BİZANS TARİHİ

İmparatorlar erken dönemlerden başlayarak değişik unvanlar taşımışlardır. Bunlar arasında en çok bilinen unvanlar augustus ve caesar=sezar/kayzerdir. Heraklios’tan (610-641) itibaren kral sözcüğünün eski Yunancadaki karşılığı olan vasilevs unvanı da Bizans imparatorları tarafından kullanılmıştır. Bunlar imparatorun değişik sıfatlarıdır. “İmparatorun” karşılığı olarak aftokrator unvanı ise ortak imparator durumunda yaşça büyük olana verilen  bir sıfat olarak kullanılmıştır. Bu yüzden doğru seçenek aftokratordur. D şıkkıdır

Patrikia zosti sadece kadınlara mahsus bir unvandı.

Augustus: Devleti yöneten hanedan içinde en kıdemli olan imparatorun kullandığı
unvandı. Augustus unvanı Dioklitianos döneminde (284-305) idari olarak dörtlü
yönetime geçildiğinde Sezar’dan daha kıdemli olan imparator için kullanılmıştır.

Halkın tutumu, imparatorun sınırsız iradesini belli ölçüde sınırlandıran manevi bir baskı unsuru olarak değerlendirilebilir. Bunun dışında, (erken ve orta Bizans döneminde etkili olan) senato ve dimos’lar (dimos=halk, günümüzde belediye) olarak adlandırılan ve o tarihte at yarışları düzenleyen spor cemiyetleri ile Bizans imparatorluğunun tarihi boyunca kurumsal olarak mevcut olan kilise ve ordu imparatorun gücünü fiilen sınırlandıran kurumsal faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır.

İmparator geç Bizans döneminde de önceki dönemlerde olduğu gibi en yüksek yargıç konumundadır.

Logotetis tu geniku, Bizans devletinde maliyeden sorumlu üst düzey görevlidir.

Manastırlar Bizans toplumunun değişik kesimlerinden insanlar için bir sığınma yeriydi. Örneğin görevden alınan politikacılar, tahttan indirilen imparatorlar, yetimler, akıl hastaları, dullar ve yaşlılar için manastırlar güvenli bir sığınaktı.

Helenistik dönemde başlamış ve Roma döneminde devam etmiş olan erkek ve kız çocukların bir arada eğitimi Bizans döneminde de sürdürülmüştür. Ancak büyük şehirlerde kız ve erkek çocuklar için ayrı okullar mevcuttu.

Programda din dersi bulunmamaktaydı. O nedenle Bizanslılar ortaöğretim eğitimini laik eğitim (kozmiki pedeia) olarak da nitelemektedirler. Din eğitimi, manastırlarda ya da özel ruhban okullarında verilmektedir. Ayrıca programda Latincenin de ders olarak bulunmaması dikkat çekmektedir.

Her zaman değildir.  9. yüzyıla kadar kilise ve Devletin ayrı kurumlar olmadığı yönündeki anlayış Epanagogi kanunnamesinde değişmiştir (885-886). Bu yasal düzenlemeyle ilk defa iki otoritenin varlığından söz edilmektedir. Devlet içinde birbirine eşit konumda olan en yüksek iki güç odağının yani patriklik ve imparatorluk kurumunun hak ve yükümlülükleri düzenlenmiştir. Bu yasal düzenleme kilise ile devlet arasındaki ilişkilere yönelik yeni bir yaklaşım ortaya koymuştur. Ancak imparator VI. Leon (886-912), Prohiros Nomos adlı kanunnameyle kilise ve imparatorun otoritelerinin eşitliğini savunan düzenlemeleri yürürlükten kaldırmıştır.

İlk başlarda spor faaliyetleri dışında bir etkinlik içinde yer almayan Dimoslar süreç içinde siyasette farklı çizgileri temsil eden bir tür siyasi partiye dönüştüler. İmparatorların göz ardı edemeyeceği bir güç elde ettiler ve bu yönleriyle imparatorun mutlak gücünü sınırlandıran bir unsur oldular.

Bizans Eğitim Sistemi, s.193