BİZANS TARİHİ

İmparator VIII. Mihail, Aleksios Stratigopulos adlı komutanı küçük bir birlikle Bulgaristan sınırını kontrol etmesi ve İstanbul’a ilişkin istihbarat toplaması için görevlendirdi. Aleksios, İstanbul yakınlarındayken şehirdeki Venedik filosu ve askeri birliklerin Karadeniz tarafına sefere gitmiş olduğunu ve şehrin tamamen savunmasız bir vaziyette bulunduğunu gördü. Bu fırsatı kaçırmayan
Aleksios emrindeki az sayıdaki askerle ani bir baskın yaparak 25 Temmuz 1261 günü İstanbul’u zapt etti.

E şıkkı

B şıkkı

D şıkkı

1280’li yıllarda Batı Anadolu’da Türk ilerleyişi Bizans için tehlikeli bir hal aşmıştı. Türkmenler Moğollar karşısında başarısız olunca Bizans’a karşı gaza ve akınlarda bulunuyorlardı. VIII. Mihail’in, Avrupa’dan gelen Latin tehdidine öncelik vererek, Laskarisler zamanında Anadolu’da kurulan savunma sistemlerini ihmal etmesi ve Anadolu’dan Balkanlara asker nakletmesi Türkmenlerin fetihlerini kolaylaştırmıştı.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır.

1290’lı yıllarda Osman Gazi’nin yürüttüğü gaza faaliyetleri başarılı sonuçlar verdi. 1299 yılında Bilecik, Yarhisar, Yenişehir, İnegöl Osman gazi tarafından fethedildi.

Bilindiği üzere ilk Osmanlıların Bitinya yöresine gelişleri efsanelerle örülüdür. Kaynaklarda Sultanönü diye bahsedilen Eskişehir bölgesine gelen Osman’ın
babası Ertuğrul Gaziye, Selçuklu sultanının, yaptığı yardımların karşılığı olarak
Söğüt ve Domaniç’in yurtluk olarak verildiği anlatılmaktadır

Bafeus zaferi Bitinya’da Osmanlı Beyliği’nin egemenliğini ilan etmesi anlamını da taşıyordu. Gerçi, Türklerin yüksek surları aşacak teknik ve silahtan yoksun olmaları dolayısıyla müstahkem İzmit, İznik, Bursa, Ulubad gibi şehirler hâlâ Bizanslıların kontörlündeydi. Fakat bu şehirlerin dışındaki tüm Bitinya toprakları artık kesin biçimde Osmanlıların eline geçmişti.

Yaşlı İmparator II. Andronikos İstanbul’da, genç Andronikos ise Edirne’de hüküm süreceklerdi. Ortak İmparator ilan edilen torun, III. Andronikos olarak taç giydi dış dünyaya karşı imparatorluğun birliğini korumak adına, dışişlerini yürütme hakkını II. Andronikos üzerine aldı. Zaman zaman aralarında ufak çaplı çatışmalar yaşansa da her iki imparator anlaşmaya beş yıl boyunca sadık kaldılar. Büyük çarpışmalar olmasa da başta Trakya olmak üzere İmparatorluğun Avrupa bölümündeki savaş hali, tarım ve ticaret faaliyetlerini olumsuz etkilemiş Bizans ekonomisini adeta felç etmişti. Mevcut haliyle bile oldukça zayıf durumdaki askeri birliklerin taht mücadelesi için Trakya ve İstanbul’da tutulması ve bütün dikkatlerin iç mücadeleye verilmesi Anadolu’da bir şekilde Bizans’a bağlı kalmış olan yerlerin de elden çıkmasına yol açtı.

İznik İmparatorluğu ve Bizanslılar için tek önemli mesele İstanbul’un geri alınması ve Bizans İmparatorluğu’nun eski başkentinde yeniden ihya edilmesiydi. İstanbul’u koruyan tek şey surlarının aşılmazlığı ve savunmaya elverişli konumuydu. İstanbul’a sahip olma konusunda diğer komşu rakiplerine göre daha avantajlı olan İznik İmparatorluğu adına 1260 yılında VIII. Mihail Paleologos bir denemeye giriştiyse de, donanmanın olmayışı ve savunma sistemlerinin güçlü oluşu dolayısıyla bu girişiminden vazgeçti.Sahip olduğu büyük deniz gücüyle Venedik, çıkarları gereği, İstanbul’daki Latin yönetiminin hem sadık müttefiki hem de koruyucusu durumundaydı. Doğru cevap C'dir.

Sahip olduğu büyük deniz gücüyle Venedik, çıkarları gereği, İstanbul’daki Latin yönetiminin hem sadık müttefiki hem de koruyucusu durumundaydı. Bundan dolayı imparator VIII. Mihail Paleologos, Venedik tehdidini Ceneviz’le ittifak yaparak etkisizleştirmeyi düşündü. Mart 1261’de Cenevizlilerle bir anlaşma yapıldı. Bu anlaşmayla Ceneviz, Bizanslılara askeri yardım taahhüdünde bulunurken, Bizans toprakları üzerinde büyük ekonomik ayrıcalıklar elde ediyor ve gümrüklerden muaf tutuluyordu. Anlaşmadan sağladıkları avantajlarla Cenevizliler, imparatorluk sınırları içerisinde İstanbul’un Latinlerden geri alınması beklenmedik bir şekilde gerçekleşti. Doğru cevap E'dir.

1267’de yeniden Ceneviz’le ittifak yapıldı. Bu anlaşmayla ticari ayrıcalıkların yanı sıra Cenevizlilerin, İstanbul’un hemen yanı başındaki Galata’ya yerleşmelerine izin verildi. Galata kısa sürede Ceneviz’in en önemli kolonisi oldu. Zaman içerisinde ticari faaliyetler ve bilhassa gümrük gelirleriyle zenginleşen Galata ekonomik ve askeri bir güç olarak İstanbul için amansız bir rakip ve tehdit haline geldi. Bu anlaşma her ne kadar 1453’e kadar devam etse de Bizans’ın Venedik ve Ceneviz’le, önce bir taraf sonra diğer tarafla anlaşma yaparak durumu idare etme politikası her defasında kendisi için askeri ve ekonomik büyük kayıplara yol açmıştır. Doğru cevap A'dır.

Roma ve İstanbul Kiliseleri arasında ayrılığın yaşandığı 1054 yılından beri kiliselerin birleştirilmesi fikrinden vazgeçilmemiş ve çeşitli defalar bu uğurda girişimler yapılmıştı. Şimdi kiliselerin birleştirilmesi konusunu VIII. Mihail Paleologos, Bizans’ın üzerine çöken tehdidi bertaraf etmek için bir vasıta olarak kullanıyordu.Roma ve İstanbul Kiliseleri arasında ayrılığın yaşandığı 1054 yılından beri kiliselerin birleştirilmesi fikrinden vazgeçilmemiş ve çeşitli defalar bu uğurda girişimler yapılmıştı. Şimdi kiliselerin birleştirilmesi konusunu VIII. Mihail Paleologos, Bizans’ın üzerine çöken tehdidi bertaraf etmek için bir vasıta olarak kullanıyordu. Doğru cevap A'dır.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır.

Bu Bizans ordusunu Osman Gazi, 5000 kişilik bir kuvvetle Yalova civarında Bizanslıların Bafeus, Türk kaynaklarının Koyunhisar adını verdikleri mevkide karşıladı. 27 Temmuz 1302’de yapılan savaşta zafer Osman Gazi’nin oldu. Bozguna uğrayan Bizans birlikleri İzmit’e çekildiler. Bu savaş dolayısıyla Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Gazi’nin adı çağdaşı bir kaynakta ilk defa zikredilmektedir.Doğru cevap C'dir.

Anadolu’da Türk fetihleri sürerken ve Balkanlar’da Katalan istilası sonrasında istikrar kurulamamışken Paleologos hanedanı içerisinde başlayan anlaşmazlıklar Bizans İmparatorluğu’nu kötü bir duruma sürükledi. II. Andronikos kendisine halef olarak oğlu IX. Mihail’i seçmişti. Mihail’in oğlu ve dedesiyle aynı adı taşıyan genç Andronikos da babasından sonraki veliaht olarak ilan edilmişti. Genç Andronikos’un sorumsuz ve sefih yaşantısı bir aile dramına sebebiyet verdi. Genç prensin sorumsuzluğu kardeşinin öldürülmesine neden oldu. Doğru cevap C'dir.

III. Andronikos ve Kantakuzinos, donanmanın olmayışının Bizans’a büyük zararlar verdiğini görmüşlerdi. Bu nedenle donanma inşasına girişildi. Bu donanma sayesinde Bizans, Ege Denizi’nde yeniden kendini gösterdi. Bizzat İmparator III. Andronikos’un katıldığı seferle Sakız, Midilli ve Foça üzerinde Bizans hâkimiyeti yeniden tesis edilemeye çalışıldı.

Kantakuzinos’un mücadeleyi kendi imkânlarıyla sürdürmesi düşünülemezdi. Kuvvetli bir müttefik bulması kaçınılmazdı. İmparator III. Andronikos zamanında şahsi dostluk geliştirdiği Aydın oğlu Umur Bey’in şahsında hem güvenilir hem de savaşçı bir müttefik buldu (Daş, 2006, s. 142). Kantakuzinos’un yardım çağrılarına kayıtsız kalmayan Umur Bey, donanmasıyla Meriç’in denize döküldüğü yere gelerek, kuşatma altında tutulan Kantakuzinos’a bağlı Dimetoka’yı kurtardı. Umur Bey’in yardımıyla Kantakuzinos Trakya’da tutunmayı başardı. Doğru cevap E'dir.

Bu arada VIII. İoannis Paleologos arkasında veliaht olabilecek erkek evlat bırakmadan öldü. Kardeşi Mora despotu Konstatinos Dragasis Paleologos imparatorluk tacını giyerek XI. Konstatinos (1449-1453) namıyla son Bizans imparatoru oldu. Konstantinos, İstanbul’a geldiğinde şehir halkının kiliselerin birliği meselesi nedeniyle bölünmüş bir halde buldu. Şiddetli muhalefete rağmen Batı’dan gelebilecek yardımı garanti altına alabilmek umuduyla yeni imparator unionu (Katolik ve Ortodoks kiliselerin birleşme )resmen onayladı. Doğru cevap D'dir