinin 25 milyon TL’nin üzerinde ve 100 milyon TL’nin altında olması gerekir. Başka bir ifadeyle Ana Pazarda payları işlem görebilecek şirketlerin durumu 25 milyon TL < halka açık piyasa değeri < 100 milyon TL şeklinde de ifade edilebilir.

Soru kökünde verilen örnek endeksin getirisi aşağıdaki eşitlik yardımıyla hesaplanır: 

r= (80.0000.000-64.000.000) / 64.000.000

r=0,25

r= %25 olarak bulunur.

Açığa satış, bir yatırımcının sahip olmadığı payı daha sonra ucuza satın almayı ümit ederek bugünden satması işlemidir. Bu işlem, satıcıya pahalı satıp, daha sonra ucuza satın almak suretiyle kâr sağlama olanağı vermektedir.  Dolayısıyla soru kökünde ifade edilen örnek işlem açığa satış emrine karşılık gelmektedir.

Gelire endeksli tahviller, başlıca tahvil türlerinden değildir.

Tüm ifadeler doğrudur.

Hazine bonoları 1 yıldan kısa vadeli olup, diğer iki ifade doğrudur.

Likidite: Bir menkul kıymetin hızlı ve değer kaybetmeden nakte dönüşme sürecine verilen isimdir.

Yatırımcıların devlet tahvilleri dışında şirket tahvillerini de tercih etme sebepleri arasında aşağıdakiler sayılabilir:
• Kamu tahvillerine kıyasla daha riskli olmalarının bir sonucu olarak daha yüksek
bir getiriye sahip olması,
• Düzenli getiri sağlayan bir yatırım aracı olması,
• Vadesinden önce elden çıkarmak istenildiğinde ikincil piyasasının olması sebebiyle kolayca el değiştirebilmesi,
• Farklı sektör, yapı ve kredi notuna sahip birçok şirket tahvilinin bulunması sebebiyle yatırım portföyüne çeşitlilik katmasıdır.

“Tahvil” terimi daha çok uzun vadeli borçlanma araçları için kullanılırken, “bono” terimi daha kısa vadeye sahip borçlanma araçları için kullanılmaktadır

Teminatsız tahviller, sadece ihracatçının genel kredibilitesine, yani faiz ile anaparayı ödeyebilme kapasitesine dayalıdır.