BORÇLAR HUKUKU - Deneme Sınavı - 5

sekiz gün içinde

Kefilin borcu feri bir borçtur. Bunun anlamı
kefilin borcunun varlığı ve geçerliliğinin asıl
borcun varlığı ve geçerliliğine bağlı olmasıdır.

Taahhüt eden
üçüncü kişiyi borç altına sokmamakta, taahhüt
edilene üçüncü kişinin fiili ifa etmemesi hâlinde
doğan zararı gidermeyi üstlenmektedir.

Borcu doğuran işlem şekle tabi olsa da ibra sözleşmesi şekle tabi olmadan yapılabilir.

Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi
diğer dönemsel edimler 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

Nafaka ve işçi ücreti gibi borçlunun ve
ailesinin bakımı için zorunlu olup özel
niteliği gereği, doğrudan alacaklıya verilmesi gereken alacaklarda takas hakkının kullanılması karşı tarafın kabulüne tabi tutulmuştur.

Borcu sona erdiren sebeplerden biri de alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesidir. Alacaklı ve
borçlu sıfatlarının birleşmesi bir kişinin aynı borcun alacaklı ve borçlusu olmasıdır. Bu husus TBK
m. 135 hükmünde ifade edilmiştir. Bu hükme göre
“Alacaklı ve borçlu sıfatlarının aynı kişide birleşmesiyle borç sona erer.”

Elbirliği hâlinde  
alacaklılıkta hiçbir alacaklı tek başına borçludan
borcun ifasını isteyemez ve borçlu alacaklılardan
sadece bazısına ifada bulunarak borçtan kurtulamaz.

Fesih geniş anlamda borç ilişkisini sona erdiren sebeplerden biridir.

Takas bozucu yenilik doğuran bir haktır.

Müteselsil borçlulukta her borçlunun, borcunun konusu aynı olduğu için sorumlulukları da benzerdir ve bir borçlu diğerlerinin sorumluluğunu artıracak şekilde hareket edemez.

Borçlunun üçüncü şahsa ifa yükümlülüğü tarafların anlaşmasından, kanun hükmünden ya da hâkimin hükmünden kaynaklanabilir. Hacizli bir alacağın borçlusu kanun gereği haczin ihbarından sonra ancak geçerli olarak icra memurluğuna ifada bulunabilecektir.

Borçlu ifayı serbestçe seçebilir ve alacaklının buna karışma hakkı yoktur. Seçim hakkı sahibi, bu hakkını kullanınca ifanın konusu, seçilen o edim olur ve diğer edimler borcun konusu olmaktan çıkar.

Anapara faizi, kanundan ya da tarafların bu hususta sözleşmede anlaşmalarından doğan faizdir. Tüketici kredilerindeki faiz böyledir ve sözleşmeden doğmaktadır.

Bir borcun ifa zamanının gelmesi, o borcun muaccel olması anlamına gelmektedir. Borcun muaccel olmasıyla alacaklı borcun ifasını talep etme yetkisini kullanmaya başlayabilir. İfa zamanı sözleşmeyle veya kanun tarafından belirlenebileceği gibi işin mahiyeti de ifa zamanını belirleyebilir.

Borcun ifası, kural olarak ifa yerinde yapılır ancak alacaklı ifayı, ifa yerinden başka bir yerde de kabul edebilir. Alacaklı, ifa yerinden başka bir yerde arz edilen ifayı kabule mecbur olmamasına rağmen kabul ederse böyle bir ifa ile de borç sona erer.

İki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde ifa sırasını taraflar anlaşarak kararlaştırabilirler. Taraflar arasında böyle bir anlaşma yoksa ifa sırasını kanun, işin niteliği veya teamül belirleyebilir. Örneğin kira sözleşmesinde önce kiralayanın, hizmet sözleşmesinde işçinin ifa sırasının daha önce olacağı kanunda öngörülmüştür.

Alacaklı temerrüdü için kusur aranmaz. Temerrüt fiili bir durumdur ve buna kusurlu veya kusursuz olarak girilmesi önemli değildir.

Kusursuz ifa imkânsızlığında borç sona erer. Bu durumda karşılıklı taahhüt, yani iki taraflı bir borç varsa imkânsızlıktan önce verilen şeylerin iki tarafta borçtan kurtulacak olduğu için bunların sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iade edilmesi gerekir. Sonradan verilmesi gereken şeylerin ise borç sona erdiği için verilmesine gerek kalmamaktadır.

Alacaklı borca uygun olmayan ifayı reddedebilir ve gereği gibi ifayı talep hakkını sürdürebilir ancak alacaklı, borcun niteliğine uymayan, yani gereği gibi olmayan ifayı reddetmek yerine kabul ederse bu durumda ortaya kötü ifa çıkar. Kötü ifa hâlinde TBK m. 112 uygulanır. Alacaklı olumlu (müspet) zararlarının tazminini isteyebilir. Buradaki zarar kavramının içine borç gereği gibi ifa edilmiş olsaydı alacaklının malvarlığının alacağı durumla şimdiki durumu arasındaki fark girmektedir.