BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 5

I. Aleksios Komninos, (1081 - 1118) iktidarı döneminde 1084 - 1095 yılları arasında çıkardığı emirnamelerle köleler de dâhil olmak üzere tüm evliliklerde dini nikâh zorunluluğu getirmiştir.

Uzun süren esaret durumu Bizans hukukuna göre eşlerin doğrudan kusurlarından kaynaklanmayan boşanma sebeplerindendir.

Uzuv kesme, sürgün, kırbaçlama ve saç kesilmesi Bizans hukukunda bedensel cezalar kapsamındadır. Köleleştirme kendi başına bir ceza türüdür.

Stratigikon, Ta Taktika ve Stratiotikos Nomos adlı eserlerden Bizans hukukundaki askeri suçlar ve bunlara verilecek cezalar hakkında bilgi edinilebilmektedir.

Bizans hukukunda bu tarz suçlar için verilen ceza sürgündür.

Verilen örneklere bakıldığında bu tür suçlarda bedensel cezaların uygulandığı görülmektedir.

Sultan daha ziyade Doğu medeniyetlerine ait bir unvan olmakla birlikte Bizans imparatorları tarafından kullanılmamıştır.

Taç giyme töreni dini bir ritüele dönüştükten sonra imparator seçilen kişi I. Leon’dan (457-474) itibaren imparatorluk tacını, Bizans kilisesinin en yüksek dini otoritesi konumunda olan İstanbul Patriğinin elinden giymeye başladı.

Kuropolatis, saray işlerinden sorumlu kişi demektir.

Bizans devlet yapısı içerisinde imparatorun yetkilerini sınırlandıran kurumları Senato, Dimos’lar, Kilise ve Ordu alt başlıkları altında toplamak mümkündür.

Sivil idarenin diğer görevlileri arasında, imparatorun arşivinden sorumlu protosekretis bulunmaktaydı.

Tema sistemi orta Bizans döneminin askeri başarıları için belirleyici olmuştur.

Manastır başrahibi, manastırın kurucusu tarafından belirleniyor ya da manastırdaki keşişler, başrahibi seçiyorlardı.

Bizans İmparatorluğunda Helenistik dönem ve Roma döneminde geçerli olan üç kademeli eğitim modeli, ana hatlarıyla geçerliliğini sürdürmüştür. Bizans dönemini farklı kılan özellik ise eğitim alanında Hristiyanlığın önemli bir ağırlığa sahip olmasıdır.

Helenistik dönemde başlamış ve Roma döneminde devam etmiş olan erkek ve kız çocukların bir arada eğitimi Bizans döneminde de sürdürülmüştür.

Programda din dersi bulunmamaktaydı o nedenle Bizanslılar ortaöğretim eğitimini laik eğitim (kozmiki pedeia) olarak da nitelemektedirler. Din eğitimi, manastırlarda ya da özel ruhban okullarında verilmektedir.

Devleti yöneten hanedan içinde en kıdemli olan imparatorun kullandığı unvan olan Augustus unvanı Dioklitianos döneminde (284 - 305) idari olarak dörtlü yönetime geçildiğinde Sezar’dan daha kıdemli olan imparator için kullanılmıştır).

Dioklitianos (284 - 305) döneminde Roma imparatorluğu idari açıdan dörde ayrılınca kıdemli imparator için Augustus, ikincil ya da Augustus’un yardımcısı genç hükümdarlar için Sezar unvanı kullanılmıştır. Bizans döneminde Sezar unvanı daha çok imparatorun oğullarına aitti ve istisnai durumlarda başkalarına da veriliyordu. Sezar unvanı verilirken haçsız bir taç da hediye ediliyordu. Latince Caesar olarak yazılan bu kelime değişik dillerde Sezar ya da Kayzer şeklinde telaffuz edilmiştir.).

Herhangi bir yazılı belgeyle belirlenmiş olmadığından imparatorun yetkileri mutlaktı. Her şey imparatorun iradesine bağlıydı. İmparator ordunun başkomutanı olup savaş ya da barışa karar vermeye yetkili tek kişiydi. Tek kanun koyucu ve en yüksek yargıçtı. Yasalarla ilgili olarak yaptığı yorumlar da nihai nitelikteydi.

Strator, imparatorluk sarayında ve eyalet yönetiminde kullanılan şeref unvanlarındandır ve 9. yüzyılın sonunda saray görevlileri arasında on dördüncü sırayı almaktadır. Bu göreve atanmanın bir alameti olarak görev verilen kişiye altın mücevherli kırbaç verilirdi.