BORSALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ - Deneme Sınavı - 2

Halka açılmanın şirketlere getirdiği faydalar:

Halka arz sürecinin aşamaları şunlardır:
1. SPK’ya ve Borsa İstanbul’a Müracaat

2. Tanıtım Faaliyetleri

3. SPK ve Borsa İstanbul Uzmanları Tarafından Şirketin İncelenmesi

4. Takas ve Saklama Bankası ile Merkezi Kayıt Kuruluşu’ na Müracaat

5. Borsa İstanbul Tarafından Şirketin İşlem Göreceği Pazarın Belirlenmesi

6. Halka Arz İzahnamesi ve Tasarruf Sahiplerine Satış Duyurusu

7. Satış Süreci ile Tahsis ve Dağıtım Esasları

8. Satış Sonuçlarının Bildirilmesi, Borsa Kotuna Alınma ve İşlem Görmeye Başlama

Sermaye piyasası araçları borsada işlem gören işletmelerin, bu yükümlülüklerin dışında
kar payı dağıtımı, pay sahibi ile ilişkiler birimi kurulması, lisanslı personel çalıştırması,
denetim komitesi ve kurumsal yönetim komitesi kurma ile ilgili yükümlülükleri de vardır.

Borçluluğu temsil eden menkul kıymetlerin borsa kotuna alınmasında, ihracın noinal tutarının en az 1.500.000 TL olması gerekmektedir.

Paylar için ilave kota alma ücreti, artırılan sermayenin nominal tutarı üzerinden 3 baz puandır.

Varantlar için kotta kalma ücreti ödenmez.

Halka arzda yatırımcılara şirketin kaliteli ve değerli bir yatırım fırsatı olarak sunulması için hazırlık olarak bazı yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:

 Şirket yönetiminin yeterliliklerini artırmak

Finansal tabloların güvenilir bir bağımsız denetim şirketi tarafından bağımsız denetimden geçmesini sağlamak

Şirket sahiplerinin şahsi finansal işlemlerinin şirketin finansal işlemlerinden ayrıştırılmasını sağlamak

Pazarda rekabet avantajı elde edebilmek için farklılık yaratmak adına araştırma
geliştirme faaliyetlerine zaman, enerji ve fon ayırmak.

Sermaye piyasası araçlarının halka arz yoluyla satışında üç yöntem uygulanabilir :
1- Talep toplama yoluyla satış

2- Talep toplanmaksızın satış

3- Borsada satış.

Borsa kotunda pay senetleri bulunan ortaklığın sermaye arttırımı nedeniyle ihraç ettiği yeni pay senetlerinin kotasyon işlemi, ilave kotasyon olarak adlandırılır. Doğru cevap A'dır.

Hindistan Borsası'nda kote olan şirket sayısı, dünyadaki tüm borsalarda kote olan şirketlerin %11.5’ini oluşturmaktadır. Bu borsayı ve İspanya Borsası ve Japonya Borsası takip etmektedir. Dünya Borsalar Federasyonu verilerine göre Ocak- Nisan 2016 döneminde elektronik emir defterindeki pay senedi ticari değerlerine göre dünyanın en büyük borsası olan New York Borsası’nda kote olan şirket sayısı, dünyadaki tüm borsalarda kote olan şirketlerin yaklaşık %5’i kadardır. Türkiye’de kote olan şirket sayısı ise, dünyadaki tüm borsalarda kote olan şirketlerin %0.8’ini oluşturmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ortaklık haklarını temsil eden menkul kıymetlerin kotiçi pazarlarda işlem görebilmesi için, en az 250 gerçek ve tüzel kişiye satıldığının belgelenmesi şarttır. Yatırım ortaklıklarına ait menkul kıymetler için bu şart aranmaz. Pay sahibi sayısının hesabında, yatırım ortaklıkları dışında diğer ortaklıkların satışa sunulan menkul kıymetlerinden, halka arz sonrası ödenmiş veya çıkarılmış sermayenin %5’i ve üzerine tekabül eden nominal tutarda pay satın alan kurumsal yatırımcılar haricindeki gerçek ve tüzel kişiler dikkate alınmamaktadır.  Doğru cevap D'dir.

Merkezi yurt dışında olan ve çifte kotasyon yoluyla kota alınan yabancı ortaklıkların sermaye artırımlarında ilave kota alma ücretleri %50 indirimli uygulanır. Doğru cevap C'dir.

Borsa kotunda pay senetleri bulunan ortaklığın sermaye arttırımı nedeniyle ihraç ettiği yeni pay senetlerinin kotasyon işlemi ise ilave kotasyon olarak adlandırılır. Cevap B'dir.

Menkul kıymet borsalarındaki sürekli işlem görmesi talep edilen sermaye piyasası araçlarının ilgili borsa yönetmeliklerindeki şartları taşımaları durumunda, ilgili pazar listesine kayıt edilmesi ve işlem görmesinin kabul edilmesine kotasyon denilir. Doğru cevap B'dir.

Ortaklık haklarını temsil eden menkul kıymetler için kotta kalma ücreti, bir önceki yılın Aralık ayı sonu itibariyle ortaklığın Borsa kotunda bulunan payların nominal sermayesi üzerinden 1 baz puan ve bu payların yıllık ortalama piyasa değeri üzerinden 0,5 baz puan olarak uygulanır. Bu ücret Gelişen İşletmeler Pazarı’nda işlem gören ortaklıklar için 52.500 TL den; diğer ortaklıklar için 1.050.000 TL den fazla olamaz. Kurumsal Yönetim Endeksine giren ortaklıklarda kotta kalma ücreti indirimli uygulanır.

Borçlanma araçları ve kira sertifikaları çin kotta kalma ücreti, bir önceki yılın Aralık ayı sonu itibariyle Borsa kotunda bulunan her bir borçlanma aracı veya kira sertifikası için sabit 525 TL olarak uygulanır.

Borsa yatırım fonları için kotta kalma ücreti, borsa kotunda bulunan fon toplam değeri üzerinden 0,20 baz puan olarak uygulanır.

Varantlar için kotta kalma ücreti ödenmez. Doğru cevap E'dir.

Sürekli olarak kottan çıkarılan payların tekrar kota alınmaları durumunda Pay Piyasası İşlem Görme Başvuru Ücreti ödenir. Bu ücret, kotta kalma ücretinden mahsup edilmez. Doğru cevap A'dır.

Sermaye piyasası araçları halka arz edilen tüzel kişilere ihraççı denilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Türk şirketlerin halka açılmasını teşvik etmek ve bu konuda yatırımcıları bilgilendir- mek için SPK bir süre önce “Halka Arz Seferberliği” adıyla bir bilgilendirme platformu oluşturmuştur. Halka arz seferberliği platformunda, halka açılmanın ve pay senetlerinin borsada işlem görmesinin şirketlere faydaları açıklanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Şirketler ilk halka arzda pay senetlerini primli fiyatla halka arz ederek, uzun vadeli finansman ihtiyaçlarını alternatif yöntemlere göre daha düşük maliyetle sağlayabilirler. Ayrıca borsada işlem gören paylarını teminat göstererek, halka açılmadan önce kullanabilecekleri krediden daha yüksek miktarda veya daha düşük maliyetle kredi kullanabilirler. Ek finansman ihtiyaçlarını ikin- cil halka arz ile karşılayabilirler. borsada, organize bir piyasada oluşan fiyatlardan işlem gören pay senetlerinin alım satımı kolaylaşarak şirkete likidite sağlanmış olur. Şeffaflık ve kamuyu aydınlatma ilkesinin gereği olarak şirket hakkındaki bilgi ve haberler yurt içinde ve yurt dışında duyurulur ve dağıtılır. Aynı zamanda şirketin ürün ve hizmetlerinin tanıtımı da yapılmış olur. Halka açılmayla birlikte şirketler düzenleyici ve denetletici kurumların kurallarına uymak zorunda olmakta ve kurumsal yönetim ilkelerini uygulayarak şirketin kurumsallaşması sağlanmaktadır. Payları halka arz olunan şirketlerin güvenilirlikleri artmakta, sorumlulukları atmakta ve bu şirketler eskiye göre daha ucuz ve daha fazla miktarda krediyi daha kolay kullanabilmektedir. Payları borsada işlem gören şirketler ihtiyaç duyduklarında menkul kıymetlerini yabancı borsalarda da kote ettirebilirler. Bu şirketlerin yabancı ortak bulmaları ve doğrudan yabancı yatırım çekmeleri de kolaylaşır. Doğru cevap E'dir.

halka arz, halka kapalı bir anonim ortaklık tarafından ilk defa yapılırsa, buhalka açılma veya ilk (birincil) halka arz olarak ifade edilir. Önceden paylarını halka arz etmiş ortaklıkların, paylarını tekrar halka arz etmelerine ikincil halka arz denilir. Doğru cevap A'dır.