BİZANS TARİHİ

Birinci bölüm olan ve hukuk kurumları anlamını taşıyan bölüm "Institutiones"dur. Doğru cevap E seçeneğinde verilmektedir.

1204-1453 döneminde ruhban sınıfına mensup din adamlarının gerek kuramcı gerekse uygulamacı olarak adalet mekanizmasının içinde artan orandan temsil edilmesi ve buna paralel olarak kilise hukuku kurallarının da laik hukuka artan bir ivmeyle sızması gözlemlenmektedir. Doğru cevap A seçeneğinde verilmektedir.

Stratigikon, Stratiotikos Nomos ve Ta Taktika Bizans hukukunda askeri suçlar ve bunlara verilen cezalar hakkında bilgiler içeren üç kaynaktır. Doğru cevap A seçeneğinde verilmektedir.

Soliduslara verilen diğer isim olan, ilk defa İmparator I. Konstantinos tarafından 309 yılında bastırılan altın sikkenin adı Nomisma'dır. Doğru cevap D seçeneğinde verilmektedir.

Roma İmparatorluğunda geçerli olmuş hukuk, temel kaynaklar yani Roma hukukçularının eserleri ve Roma imparatorlarının emirnameleri elden geçirildi, ayıklandı ve değerlendirilerek tematik bir düzen içinde bir araya toplandı. Böylece İustinianosYasa Derlemesi (Codex Justinianus) ortaya çıktı. İustinianos’un bu büyük külliyatıOrtaçağdan beri (12-13. yüzyıldan başlayarak) Corpus Iuris Civilis (Medeni Hukuk Derlemesi) olarak adlandırılmaktadır.

Medeni hukuk derlemesinin üçüncü bölümü “Codex” adını taşır. İustinianos, 528 yılında eski kanunlaştırmalardan (codex) da yararlanılarak o tarihe kadarçıkarılmış bütün emirnameler de eklenmek suretiyle yeni bir imparator hukuk derlemesi hazırlanmasını istedi. Bu eser bir yıl içinde hazırlanarak 529 yılında yayımlandı.

Hristiyanlığın 4. yüzyılda Bizans İmparatorluğunda resmi din olarak kabul edilerek yaygınlaşmasının ardından kilise, toplumun en küçük birliği olan aile kurumu ve evlilik konusu ile ilgilenmiştir.

Suçun failine uygulanan bir yaptırım olarak karşımıza çıkan cezanın amacı İustinianos kanunları da dâhil olmak üzere Erken Bizans dönemi kanunnamelerin- de açık ve somut bir şekilde ortaya konulmamaktadır. Cezalandırma ile güdülen amaç ancak 8. yüzyıl ortalarında İsavros hanedanı döneminde çıkarılan Eklogi’de somut olarak belirtilmiş ve arındırma, suç işleyen kimsenin ıslahını sağlama vekorkutma olarak sayılmıştır

Roma hukuku uzmanlarına göre Roma hukuku:
• Eski Hukuk Dönemi (MÖ. 753-MÖ. 150),
• Klasik Öncesi Hukuk Dönemi (MÖ. 150-MÖ. 27),
• Klasik Hukuk Dönemi (MÖ. 27-MS. 250),
• Klasik Sonrası Hukuk Dönemi (MS. 250-MS. 527),
• İustinianos Dönemi (MS. 527- MS. 565) (Çelebican 1986, s.38) olmak üzere
beş ana döneme ayrılır.

Bizans hukukunun kaynağı olan Roma’nın siyasal tarihi, devlet örgütü biçimlerine göre dört temel döneme ayrılır. Bunlar:
1) Krallık Dönemi (MÖ. 753-MÖ. 509),
2) Cumhuriyet (Consül’ler) Dönemi (MÖ. 509- MÖ. 27),
3) İlk İmparatorluk (Principatus) Dönemi (MÖ. 27- MS. 235/284),
4) İmparatorluk (Dominatus) Dönemi (MS. 284- MS. 476)’ olarak tasnif edilir.

Bizans hukukunda yer alan cezalar;

Köleleştirme
Iustinianos sonrası kanunnamelerde özgürlüğünü kaybetme cezası nadiren uygulanmaktadır. Failin, diğer cezaların yanı sıra özgürlüğünün de elinden alınması,
kendi rızasıyla geri gelen asker kaçakları ve düşmana, askeri önemde yasak malzeme temin edenler için uygulanmaktaydı.

Sürgün
Bu ceza kasıtlı olmayan adam öldürme, ya da çocuk düşürtme gibi ağır sayılmayan
suçlar için uygulanan bir cezadır. Roma’da iki tür sürgün cezası vardı. Daha hafif
olan ve relegatio olarak adlandırılan sürgün cezası, hükümlünün belirli bir yerde
zorunlu ikametini gerektiriyordu. Daha ağır olan deportatio ise, suçlunun malvarlığının müsaderesi ve vatandaşlık sıfatının kaybı sonucunu doğuruyordu.

Solidus:, İlk defa İmparator I.
Konstantinos tarafından 309
yılında bastırılan ve Bizans
İmparatorluğu’nda 10. yüzyıl’a
kadar kullanılmış olan altın
sikkenin adıdır.

6.
yüzyılda 10 yaşın altında bir çocuğun köle olarak değeri on paraydı (nomisma).

Bizans hukukunda askeri suçlar ve bunlara verilen cezalar hakkında bilgiler içeren
üç kaynaktan söz edilebilir. Birincisi, 6. yüzyıl sonlarına ait olduğu tahmin edilen
ve ordunun eğitimi konusunda izlenmesi gereken yöntemler ve askeri taktikler
hakkında Bizanslı generallere tavsiyelerin yer aldığı imparator Mavrikios’un (582-
602) “Stratigikon” adlı eseridir. İkincisi imparator VI. Leon’un (886-912) benzer
içerikli (886-912) “Ta Taktika” adlı çalışmasıdır. Sonuncusu ise en eski tarihlisi
10/11. yüzyıla uzanan ve el yazmaları büyük ölçüde günümüze kadar ulaşan 55
kanunnameden (codex) oluşan “Askeri Yasa” (Stratiotikos Nomos) adlı eserlerdir.

Göze mil çekilerek kör etme cezası da uzuv kesme
cezaları arasında yer almaktadır.

Cezanın infazı başın kılıç ya
da baltayla kesilmesi suretiyle uygulanmaktaydı. Bunun yanı sıra çarmıha germe,
yılanların veya başka canlıların olduğu çuvalın içine koyarak denize ya da nehre atma, atlar tarafından ters yönlere çekerek parçalama, derisini yüzme, diri diri
gömme de ölüm cezasının infazında başvurulan yöntemlerdendi.

Doğru yanıt B'dir. 

Roma hukuku uzmanlarına göre Roma hukuku:
• Eski Hukuk Dönemi (MÖ. 753-MÖ. 150),
• Klasik Öncesi Hukuk Dönemi (MÖ. 150-MÖ. 27),
• Klasik Hukuk Dönemi (MÖ. 27-MS. 250),
• Klasik Sonrası Hukuk Dönemi (MS. 250-MS. 527),
• İustinianos Dönemi (MS. 527- MS. 565) (Çelebican 1986, s.38) olmak üzere beş ana döneme ayrılır.

Doğru yanıt A'dır.

Doğru yanıt D'dir. VI. Leon (886-912) zamanında çıkarılan Vasilika kanunnamesidir.