BORÇLAR HUKUKU - Deneme Sınavı - 2

Faiz alacakları  5 yılda zamanaşımına uğrar.

Borcun sona ermesi, bir edimi yerine getirme mükellefiyetinin hukuken ortadan kalkmasını ifade eder. Borcun sona ermesi sebepleri; dar anlamda borçların sona ermesine ilişkindir. Borcun sona erme sebeplerinden en olağan olanı ifadır. Bunun dışında yenileme, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi, ifa imkânsızlığı, takas da borcu sona erdirir.

Bu başlık altında borç ilişkisinde bazı özel durumlar incelenecektir. Bunlar üçüncü kişinin edimini taahhüt, üçüncü kişi lehine sözleşme, müteselsil borçluluk, müteselsil alacaklılık, şarta bağlı borçlar, cezai şart, dönme cezası, pey akçesi, cayma akçesidir.

Üçüncü kişinin edimini taahhüt bir sözleşmedir ve borçlandırıcı bir işlemdir. Üçüncü kişinin edimini taahhüt kefaletten farklıdır.  Diğer bir ifadeyle kefil borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlenir. Bu nedenle kefilin borcu fer’i bir borçtur. Üçüncü kişinin edimini taahhütten doğan borç ise üçüncü kişinin ediminden bağımsız bir borçtur.  Üçüncü kişinin fiilini taahhütte, üçüncü kişi borç taahhütte bulunanın davranışı ile borç altına sokulmamaktadır. Taahhüt eden üçüncü kişiyi borç altına sokmamakta, taahhüt edilene üçüncü kişinin fiili ifa etmemesi hâlinde doğan zararı gidermeyi üstlenmektedir. Dolayısıyla C şıkkında verilen ifade sadece doğru önermeyi içermektedir.

Müteselsil borçluluk, her türlü borç ilişkisinde söz konusu olabilir. Dolayısıyla herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

Dönme cezası, belli bir bedel ödemek şartıyla sözleşmeden serbestçe dönmeyi sağlar. Başka bir ifadeyle dönme cezası, ortada herhangi bir geçerli neden yokken sözleşmeden dönmek isteyen tarafın ödeyeceği bedeldir.

Takas, birbirine karşı aynı cins alacağa sahip şahıslardan birinin tek taraflı beyanı ile bu alacakları az olanı oranında sona erdirmesidir. Takas, borcu sona erdiren sebeplerden biridir. Takas hakkı bozucu yenilik doğuran bir haktır. Takasın hukuki sonuç doğurması karşı tarafın kabulüne bağlı değildir.

Genel alacak zamanaşımı süresi on yıldır. Bazı hallerde sadece 5 yıllık zamanaşımı süresi özel olarak düzenlenmiştir.

TBK 147’de altı bent hâlinde beş yıllık zamanaşımına tabi alacaklar sayılmıştır. Bu alacaklardan biri de, küçük sanat işlerinden ve küçük çapta perakende satışlardan doğan alacaklardır.

Yenileme tarafların açık iradesiyle gerçekleşmelidir. Karine olarak borcun yenilendiği kabul edilmez. Bu nedenle de borcun yenilendiğini ispat yükü bunu iddia edenin üzerindedir. TBK m. 133/I’de “Yeni bir borçla mevcut bir borcun sona erdirilmesi, ancak tarafların bu yöndeki açık iradesi ile olur.” şeklinde bir düzenleme benimsenmiştir.

Özel ders vermek hukuken eser sözleşmesi kapsamına girmez.

Eseri teslim almakta temerrüde düşmüş olması, teslimden önce oluşan hasarın iş sahibine ait olmasına yol açar.

Yüklenicinin yardımcı kişilere başvurması iş sahibinin sözleşmeden dönmesi için yeterli neden değildir.

Bina inşa etmek vekalet sözleşmesi kapsamına girmez.

Asıl vekilin vekalet sözleşmesinden doğan borçların ifasını üçüncü bir kişiye bırakmasına ikame vekalet adı verilir.

Avukatlık kanununda vekalet sözleşmesinde avans isteme hakkı açıkça öngörülmüştür.

Vekilin özen borcunu yerine getirmemesi vekalet sözleşmesinin sona erme sebeplerinden biri değildir.

Kefalet sözleşmesinde asıl borçlunun rızası aranmaz.

Sınırlı ehliyetsizler kimsenin izni veya rızasına gerek olmadan kefil olamazlar.

Birden fazla kefilden her birinin diğer kefillerden bağımsız olarak bir borcun bir kısmı için kefil olmasına kısmi kefalet adı verilir.