BİZANS TARİHİ

Mart 1261’de Cenevizlilerle Bizans bir anlaşma yaptı. Bu anlaşmayla Ceneviz, Bizanslılara askeri yardım taahhüdünde bulunurken, Bizans toprakları üzerinde büyük ekonomik ayrıcalıklar elde ediyor ve gümrüklerden muaf tutuluyordu. Anlaşmadan sağladıkları avantajlarla Cenevizliler, imparatorluk sınırları içerisinde İstanbul’un Latinlerden geri alınması beklenmedik bir şekilde gerçekleşti. İmparator VIII. Mihail, Aleksios Stratigopulos adlı komutanı küçük bir birlikle Bulgaristan sınırını kontrol etmesi ve İstanbul’a ilişkin istihbarat toplaması için görevlendirdi. Aleksios, İstanbul yakınlarındayken şehirdeki Venedik filosu ve askeri birliklerin Karadeniz tarafına sefere gitmiş olduğunu ve şehrin tamamen savunmasız bir vaziyette bulunduğunu gördü. Bu fırsatı kaçırmayan Aleksios emrindeki az sayıdaki askerle ani bir baskın yaparak 25 Temmuz 1261 günü İstanbul’u zapt etti. Doğru cevap B’dir.

I. Andronikos tahta geçtikten sonra artık hiçbir önemi kalmamış olan kiliselerin birleştirilmesi siyasetine son verdi. İmparatorluk genelinde Ortodoks inancın geçerli olduğunu ilan etti ve Katolik inancın kabul edilmesi dolayısıyla muhalefet eden halkı ve ruhbanları yeniden kazandı. Mali açıdan çöküntüden çıkmanın yolu olarak Bizans parası iperpiron’un ayarının düşürülmesi görüldü. Paranın ayarının bozulması fiyatların olağanüstü yükselmesini ve halkın yoksullaşmasını beraberinde getirdi. İmparator II. Andronikos, harcamaları azaltarak mali açıdan tasarruf sağlayıp hazineyi rahatlatmak için donanmayı lağvetti. İmparator, müttefiki Ceneviz’in güçlü donanmasına güvenerek böyle bir tasarrufta bulundu. Başlangıçta II. Andronikos’un dış politikasının esası da Batı’ya yönelik oldu. İstanbul üzerinde hak iddia edebilecek Latin ailelerle anlaşma yoluna giden II. Andronikos, Selanik Latin Krallığı ailesinden Yoland (İren) de Monferrat ile evlendi. Doğru cevap A’dır.

I. Mihail, bir suikastla 1305 yılında Roger de Flor’u öldürttü. Böylece Katalan taifesinin dağılacağı ve etkisiz hale geleceğini düşünüyordu. Fakat bu cinayet Bizans’a çok pahalıya mal oldu. Katalanlar, Bizans birliklerini mağlup ederek şeflerinin intikamını almak için Trakya’yı korkunç biçimde yağma ve kıyımdan geçirdiler. İki yıl boyunca Trakya’da terör estiren Katalanlar, 1308 yazında Selanik’e saldırdılar. Şehri düşüremediler ama Atos Manastırları da dâhil olmak üzere çevreyi korkunç biçimde talan ettiler. Buradan Tesalya’ya ilerleyen Katalanlar, daha güneye inerek Atina’yı zapt ettiler ve burada yaklaşık doksan yıl hüküm sürecek olan Katalan Devleti’ni kurdular. Doğru cevap C’dir.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır. Uygun iklim koşullarıyla yıl boyunca yağış alan bölgede tarım yapmaya elverişli verimli vadi ve ovalar mevcuttu. Başta Sakarya nehri olmak üzere akarsu bakımından da zengin olan bölgede irili ufaklı birçok göl de bulunuyordu. Bitki örtüsünce zengin olan bölgede dağlar ormanlarla kaplıydı. Doğru cevap D’dir.

Bizans, Muzalon komutasında çoğunluğunu ücretli Alanların oluşturduğu 2000 kişilik bir kuvveti Bitinya’ya gönderildi. Bu Bizans ordusunu Osman Gazi, 5000 kişilik bir kuvvetle Yalova civarında Bizanslıların Bafeus, Türk kaynaklarının Koyunhisar adını verdikleri mevkide karşıladı. 27 Temmuz 1302’de yapılan savaşta zafer Osman Gazi’nin oldu. Bozguna uğrayan Bizans birlikleri İzmit’e çekildiler. Bu savaş dolayısıyla Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Gazi’nin adı çağdaşı bir kaynakta ilk defa zikredilmektedir. Bafeus zaferi Bitinya’da Osmanlı Beyliği’nin egemenliğini ilan etmesi anlamını da taşıyordu. Doğru cevap D’dir.

Karia’daki Menteşe Beyliğinden gelen Sasa Bey 1304’te Efes’i ele geçirdi. Ancak çok geçmeden daha önce Germiyan Beyliği’ne bağlıyken sonradan kendi adına fetihlerde bulunan Aydın oğlu Mehmed Bey, Sasa’nın elindeki toprakları aldı. Birgi, Tire ve Efes’e sahip olarak Aydınoğlulları Beyliğini kurdu. 1317’de Mehmed Bey’in gazileri İzmir’e kadar ulaştılar ve kentin akropolisini ele geçirdiler. Mehmed Bey’in oğlu Umur Gazi, 1329’da İzmir’in liman kalesini de alarak şehrin fethini tamamladı. Manisa merkez olmak üzere Lidya bölgesinde Saruhan Bey egemenliğini kurdu. Çanakkale Boğazı’nın güneyindeki Mysia bölgesinde Karesi Bey hâkimiyetini tesis etti. Batı Anadolu’daki Bizans topraklarının Türklerce fethine paralel olarak Batılı güçler de Ege’de kendi hesaplarına Bizans’tan toprak koparttılar. Kıbrıs’tan atılmış bulunan Saint Jean Şövalyeleri 1308’de Rodos adasını ele geçirdiler. Aydınoğullarının istilasını önleme bahanesiyle Cenevizli Zaccaria ailesi de Bizans’a ait Sakız adasına el koymakta bir sakınca görmedi. Doğru cevap E’dir.

Pelekanon savaşı, bir Bizans imparatoru ile bir Osmanlı hükümdarının bizzat karşı karşıya geldikleri bir muharebe oldu. Bu savaş ve mağlubiyet Bizans’a Bitinya’da yerleşmiş bulunan Türklerin ilerleyişinin askeri kuvvet kullanılarak durdurulamayacağını gösterdi. Pelekanon zaferinden sonra İznik’teki Bizanslılar bir süre daha dayandılar. En sonunda 2 Mart 1331’de İznik, Orhan Bey’e teslim oldu. Doğru cevap B’dir.

1358 başlarında İmparator V. İoannis, bizzat Orhan Bey’le görüşerek barış sağlamaya çalıştı. Fakat Türkler 1361’de Dimetoka’yı, ve daha sonra Edirne’yi fethettiler. Balkanlarda Sırp ve Bulgar Krallıklarının parçalanmış olmaları onların da Osmanlıları durdurabilecek bir karşı duruş sergilemelerini imkânsız kılıyordu. Osmanlıların değerli komutanlarından Lala Şahin Paşa 1363’de Filibe’yi zapt etti ve ilk Rumeli Beylerbeyi tayin edildi. Doğru cevap D’dir.

Bizans İmparatorluğu’nun ikinci büyük kenti Selanik’in kaderi de şu şekilde belirlendi. Türklerin taarruzları karşısında oldukça güç durumda kalan Selanik’in yöneticisi Andronikos 1423 yılında şehri Venediklilere para karşılığı sattı. Venedik’in anlaşma tekliflerine rağmen Türkler, Selanik’i kararlılıkla kuşattılar. Yedi yıllık bir kuşatmanın ardından 1430’da Selanik Osmanlılar tarafından fethedildi. Doğru cevap D’dir.

VIII. İoannis Paleologos arkasında veliaht olabilecek erkek evlat bırakmadan öldü. Kardeşi Mora despotu Konstatinos Dragasis Paleologos imparatorluk tacını giyerek XI. Konstatinos (1449-1453) namıyla son Bizans imparatoru oldu. Konstantinos, İstanbul’a geldiğinde şehir halkının kiliselerin birliği meselesi nedeniyle bölünmüş bir halde buldu. Şiddetli muhalefete rağmen Batı’dan gelebilecek yardımı garanti altına alabilmek umuduyla yeni imparator unionu resmen onayladı. Doğru cevap C’dir.

Taç taşıyan anlamındaki Ermenice Takavor kelimesinden gelen Tekfur sözcüğü, Türk kaynaklarında validen imparatora kadar Bizanslı yöneticileri ifade etmek için kullanılmış bir unvandır. Doğru cevap C şıkkıdır.

1282’de Charles’ın, Bizans seferini finanse etmek üzere halka yeni vergiler yüklemesi isyan ateşinin patlamasını daha da kolaylaştırdı. 31 Mart 1282’de tarihte “Sicilya İkindisi” diye bilenen isyan Palermo’da başladı. Kanlı biçimde devam eden isyanda Sicilya’da, Charles d’Anjou’ya bağlı bütün Fransızlar yok edildi. Bizans’ı yıkarak Roma imparatoru olma hayalleri besleyen Charles bir anda kendi hâkimiyetinin yıkılışına tanık oldu. Bizans İmparatorluğu böylece büyük bir tehlikeyi daha atlattı. Doğru cevap A şıkkıdır.

Mali ve askeri açıdan Bizans’ta 12. yüzyıldan sonra görülmeye başlanan Pronia kavramıyla daha çok devlete ait toprakların askerlik hizmeti karşılığında özel kişilere tahsis edilmesi sistemi anlaşılmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Günümüzde İspanya - Fransa sınırının Akdeniz’e bakan sahillerinde bulunan bölge tarihte Katalanya olarak adlandırılmıştı. Doğru cevap D şıkkıdır.

Dimbos savaşında (Bursa’nın Kestel ilçesinin Erdoğan köyü) zafere ulaşan Osmanlılar tekfurların son gayretlerini de sonuçsuz bıraktılar. Dimbos savaşından sonra Ulubat’a kadar Bursa ovası ve Uludağ Türkmen yerleşmesine açıldı. Doğru cevap B şıkkıdır.

Sırp Kralı Stefan Duşan,  Slavların etkin olacağı bir Slav-Bizans İmparatorluğu kurmayı hayal ediyordu ve bunun için 1346 yılında kendisini “Sırpların ve Romalıların imparatoru” ilan etti. Doğru cevap A şıkkıdır.

Osmanlıların değerli komutanlarından Lala Şahin Paşa 1363’de Filibe’yi zapt etti ve ilk Rumeli Beylerbeyi tayin edildi. Doğru cevap C şıkkıdır.