BİZANS TARİHİ

Bizans kaynakları bu Türkleri, Hun, Göktürk, Avar, Bulgar, Ogur, On Ogur, Sarı Ogur, Utrigur,
Kutrigur, Hazar, Peçenek, Oğuz/Uz, Kıpçak/Kuman, Tatar, Selçuklu ve Osmanlı adları ile kaydetmiştir. Selçuklu ve Osmanlı Türkleri dışında kalan diğer Türk boylarının Bizans’la ilişkisi coğrafi olarak Anadolu üzerinden değil Deşt-i Kıpçak olarak adlandırılan Karadeniz’in kuzeyinden ve Balkanlar yolu ile gerçekleştirilmiştir.
Altay Dağlarından doğan İrtiş ırmağı ile Moldova üzerinden Karadeniz’e dökülen Dinyester ırmakları arasındaki bölgeye Deşt-i Kıpçak denilmiştir.

Hunlar, Aşağı İdil boyundan hareketle Güney Kafkasya istikametinde yayılarak Hazar
Denizi’ne dökülen Terek nehri ile Karadeniz’e dökülen Kuban nehri arasındaki havzaya gelmişlerdir. Hunlar, Kuban-Terek bölgesindeki İran asıllı bir kavim olan Alanlara baskı yaparak bu bölgedeki bozkırları ele geçirmişlerdir. Buradan da Hunlar, Daryal ve Derbent geçitlerinden hareketle Doğu Anadolu istikametinde akınlara başladılar. 

359 ve 373 tarihlerinde bugünkü Urfa ve civarına kadar gelen Hunlar, buralara yerleşmeyip sadece akınlar düzenlemekle yetinmişler ve bir
müddet sonra Kuzey Kafkaslara ve Aşağı İdil (Volga) bölgesine geri dönmüşlerdir.

Hunların 374 yılı civarında İdil nehrinin batısına geçip önlerinde bulunan kavimleri yerlerinden oynatarak Karadeniz’in kuzeyine doğru ilerlemesiyle olmuştur. Bu olay tarihte Büyük Kavimler Göçü olarak bilinen büyük bir nüfus hareketine yol açmıştır. Hunlar, Alanları yenilgiye uğratıp
onlarla ittifak anlaşması yapmışlardır. Daha sonra Ostrogot ve Vizigotların hareketlenmesine ve batı istikametinde ilerlemelerine yol açmışlardır. Hunlar, 374 yılında Ostrogotları, 376 yılında da Vizigotları yenilgiye uğratmışlardır. Bunun sonucunda Vizigotların bir kısmı Roma İmparatorluğuna başvurarak sığınma izni istemişler ve Tuna’nın güneyindeki bazı bölgelere iskan edilmişlerdir

Rua, 434 yılında yeniden Trakya’ya sefer düzenlemek üzere hazırlıklara girişti. Bu arada Esla adlı bir elçiyi de Bizans’a gönderdi. Bu elçi, Hunlara bağlı kavimlerle Bizans’ın habersiz anlaşma yapmamasını aksi takdirde savaş yapılacağını bildirdi. Bizans da kendi elçisini Hunlara göndermişti. Bizans’ın Hunlarla anlaşma yolunu aradığı bir sırada Rua aniden öldü.

434 yılında Margus anlaşması yapıldıktan sonra Slav, Fin, Cermen, Türk asıllı olmak üzere pek çok kavim Hun hakimiyetini kabul etti.

441 yılında Atilla, Bizans’a yönelik I. Balkan seferini düzenledi. Atilla, Margus’u ele geçirerek
I. Balkan seferini başlatmış oldu. Sigidinum (Belgrad), Sirmium (Sremska Mitrovica) ve Naissus (Niş) üzerinden Trakya yönünde ilerledi.

Hun ordusu birkaç noktadan Tuna’yı geçip Serdika (Sofya), Philippopolis (Filibe), Marcianopolis (bugün Bulgaristan’ın Devnya kenti), Arkadiopolis (Lüleburgaz) gibi kale ve şehirleri zapt ederek Teselya’ya ulaştı. Sonra Bizans başkenti istikametinde ilerledi ve Athyra’ya (Büyük Çekmece) gelerek Bizans başkentini kuşatma hazırlıklarına girişti.

Göktürk Devleti yapılanmasında, daha sonra Deşt-i Kıpçak bölgesine geçerek Bizans’la ilişki kuracak olan Avarlar, Bulgarlar, Hazarlar, Peçenekler, Oğuzlar ve Kıpçaklar yer alacaktır.

Göktürk elçilik temasına karşılık olarak Bizans İmparatoru II. İustinianos (565-578), Göktürklere 569 yılında Zamerhos başkanlığında bir elçilik heyetini Sasanilere karşı ittifak antlaşması yapmak üzere gönderdi.

567 yılında İstemi Yabgu tarafından Soğutlu Maniakh başkanlığında bir elçilik heyeti ortak rakip olan Sasanilere karşı Hazar Denizinin kuzeyinden Kafkasya yoluyla Bizans’ın başkenti İstanbul’a gönderilmiştir.

Margus: Günümüzde Sırbistan’da Castra Constantinia’nın karşısında Morava ve Tuna’nın birleştiği noktada bulunan kent.

453 yılında Atilla’nın ölümü üzerine Hun İmparatorluğunun idaresi, onun üç oğluna yani İlek, Dengizik ve İrnek’e kaldı.

582 yılında I. Göktürk Devleti, iç mücadeleler sonucunda Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılacak ve yıkılma sürecine girecektir.

Panonya: Balkan Yarımadasında Dalmaçya kıyılarından başlayarak Bosna Hersek, Slovenya, Sırbistan, Hırvatistan, Avusturya ve Macaristan’ın bulunduğu ülkelerin bir bölümünü kapsayan bölgenin adıdır.

Patrikios: Bizans devlet geleneğinde imparator tarafından verilen en
büyük yedinci unvandır. I. Konstantinos tarafından verilmeye başlanan bir şeref unvanıdır. Fildişi yazmalı bir tabletle beraber tevcih edilirdi. 8. yüzyıla kadar patrikios unvanı yüksek rütbeli memurlara, hadımlara ve yabancı devlet adamlarına verilmiştir.

Doğu Mözya: Bulgaristan ile Romanya arasında kalan Tuna nehrinin güneyinden Balkan Dağlarına kadar uzanan toprakların Roma dönemindeki adıdır. Türk literatüründe bu bölge için daha çok Deliorman-Dobruca tabiri kullanılır.

868-880 yılları arasında Peçeneklerin İdil (Volga) nehrini geçip batıya doğru iler- lemelerinde Uzlar önemli rol oynamışlardır. Uzlar, Oğuzların batı kısmını oluş- turmaktaydı ve Rus kaynaklarında bunlara Tork, Torki, Toruki ve bazen Torkmen denilmekteydi. Bizans kaynaklarında ise Uz olarak kaydedilmişlerdir.

Klokotnitsa: Bulgaristan’ın güneyinde Haskova iline bağlı bir köy. Türkler tarafından Semihçe köyü olarak adlandırılmaktadır.

Cengiz Han: Gerçek adı Timuçin olan Cengiz Han Moğol Börçigin ailesinden gelmektedir. 1162-1227 yılları arasında yaşamıştır. Yaşadığı dönemde Cengiz Han Çin’den Polonya’ya kadar uzanan bir alanda dünya tarihinin gördüğü en büyük imparatorluğunu kurmuştur.

Bizans’a karşı son Tatar baskını 1337’de gerçekleşmiş ve bu saldırı esnasında Çanakkale’ye kadar Bizans’ın elindeki bütün Trakya toprakları yağmalanmıştır.