BİZANS TARİHİ

Taç giyme töreni dini bir ritüele dönüştükten sonra imparator seçilen kişi I. Leon’dan (457- 474) itibaren imparatorluk tacını, Bizans kilisesinin en yüksek dini otoritesi konumunda olan İstanbul Patriğinin elinden giymeye başladı. Taç giyme törenlerinin 7. yüzyıldan itibaren Aya Sofya kilisesinde yapılması gelenekselleşti.

Magistor unvanını takip eden altıncı makam ise eski Roma unvanı olan prokonsül’ün yerine eyaletlerin valisi manasında Antipatos unvanıdır. Doğru cevap C'dir.

Geçmişi Roma’ya dayanan dimoslar (lat.factio) ilk başlarda hipodromda at yarışları düzenlemek amacıyla kurulmuş olan ve günümüzdeki spor kulüplerine benzeyen, üyeleri ve liderleri olan halk örgütlenmeleriydi. Amblemlerinin renklerine göre Maviler (Veneti), Yeşiller (Prasini), Beyazlar (Lefki) ve Kırmızılar (Kokkini) olmak üzere dört gruba ayrılmaktaydılar. Bu gruplardan ilk ikisi diğerlerine göre çok daha etkiliydi. Veneti olarak adlandırılan Mavilerin taraftarları ya da üyeleri aristokrasiden, yeşillerin ise halktandı. Erken Bizans döneminde, II. Teodosios (408-450) za- manından ve Heraklios’un tahta çıktığı tarihe kadar (610), İstanbul ve Antakya ile İskenderiye gibi dönemin büyük yerleşimlerinde örgütlüydüler.

Konstantinos, merkezi idareyi takviye etmek amacıyla, erken dönem Bizans tarihinde imparatorluk ailesinin dışında herhangi birinin gelebileceği en üst makam olan magister officiorum kadrosunu 320 yılında oluşturdu. Doğru cevap E'dir.

Orta Bizans döneminde İstanbul’da hipodrom mahkemesi manasında Dikastirion epi tu Hippodromu ve perde mahkemesi anlamında Dikastirion epi tu Vilu adlarında iki yüksek mahkeme kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Olağan kilise mahkemeleri piskoposluk, metropolitlik ve patrikhane mahke- meleri olmak üzere üçe ayrılırdı.Doğru cevap  D 'dir

II. Romanos’un (959-963) imparatorluğu döneminden başlayarak ordunun komutasının doğu ve batı olarak ikiye bölündüğü görülür. Doğu ordusunun sorumluluk alanı Anadolu’yu, batı ordusunun sorumluluk alanı ise Balkanları içine alıyordu. 11. yüzyılda doğu ordusunun komutanı “megas domestikos” unvanını taşır ve ordunun başkomutanı durumundadır. Doğru cevap C'dir.

Her bir iparhia’nın başına doğrudan imparatora bağlı, onu temsil eden ve çok güçlü bir konuma sahip olan “iparhos” (praefectus praetori) adını taşıyan genel valiler getirildi. Doğru cevap B'dir.

II. Teodosios tarafından yeniden yapılandırılmış ve MS. 425 yılında üniversite anlamına gelen “Pandidaktirion” adını almıştır. Doğru cevap A'dır.

Augustus: Devleti yöneten hanedan içinde en kıdemli olan imparatorun kullandığı unvandır. Doğru cevap B’dir.

Augustus, devleti yöneten hanedan içinde en kıdemli olan imparatorun kullandığı unvandı. Augustus unvanı Dioklitianos döneminde (284-305) idari olarak dörtlü yönetime geçildiğinde Sezar’dan daha kıdemli olan imparator için kullanılmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Uygulamada imparatorun büyük oğlunun babasının ardından tahta geçmesi uygulaması söz konusuydu. Erkek evladın olmaması durumunda taht varisi olarak torun ya da yeğen imparator tarafından halef olarak belirlenebiliyordu. Halefin belirlenmesinin ardından bu kişi de taç giyiyordu ve ortak imparator olarak ilan ediliyordu. Bu şekilde ortak imparatorluk manasında simvasilia olarak adlandırılan yönetim biçimi ortaya çıktı. Doğru cevap D şıkkıdır.

Nobelisimos, daha çok imparator çocuklarının kullandığı bir unvandır. Derece olarak sezar’dan düşük kuropalatis’ten büyüktür. Ancak 11. yüzyıldan sonra nobelisimos unvanı yüksek derecedeki generaller için kullanılmıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

İmparator VI. Leon 9. yüzyıl sonlarında senatonun tüm yetkilerini kaldırdı. Doğru cevap A şıkkıdır.

Konstantinos, merkezi idareyi takviye etmek amacıyla, erken dönem Bizans tarihinde imparatorluk ailesinin dışında herhangi birinin gelebileceği en üst makam olan magister officiorum kadrosunu 320 yılında oluşturdu. Bu kadro sahibi, 4. yüzyıldan başlayarak 6. yüzyıla kadar merkezi idarenin en önemli üst düzey görevlisi oldu. Doğru cevap C şıkkıdır.

Logotetis tu geniku, Bizans devletinde maliyeden sorumlu üst düzey görevlidir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Dioklitianos ve Konstantinos tarafından oluşturulan idari ve askeri yapı erken dönemin sonuna kadar geçerliliğini muhafaza etti. İmparatorluk toprakları Dioklitianos tarafından il diyebileceğimiz 100 eparhia’ya (provinciae=il) bölünmüştü. Konstantinos bunların sayısını 120’ye çıkardı. Bu bölgeler, önce 12 daha sonra 15 diikisi’ye yani sancağa (dioecese=sancak) bölündü. Bu sancaklar (diikisi) da eyalet olarak nitelendirilebilecek 4 iparhia’ya (praefecturae pratetorio=eyalet) bağlandı. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bizans imparatorluğunun en önemli manastır merkezi Selanik yakınlarındaki dağlık Athos (Aynaroz) yarımadasındaydı. Doğru cevap D şıkkıdır.

Dersler kiliselerin son cemaat yerlerinde (narteks) ya da bahçelerinde (atrium), ya da manastırların yakınında bu amaca yönelik olarak tahsis edilen ve derslik olarak kullanılan mekânlarda yapılmaktaydı. Temel eğitimin verildiği bu okullara yerde eğitim verilen okullar anlamında “hemodidaskalio” adı verilmekteydi. Bu okullar ayrıca “grammatistis” olarak anılan öğretmenin adından dolayı “sholio tu grammatisti”, “kutsal yazı okulu” anlamına gelen “sholio ton ieron grammaton” ya da ders görülen yer anlamında “didaskalion” olarak da anılmaktaydı. Doğru cevap A şıkkıdır.

Büyük Konstantinos eğitimin gelişmesi için önlemler almış ve retorik ile felsefe eğitimi vermeleri için dönemin tanınmış şahsiyetlerini başkente yerleşmeleri yönünde teşvik etmiştir. İzleyen yıllarda yeni başkenti önemli bir kültür merkezi haline getirmek için İstanbul’da ilk yüksek öğretim kurumunu faaliyete geçirmiş ve bu okul için kayda değer bir kütüphanenin kurulmasını sağlamıştır. Sözü edilen bu yüksekokul II. Teodosios tarafından yeniden yapılandırılmış ve MS. 425 yılında üniversite anlamına gelen “Pandidaktirion” adını almıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.