BİZANS TARİHİ

Orta Bizans dönemi kiliselerinin karakteristik plan tipi doğru cevap olan B seçeneğinde belirtildiği üzere “Kapalı Yunan Haçı”dır. Kapalı Yunan Haçı planlı kiliseler ortada merkezi alanı kaplayan, dört destek üzerine oturan pandantif geçişli bir kubbe, orta mekânın dik ekseninde tonoz örtülü haç kolları, çapraz ekseninde ise kubbe ya da tonoz örtülü köşe odalarından oluşmaktadır. Kapalı Yunan Haçı planlı kiliseler “Kompleks-Gelişmiş Tip” ve “Basit Tip” olmak üzere iki grup altında değerlendirilir.

Gotik Mimari, doğru cevap olan A seçeneğinde belirtildiği üzere, Avrupa’da Ortaçağ sanatında bir üslup evresidir. Avrupa’da ülkelere göre ortaya çıkış ve bitiş dönemleri farklı olmakla birlikte 12. Yüzyıl ile 14. Yüzyıl arasında etkin olan bir üsluptur. Mimarlıktaki en belirgin özelliği sivri formlar ve geniş vitraylı açıklıklar yaratmasına olanak sağlayan sütrüktür sistemidir.

Hipodrom, Agora, Forum ve Revak Bizans mimarisine özgü formlar iken Ziggurat Mezopotamya mimarisine özgü bir yapı formudur.

Erken Hıristiyanlık döneminde kiliseler, mezarlar, sivil ve resmi yapıları freskolar ile süslenmiştir. Bu döneme ait en eski örnek aynı zamanda Erken Hıristiyanlık dönemi mimarisinin de ilk örneği olarak tanımlanan Suriye’de Dura Evropos’taki ev kilisesinin vaftiz odasında bulunan Tevrat ve incil’den konuların işlendiği freskolardır.

Orta Bizans Dönemi’nde ikonoklast akımın son bulmasının ardından yoğun bir resimsel faaliyet başlamıştır. Bu dönem resim sanatının en önemli özelliklerinden birisi konuların düzenlenişinde hiyerarşik bir sistem uygulanmasıdır. Bu düzenlemeye göre kilisenin en yüksek kısmı olan kubbenin merkezinde genellikle İsa Pantakrator yani mutlak hâkim Tanrı’ya ayrılır. Bu tasvirlerde İsa kimi zaman başmeleklerle çevrilidir.

Başkentte kapalı yunan haçı planlı yapıların öncül örneği olan Nea Kilisesi aynı zamanda dönemin resim programına da öncülük eder.

Hıristiyanlığın ve Bizans sanatının en önemli figür ve simgesi olarak İsa’nın Bizans sikkeleri üzerinde resmedilmesi ilk kez II. İustinianos (685- 695/705-711) döneminde görülür. Fakat bu nokta da altını çizmek gerekir ki, İsa tasvirleri Geç Roma sikkelerinde de kullanılmıştır. Örneğin İmparator II. Teodosios’un (M.S.408-450) kızı Evdokia ve III. Valentinianus’un (M.S.422-462) evlilik töreni için basılan sikke üzerinde İsa tasviri görülmektedir. Ancak oldukça sınırlı basılmış bu tip sikkeler Bizans sikke tiplerini etkilememiştir.

Bizans döneminde fildişinden yapılan objeler arasında; diptikonlar, triptikonlar, mücevher kutuları, röliker, kitap kapakları, toka ve süs eşyaları ve haçların muhafaza edildiği stavrotekler sayılabilir. Konsüller başa geçtiği zaman, diğer meslektaşlarına yeni görevine başladığını haber vermek için gönderdikleri birbirine menteşe ile bağlı üç levhadan üretilen hediyedir.

Polis, Eski Yunan Uygarlığı Antik dönem şehridir.

Gotik dönem Avrupa’da Ortaçağ sanatında bir üslüp devresidir. Avrupa’da ülkelere göre ortaya çıkış ve bitiş dönemleri farklı olmakla birlikte 12. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında etkin olan bir üsluptur. Mimarlıktaki en belirgin özelliği sivri formlar ve geniş vitraylı açıklıklar yaratmasına olanak sağlayan sütrüktür sistemidir.

Tarihlenenebilen ilk bazilika, Konstantinos’un Roma piskoposu için 313 yılında Roma’da yaptırdığı Salvator Kilisesi (S. in Laterano)’dir.

Antik Yunan kentinde bu merkezlere agora adı verilir.

İstanbul’daki hipodrom günümüze kadar ulaşmasa da yazılı kaynaklarda yer alan bilgiler ve orta bölümde (spin yer alan üç anıt yapı hakkında önemli verilerdir. Söz konusu üç anıt 390-92 yılında imparator Teodosios tarafından dikilen Obelisk, Yılanlı Sütun ve Örme Obelisktir. Önemli bir olayın ya da bir zaferin anısı için dikilmiş çoğu granitten yapılmış olan kare veya dikdörtgen kesitli, tepesine doğru incelerek bir piramitle sonuçlanan yüksek taşa obelisk denir. Tanımlanan eser Obelisk olarak adlandırılır.

Erken Hristiyanlık dönemi mimarisinin de ilk örneği olarak tanımlanan Suriye’de Dura Evropos’taki ev kilisesinin vaftiz odasında bulunan Tevrat ve İncil’den konuların işlendiği freskolardır.

Kufi, 8. yüzyılda kurulmuş bir Arap kenti olan Kufa’da ortaya çıkan hat sanatında kullanılan bir yazı türüdür.

Tanımlanan duvar resmi freskodur.

Polis, Eski Yunan Uygarlığı Antik dönem şehridir.

Tanımlanan yapıya din şehidi anlamına gelen Martyr kelimesinden yola çıkılarak Martirum adı verilir.

Katatomp, Roma’da ilk Hıristiyanların içinde toplanıp tapındıkları yeraltı mezarlarının genel adıdır.

Tarihlenenebilen ilk bazilika, Konstantinos’un Roma piskoposu için 313 yılında Roma’da yaptırdığı Salvator Kilisesi (S. Giovanni in Laterano)’dir.