BORÇLAR HUKUKU

Borç ilişkisi deyimi, madalyonun ikinci yüzü olan alacaklının, borcun ifasını talep hakkını da ifade eder.

İkincil Edim Yükümlülükleri
Borç ilişkisinin ilerleyen aşamalarında, bazı olguların
gerçekleşmesine bağlı olan ikincil (tali) edim
yükümlülükleri de ortaya çıkabilir. Örneğin, satıcı
malı teslim etmekte gecikmişse (temerrüt), alıcı hem
ifa hem de gecikme sebebiyle tazminat talep edebilir
(TBK m. 125/I). Dikkat edileceği gibi bunlar; sözleşmenin
kurulmasıyla değil, onun ihlalinden kaynaklanan
ikincil (tali) nitelikte yükümlülüklerdir.

Olumlu edimler, kişisel ve maddi edimler olarak iki alt başlık altında incelenebilir.Borçlunun bedensel veya düşünsel gücü ile yerine
getirilen edimler kişisel, malvarlığından yerine
getirdiği edimler ise maddi edimler olarak adlandırılır.
Hizmet ve vekâlet sözleşmelerindeki iş görme
borçları birincisine, satışta satılanın mülkiyetinin
geçirilmesi ikincisine örnek oluşturur. Bu ayrım
önemlidir çünkü maddi edimin ifasında borçlunun
durumu dikkate alınmaz. Ödeme gücü olmasa
bile ifa veya tazminata mahkûm edilebilir. Malvarlığından
ödenecek borçlar kural olarak üçüncü
kişi tarafından da yerine getirilebilir (TBK m. 83).

Misli eşya nitelendirmesi ise eşyanın niteliği esas alınarak yapılan bir değerlendirmedir. Bu bakımdan değerlendirme kriteri objektiftir.

Dolayısıyla dar anlamda eksik borçlar; kumar, bahis ve evlenme simsarlığından doğan borçlardır.

Taraflar arasındaki borç ilişkilerini konu alan
borçlar hukuku, taraflar arasındaki bu ilişkiye karakterini
veren birtakım ilkelerden oluşur. Bunlar
irade serbestisi ilkesi, nisbilik, ahde vefa ve güvenin
korunması ilkesidir.

İşlem iradesi ise açıklamada bulunanın bir hukuki ilişkiyi belirli bir tarzda biçimlendirmek yolundaki iradi kararından oluşur. Bu karar; borç altına girmek (borçlandırıcı sözleşme kurmak), bir alacaktan vazgeçmek, bir hakkı (alacağı veya mülkiyeti) devretmek veya bir sözleşme ilişkisini sona erdirmek (dönme veya fesih) olabilir.

İrade özerkliği ilkesinin bir gereği olarak taraflar,
diledikleri takdirde kanunda düzenlenen bir
sözleşme tipine atıfta bulunarak sözleşme yapabilecekleri
gibi, dilerlerse bunlardan birkaçının tipik
unsurlarını bir araya getirerek bileşik sözleşme veyabunları karıştırarak karma sözleşme şeklinde (arsa
payı karşılığı inşaat sözleşmesi gibi) atipik sözleşmeler
de kurabilir. Tarafların kanundaki tiplerle
bağlı olmaksızın kendine özgü (sui generis) bir
sözleşme tipi oluşturmaları da mümkündür. Sulh,
satış için bırakma, tek satıcılık, sporcu transfer sözleşmeleri
böyledir

Sözleşmeyi kuran irade açıklamalarından
zaman itibarıyla önce yapılana öneri, zaman itibarıyla
sonra gelenine de kabul dememiz gerekir.

Önerinin bağlayıcılığı kural olarak ölümle sona ermez.(19.s.)

Sözleşmeyi kuran irade açıklamalarından zaman itibarıyla sonra yapılanına kabul denir.