BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 51

Bizans İmparatorluğu ile Büyük Selçuklu Devleti arasındaki ilişkiler Çağrı Bey’in 1015/1016’da üç bin kişilik bir süvari birliği ile Van Gölü havzasındaki Ermeni Vaspurakan Krallığı’nın topraklarını hedef alan keşif mahiyetindeki akınıyla başlar.

Edicta’lar yasama faaliyetinin ana unsurunu oluşturmaktaydı ve yapısal olarak incelendiklerinde “praefatio” (önsöz), “narratio” (öyküleme), “dispositio” (gerekçe) ve epilogos (sonsöz) olmak üzere dört bölümden oluşmaktaydılar.
Önsözün amacı yasanın muhataplarını yani halkı, yapılacak düzenlemeye karşı
hazırlamaktı. Bu bölümde hitabet sanatının tüm olanakları seferber edilmekteydi.

Doğru cevap C'dir.

Birinci Haçlı Seferi (1096-1099)

VI. Leon’un imparatorluğunun son döneminin ürünü olan düzenleme ise, şehirdeki kimi loncaların ve meslek gruplarının denetiminden sorumlu şehir Eparhos’una yönelik olan “Eparhikon Biblion” dur. Haksız rekabetin önlenmesi ve farklı meslek kolları arasındaki ekonomik ilişkilerin düzgün bir şekilde sürdürülmesine ilişkin düzenlemeler içermektedir.

Doğru cevap E'dir.

Armenopulos’un (1320-1380) 1345 tarihli Proheiron Nomon (Yasalar Elkitabı)
ya da diğer adıyla Eksavivlos (Hexabiblos-Altı Kitap)adlı derlemesidir. Ekleriyle birlikte altı kitaptan oluşan bu derlemede medeni hukuk ve ceza hukukuna ait yasa metinleri sınıflandırılmıştır. Eksavivlos Yunanistan’ın ilk Medeni Yasasını oluşturmuştur.

Doğru cevap A'dır.

İsavros hanedanı (717-802) ve Makedon hanedanı (867-1056) dönemlerinde sadece üç durum boşanma nedeni olarak kabul edilmiştir: a) Kadının evlilik dışı ilişkiye sahip olması ya da kocanın iktidarsızlığı b) Hayata kast edilmesi c) Eşlerden birinin lepra yani cüzam hastası olması. Başka hiçbir neden boşanmaya sebep olamazdı.

Doğru cevap D'dir.

İkonoklazma, Bizans İmparatolruğu'nun karanlık çağında 120 yıl sürmüş bir iç savaştır. İkonaların put mu yoksa tanrıya ibadette araç mı tartışması Bizans’ta binlerce insanın ölmesine ve Bizans tarihinin erken dönemlerinde oluşturulmuş pek çok sanat eserinin yok edilmesine sebep olmuştur.

Roma hukuku, milattan önce 759 yılında Roma şehir devletinin kuruluşundan Roma İmparatorluğunun Batı bölümünün milattan sonra 476 yılında çöküşüne kadar Roma’da ve Roma egemenliği altındaki topraklarda uygulanan hukuk sistemidir.

Roma hukuku uzmanlarına göre Roma hukuku:

Yaratıcı Kaynak: Bir devlet düzeni içinde hukuku yaratan organlar ve güçler o hukukun “yaratıcı kaynaklarıdır”. Roma’da birbirini izleyen siyasal dönemlerde devlet yapısına uygun olarak halk meclisleri, praetorlar yani yargıçlar, senato, hukukçular ve imparatorlar hukuk yaratmışlardı. Çağımızda hukuk, ülkelerin idari örgütlenme biçimlerine göre parlamentolar, hükümetler, devlet başkanları, krallar ya da yargı organları tarafından yaratılmaktadır.

Yürürlülük Kaynakları: Hukukun ortaya çıktığı ve yürürlükte olduğu zaman aldığı biçim hukukun “yürürlük kaynaklarını” oluşturur ve Roma’da siyasal dönemlere göre bunlar kanunlar (lex), praetor beyannameleri, senato kararları, imparator emirnameleri ve İustinianos döneminde Corpus Iuris Civilis’in bölümleridir.

Edicta’lar (Bildirgeler), imparatorun bildirgeleri ya da beyannameleriydi ve genel nitelikli yasalardı. Diğer seçenekler ise Decreta’lar (Kararlar), , Mandata’lar (Talimatlar), Rescripta’lar (Cevaplar) ve “constitutiones ya da leges generales”.

Ermogenianos: Roma İmparatorluğu’nun Geç döneminin en önemli hukukçularındandı. Ermogenianos MS. 293-295 yıllarında kendi adıyla anılan kanun derlemesini gerçekleştirmiştir. Bu çalışma Roma hukukuna yönelik ilk derleme girişimidir.

Bizans hukuk sisteminde aile kurumu: İustinianos Kanunnamelerinde, evliliğin kurulması için evlenecek kişiler arasında evlenme iradesi aranmaktadır. Bu iradelerden biri de kişilerin evli olduklarını önceden yapılmış bir drahoma yani damada (erkek tarafına), gelin (kız) tarafından verilen mal ya da parayı içeren sözleşmeyle evlenme iradelerini beyan ederek ispat edebilirlerdi.

Ölüm Cezası: Erken dönem Bizans hukuku, ölüm cezasını Roma hukukundan miras almıştır. Zihinsel engelliler ve yetişkin olmayanlar yani çocuklar ölüm cezasından muaf tutulmaktadır. Çünkü kişinin yaptığı eylemin bilincinde olması koşulu aranmaktadır.

Roma’da iki tür sürgün cezası vardı. Daha hafif olan ve relegatio olarak adlandırılan sürgün cezası, hükümlünün belirli bir yerde zorunlu ikametini gerektiriyordu. Daha ağır olan deportatio ise, suçlunun malvarlığının müsaderesi ve vatandaşlık sıfatının kaybı sonucunu doğuruyordu.

Başkumandanlığını Hâlid b. Velîd’in yaptığı İslâm ordusu Ecnâdeyn’de Heraklios’un kardeşi Teodoros kumandasındaki 80.000 kişilik Bizans ordusu ile karşı karşıya geldi. Müslümanlar devrin en güçlü devleti olan Bizans’ın düzenli, iyi eğitilmiş ve Sâsânîler’e karşı kazandığı zaferle morali yükselmiş ordusuyla savaşmak durumundaydı. İslâm ordusundan sayıca fazla olan Bizans kuvvetleri ayrıca silâh ve teçhizat bakımından da üstündü. Bütün bunlara rağmen Ecnâdeyn Savaşı Müslümanların kesin galibiyetiyle sonuçlandı (30 Temmuz 634).Doğru cevap C'dir.

Müslümanlar tarafından birinci İstanbul kuşatmasının üzerinden fazla zaman geçmeden yine Muâviye döneminde İslâm orduları İstanbul’u ikinci defa kuşattılar. Doğru cevap E'dir.

Bağdat şehrini kurarak Abbâsî Devleti’nin başkenti yapan Ebû Cafer el-Mansûr Bizans’tan gelen elçileri diplomatik kurallar dâhilinde kabul ederek onlarla çeşitli sohbetlerde bulunmakta, bazı konularda görüşlerini sormakta ve özellikle büyük harcamalar yaparak kurdurduğu Bağdat’ı gezip görmelerine özel önem vermekteydi. Doğru cevap D'dir.