BİZANS TARİHİ

İlk defa İmparator I. Konstantinos tarafından 309- 10 yılında bastırılan ve Bizans İmparatorluğu’nda 10. yüzyıl’a kadar kullanılmış olan altın sikkenin adı solidustur. Bu sikke Roma İmparatorluğu’nun ana altın parası olan aureus’la yer değiştirmiştir. Solidus ismi İmparator Diocletianus tarafından 284-305 yılları arasında bastırılan ve Konstantinos’unkilerden farklı olan altın sikke için de kullanılmıştır. Sikke teorik bir değerle 1/72 Roman pound’u (yaklaşık 4.5 gram) ölçü alınarak basılmıştır.

Eparhos, şehirde en yüksek dereceli memurdur. Eparhos yasa ve emirlerin devamlılığını sağlamak ve kamu hizmetlerinden sorumludur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Maden, seramik, tekstil ve lüks objeler (cam, fildişi, ipek, altın ve gümüş eserler) “imalat ve zanaatçı işi” olarak ikincil üretim olarak değerlendirilmektedir. Tarımsal üretimler ikincil üretim değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Başkent İstanbul, ipeğin en önemli üretim merkezidir. Ayrıca Atina, Selanik ve Korintos yakınlarındaki Thiva’da ipek üretim merkezleri olarak bilinmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İmparator 290 yılında kapsamlı bir para reformu yapmış, daha sonra 301 yılında “Maksimum Fiyat Fermanı” (Latince: Edictum De Pretiis Rerum Venalium) ile enflasyonu dizginlemeye çalışmıştır (Resim 9.2). Bu fermanla maaşlar ile binden fazla ürünün fiyatları sabitlenmiş ve fazla fiyat biçen tüccarlar ölüm cezasıyla tehdit edilmiştir. Uygulamaya konulan “tavan fiyatı”nda yer alan ürünler arasında çeşitli besin maddeleri (sığır eti, tahıl, şarap, arpa gibi), giyim eşyaları (ayakkabı ve kumaş gibi), deniz ticaretindeki nakliye giderleri ve haftalık ücretler yer almaktadır.

1204’teki Latin istilasından sonra Bizans sikkeleri önce İznik ve sonrasında Manisa basılmıştır. Paleologoslar döneminde emisyon hacmi küçük bazı darphaneler faaliyet göstermiştir. Fakat sikke üretimi esas ve yoğun olarak İstanbul’da yapılmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır.

Müslüman fetihleri ve ikonakırıcılık tartışmalarının yer aldığı 7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır.

1204 yılında Latinlerin İstanbul’u işgal etmesi sonucu, İmparatorluğun parçalanması, Türkler ile mücadeledeki toprak kayıpları ve İtalya’nın Akdeniz ile Karadeniz’de genişlemesi süreçleri, araştırmacılar tarafından Bizans ekonomisinde “kayıp 13. yüzyıl” olarak değerlendirilmektedir.

Devletin en önemli gelir kaynağı çiftçi nüfustan aldığı vergiler olduğu için çiftçiyi korumaya yönelik önlemler alarak ve geniş arazi sahiplerinin yayılmasını engellemiştir.

İperpiron: I. Aleksios (1081- 1118)’un tedavüle soktuğu bir yüzü çukur, bir yüzü bombeli altın sikke. Bu sikkeler nümismatik literatüründe “scyphate=sikifos” (çukur) olarak adlandırılır.

Ticaret, Bizans ekonomisin temel alanlarından birisiydi. Devlet, ithalat ve ihracatı %10 olarak vergilendirmiştir. İmparatorluğun en önemli ticari metaları tahıl ve ipektir. 7. yüzyıldaki Arap yayılması Bizans ticaretinin tahıldan sağladığı sermayeyi olumsuz olarak etkilemiştir. 9. ve 10. yüzyıldaki nüfus artışı da, tahıla duyulan ihtiyacı arttırdığından Devlet tahıl tedarikinde ve ücretlendirmesinde önemli rol oynamıştır

Lüks ürünlerin imal edilmesi 11. ve 12. yüzyıllarda olmuştur.

Tremissis: Solidus’un 1/3’ü ağırlığında 1.52 gr. altın sikke. İlk kez I. Teodosios (M.S. 383) tarafından basılmıştır.

Anastasios döneminin sonunda imparatorluk topraklarında dört darphane mevcuttu: İstanbul, Selanik, İzmit ve Antakya. I. İustinianos döneminde bu darphanelere Kizikos (Balkız - Erdek), Aleksandreia ve Herson (Sivastopol - Kırım) eklenmiştir. I. İustinianos döneminde İtalya, Balkanlar, Kuzey Afrika ve İspanya’nın fethi sonucunda Kartaca, Roma, Ravenna ve Kartagena darphaneleri de imparatorluk için faaliyete geçmiştir. Bütün bu darphanelerde bakır sikke basılmaktaydı. Altın İstanbul, Ravenna ve Kartaca’da, gümüş ise, Ravenna ve Kartaca’da basılıyordu. 7. yüzyılda toprak kaybı nedeniyle darphane sayısı azalmıştır.

İmparatorluğun en önemli ticari metaları tahıl ve ipektir.

Maden, seramik, tekstil ve lüks objeler (cam, fildişi, ipek, altın ve gümüş eserler) “imalat ve zanaatçı işi” olarak ikincil üretim olarak değerlendirilmektedir.

Her zaman en önemli vergi kaynağı tarımsal alanlar ve bunları işleyen küçük köylüydü.

İmparator Heraklios ise 615 yılında gümüş sikkeyi yeniden canlandırmıştır. Bu yeni gümüş sikkeler altı gram manasına gelen “Eksagrama” tabiri ile ifade edilir

I. Konstantinos döneminde basılmıştır