BİZANS TARİHİ

Tetrarhia, dörtlü yönetim anlamına gelmektedir.

Ücretli askerler uygulamasına Roma Cumhuriyet döneminde geçilmiştir.

Dioklitianos imparatorluğu süresince Nikomedia’yı/ İzmit’i başkent olarak kullanmıştır.

Tarihe Milvian Köprüsü Savaşı olaral geçen savaşa “Labarum” denilen ve Hıristiyanlığın kutsal sembolü olan haç işaretli bayrakları Konstantinos ordusuna taşıtması hem Roma hem de Hıristiyanlık tarihi için önemli bir dönüm noktasıdır.

Yukarıdaki bilgilerin tamamı Konstantinos döneminde gerçekleşmiştir.

Yukarıdaki bilgiler İustinianos dönemi ile ilgilidir.

Modern çağın aydınlarının Bizans adıyla andığı yapı Roma’nın bir değişim ve dönüşüm yaşayarak ulaştığı sentezden ibarettir. Bu sentezin ana unsurlarını Roma devlet düşüncesi, Hıristiyanlık inancı, Yunan dili ve Yunan kültürü oluşturmaktadır. Bu unsurların birleşimi Bizans adı verilen oluşumu doğurmuştur.

Krallık döneminde Roma halkı çeşitli toplumsal sınıflara ayrılmıştır. Büyük toprak sahibi olan aristokratlara patriciler grubu arasında yer alır.

Doğu Akdeniz dünyasında M.Ö. III. yüzyılda Helenistik krallıklar hüküm sürüyordu. Bu krallıkların en güçlüleri Yunanistan ve Makedonya’da hüküm süren Makedonya Krallığı, Anadolu ve Suriye'de egemen olan Selefkos (Suriy Krallığı ve Mısır'a hâkim bulunan Ptolemeos Krallığı idi.

Vezüv Yanardağının patlamasıyla küller ve lavlar altında kalan Roma şehri Pompei’dir. Bu zamandan kalan kalıntılar, Roma kentindeki yaşam hakkında önemli bilgilere sahip olmamıza yaramıştır.

Dioklalitianos’un kurduğu ve dört başlı anlamına gelen yeni yönetim şeklinin adı Tetrarhia’dır.

Konstantinos’un 312 yılında büyük bir orduyla Alpler'i aşıp kuzey İtalya'ya girerek Maxentius'u yendiği savaşın adı Milvian Köprüsü Savaşıdır.

İmparatorluk toprakları üzerinde hür biçimde yaşamaya başlayan Hıristiyanlar, Havarilerin faaliyet gösterdikleri belli başlı şehirlerdeki kiliseler etrafında örgütlenmeye başlamışlardır. Bu şehirler Kudüs, İskenderiye, Antakya ve Romadır.

Bizans imparatorları arasında dini merasimle Patrik Anatolios'un elinden taç giyen ilk kişi I. Leon’dur.

Bizans imparatorluğunda halk özellikle büyük kentlerde Maviler ve Yeşiller adını taşıyan dimoslar etrafında örgütlenmişlerdi. Bu Partiler, sportif ve kültürel etkinlikleri organize eder, vergileri toplar, asayişi sağlar ve mahallelerde bir takım belediye hizmetlerinin yürütülmesine öncülük ederlerdi. İmparatorun günlük işlerini takip etmek Maviler ve Yeşiller’in sorumluluğunda değildir.

Ülkede zulme dayalı yönetim uygulayan Bizans İmparatoru Fokas’tır.

Son Etrüsk Kralı Tarquinius Suberbus’un baskılara karşı ayaklanan Roma halkı tarafından M.Ö. 509’da şehirden kovulması ve cumhuriyet yönetiminin kurulmasıyla krallık dönemi sona ermektedir.

Krallık döneminde Roma halkı çeşitli toplumsal sınıflara ayrılıyordu. Büyük toprak sahibi olan aristokratlara patriciler deniliyordu. Bunlar siyasal haklara sahip tek gruptu ve askerlik yapmakla da yükümlüydüler. Senato ve Comitia Curiata’yı da bunlar oluşturuyordu (Yıldırım, 2002, 222). Küçük arazi sahipleri, zanaatçılar, tüccarlar ve çobanlar gibi kitlelerin oluşturduğu sınıf ise plepler olarak adlandırılıyordu. Bu sınıfın siyasal bir hakkı yoktu ve askerlik yükümlülüğüne de tabi değildi. Bununla birlikte hukuken özgür kabul ediliyorlar ve yargılanabiliyorlardı. Patricilerle evlenmeleri yasaktı.

Cumhuriyet döneminde Roma’nın egemenliğini İtalya yarımadasının tümüne yaydığını görüyoruz. Gal ve Kelt kabilelerinin saldırılarını da durdurmayı başardı. M. Ö. 4. yüzyılda iç sorunlar nedeniyle güçten düşen Latium bölgesindeki kentler üzerinde otoritesini tesis eden Roma, M.Ö. 358’de eşitliğe dayalı bir ittifakla Latin birliği’ni yeniden düzenledi. Kabileler arasındaki çatışmalardan faydalanarak M.Ö. 338’de birliğe son verdi ve Latium bölgesindeki şehirleri doğrudan kendisine bağladı. Otoritesini Yunan kolonilerinin bulunduğu Campania bölgesine de yayan Roma, bu bölge üzerinde egemenlik kurmaya çaba gösteren Samnitlerin üzerinde de bir dizi savaştan sonra (M.Ö. 343-290) üstünlük sağlamayı başardı. M.Ö. 265’de Etruria bölgesi fethedildi.

İmparatorluk Dönemi (M.Ö. 27 - M.S. 284) Octavianus, M.S. 14’te ölünceye kadar tam 45 yıl Roma’yı yönetti. M.Ö. 27’de kendisine, yüce anlamında Agustus sanı verilmişti. Çok büyük bir güce sahip olmasına karşın, Roma’nın eskiden olduğu gibi cumhuriyetle yönetildiği izlenimini yaratmaya büyük özen gösterdi. O dönemde krallar mutlak egemenliğe sahipti.