BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 6

Eklogi kanunnamesiyle sürgün cezası konusunda yargıca sınırsız takdir yetkisi verilmemiştir.

Katolikoi Krites ton Romaion adı altında kurulan yüksek mahkeme, Geç Bizans döneminde III. Andronikos tarafından kurulmuştur.

Şehirlerdeki lonca ve meslek gruplarının çalışma kurallarını belirleyen kanun Eparhikon Vivlion’dur.

Bizans’ta kölelik kurumunun 13. yüzyıldan sonar yaygınlaştığı gerçek dışı bir ifadedir.

Tek taraflı iradeyle boşanma konusunda ilk zamanlar herhangi bir kısıtlama yokken ilerleyen dönemlerde Hristiyan imparatorlar bu konuda ciddi kısıtlamalar getirdi. İustinianos Derlemesinde boşanma sebepleri erkek için: a) Kadının bildiği ancak eşine söylemediği vatana ihanet suçu, b) Zinadan mahkûmiyet c) Doğrudan ya da dolaylı olarak kocanın canına kast edilmesi, d) Ahlak dışı iş ve eylemlerdi (Neara 117.8).

Kadınlar için ise: a) Kocanın vatana ihanet suçu işlemesi b) Doğrudan ya da dolaylı olarak kadının canına kast edilmesi, c) Kadının manevi şahsiyetinin rencide edilmesi d) Kocanın sürekli olarak evlilik dışı ilişkilere sahip olmasıydı (Neara 117.9).

Bu nedenler dışında İustinianos hukukunda eşlerin doğrudan kusurundan kaynaklanmayan üç boşanma nedeni sayılmaktadır: a) Evliliğin başından itibaren var olan erkeğin iktidarsızlığı b) Birlikte ya da tek taraflı bir kararla keşiş hayatının tercih edilmesi c)Uzun sürmüş esirlik durumu. Esirin hayatta olduğu haberinin alınmasından itibaren beş yıl geçmesi halinde boşanma kendiliğinde gerçekleşmekteydi.

İsavros hanedanı (717-802) ve Makedon hanedanı (867-1056) dönemlerinde sadece üç durum boşanma nedeni olarak kabul edilmiştir: a) Kadının evlilik dışı ilişkiye sahip olması ya da kocanın iktidarsızlığı b) Hayata kast edilmesi c) Eşlerden birinin lepra yani cüzam hastası olması. Başka hiçbir neden boşanmaya sebep olamazdı.

Konstantinos Armenopulos (1320-1380) tarafından 1354 yılında yazılan ve altı kitaptan oluştuğu için Eksavivlos adını alan ve 1946 yılına kadar Yunanistan’da da uygulanmış olan Yasalar Elkitabı (Proheiron Nomon) olarak sıralayabiliriz.

Kral unvanı Bizans imparatorları tarafından kullanılan unvanlardan biri değildir.

Sarayda verilen ziyafetlerden sorumlu kişi Bizans sarayındaki protospatarios’dur.

Kilise, Senato, Dimoslar ve Ordu imparatorun yetkilerini sınırlandırırken Üniversite imparatorun yetkilerini sınırlandıran bir kurum değildir.

Bizans devletinin başkenti İstanbul olduktan sonra Prokonsül en üst yargı makamı olmuştur.

Hartularios tis Sakellis Bizans İmparatorluğunda devlet hazinesinin denetiminden sorumludur.

11 yüzyılda doğu ordusunun komutanı “megas domestikos” unvanını taşır ve ordunun başkomutanı durumundadır.

Kuropolatis, Bizans taşra teşkilatı içinde yer almaz.

Sholio tu Grammatiku, İstanbul Üniversitesi’nin Bizans döneminde kullandığı adlardan ya da İstanbul’da kurulan üniversitelerden biri değildir.

Eparhiaki Sinodos Bizans eğitim sistemi içinde yer almaz.

Bizans’ta ilköğretim eğitimi, kilise tarafından verilmektedir.

İustinianos Dönemi Roma hukuku uzmanlarına göre Roma hukuku, Bizantinistlere göre Bizans hukuku dönemi içinde kabul edilir.

Altı kitaptan oluştuğu için Eksavivlos adını alan ve 1946 yılına kadar Yunanistan’da da uygulanmış olan Yasalar Elkitabı (Proheiron Nomon) 1354 yılında Konstantinos Armenopulos (1320-1380) tarafından yazılmıştır.

Roma-Bizans hukukunda yasanın yorumunda ortaya çıkan görüş ayrılıklarını çözmeye yönelik imparatorun tavsiye kararları anlamına gelen terim Rescripta’lardır.

Corpus Iuris Civilis (Medeni Hukuk Derlemesi) Bizans imparatoru I. İustinianos döneminde yazılmıştır.