BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 47

İmparatorun çıkardığı yasalarla kilisenin konsil toplantılarında aldığı kararlar arasında zaman zaman çatışma çıkmıştır. Bunun sonucu erken Bizans döneminde İustinianos’un çıkardığı bir emirnameyle 545 yılına kadar toplanmış dört genel konsilde dini konularla ilgili alınan düzenleyici nitelikteki kararların yasa gücünde olduğu hükme bağlanmıştır. Böylece imparator tek kanun koyucu olarak dini hukuk ile ilgili kurallara yasal geçerlilik tanımıştır. İsavros hanedanı döneminde çıkartılan Eklogi kanunname sinde yer alan düzenlemelerde Hıristiyanlık öğretisinin etkileri çok belirgindir. 9. yüzyıla kadar kilise ve Devletin ayrı kurumlar olmadığı yönündeki anlayış Epanagogi kanunnamesinde değişmiştir. Bu yasal düzenlemeyle ilk defa iki otoritenin varlığından söz edilmektedir. Devlet içinde birbirine eşit konumda olan en yüksek iki güç odağının yani patriklik ve imparatorluk kurumunun hak ve yükümlülükleri düzenlenmiştir. Doğru cevap D’dir.

Ortaöğretimdeki okullarda eski Yunan kültürü daha ağırlıklı bir yere sahipti. Dersler, öğrencilerin kişilik gelişimine katkı sağlayacak nitelikteydi. Eğitim programına bakıldığında Helenistik dönemde geçerli olan ortaöğretimdeki eğitim programının korunduğu görülmektedir. Derslere bakıldığında, programda antik Yunancayı iyi derecede öğrenmek için kapsamlı dilbilgisi dersleri, temel düzeyde retorik ve diyalektik öğretimini içeren “trivium” adlı bir ders, aritmetik, geometri, astronomi ve müzik derslerini içeren “quadrivium”  adlı ders, hızlı yazma dersi, temel tıp bilgileri dersi, siyaset ve kilise tarihi dersi görülmektedir. Şiir derslerinde epik şiir, özellikle Homeros destanları okutuluyordu. Programda din dersi bulunmamaktaydı. O nedenle Bizanslılar ortaöğretim eğitimini laik eğitim olarak da nitelemektedirler. Din eğitimi, manastırlarda ya da özel ruhban okullarında verilmektedir. Ayrıca programda Latincenin de ders olarak bulunmaması dikkat çekmektedir. Doğru cevap D’dir.

İstanbul başkent olduğunda eğitim alanında geleneği olan bir kent değildi. Büyük Konstantinos eğitimin gelişmesi için önlemler almış ve retorik ile felsefe eğitimi vermeleri için dönemin tanınmış şahsiyetlerini başkente yerleşmeleri yönünde teşvik etmiştir. İzleyen yıllarda yeni başkenti önemli bir kültür merkezi haline getirmek için İstanbul’da ilk yükseköğretim kurumunu faaliyete geçirmiş ve bu okul için kayda değer bir kütüphanenin kurulmasını sağlamıştır. Sözü edilen bu yüksekokul II. Teodosios tarafından yeniden yapılandırılmış ve MS. 425 yılında üniversite anlamına gelen “Pandidaktirion” adını almıştır. Doğru cevap C’dir.

Doğru Yanıt E

Doğru Yanıt A

Doğru Yanıt C

Doğru Yanıt D

Doğru Yanıt A

Doğru Yanıt D

Doğru Yanıt A

Doğru Yanıt E

Doğru Yanıt D

Doğru Yanıt B

Abbâsîler’in ilk halifesi Ebü’l-Abbas es-Seffah (750-754)dir. 

Doğru cevap A'dır.

5. yüzyıl başında imparator II. Teodosios’un(408-450) emri ile imparator Adrianos’tan (MS 76) başlayarak Konstantinos döneminde (MS. 306) çıkarılmış olanlar da dâhil olmak üzere bütün emirnameler derlenmiştir. Bu çalışmalar, MS. 438 yılında 16 kitaplık bir derleme olarak yayımlanmıştır. Derleme, II. Teodosios’un emriyle yayımlandığı için kanun gücündeydi ve Codex Theodosianus (Teodosianos Kanunları) adını taşımaktaydı.

Doğru cevap C'dir.

Medeni hukuk derlemesi (Corpus Iuris Civilis) dört temel bölümden oluşur. Birinci bölüm, hukuk kurumları anlamına gelen “Institutiones”tir. İkinci bölüm, düzenlenmiş tam bir derleme anlamına gelen “Digesta” ya da “Pandektis”’tir.  Medeni hukuk derlemesinin üçüncü bölümü “Codex” adını taşır. Çalışmanın son bölümünü yeni emirnameler manasına gelen (Latince) “Novellae” ya da (Yunanca) “Neares”ler oluşturur.

Doğru cevap B'dir.

Efendi manasındaki despot unvanı geç Bizans döneminde İstanbul’un dışında Selanik, Mora gibi Bizans topraklarına yönetici olarak gönderilen imparatorun çocukları için de kullanılmıştır.

Taç giyme töreni dini bir ritüele dönüştükten sonra imparator seçilen kişi I. Leon’dan (457- 474) itibaren imparatorluk tacını, Bizans kilisesinin en yüksek dini otoritesi konumunda olan İstanbul Patriğinin elinden giymeye başladı. Taç giyme törenlerinin 7. yüzyıldan itibaren Aya Sofya kilisesinde yapılması gelenekselleşti.

Magistor unvanını takip eden altıncı makam ise eski Roma unvanı olan prokonsül’ün yerine eyaletlerin valisi manasında Antipatos unvanıdır. Doğru cevap C'dir.

Geçmişi Roma’ya dayanan dimoslar (lat.factio) ilk başlarda hipodromda at yarışları düzenlemek amacıyla kurulmuş olan ve günümüzdeki spor kulüplerine benzeyen, üyeleri ve liderleri olan halk örgütlenmeleriydi. Amblemlerinin renklerine göre Maviler (Veneti), Yeşiller (Prasini), Beyazlar (Lefki) ve Kırmızılar (Kokkini) olmak üzere dört gruba ayrılmaktaydılar. Bu gruplardan ilk ikisi diğerlerine göre çok daha etkiliydi. Veneti olarak adlandırılan Mavilerin taraftarları ya da üyeleri aristokrasiden, yeşillerin ise halktandı. Erken Bizans döneminde, II. Teodosios (408-450) za- manından ve Heraklios’un tahta çıktığı tarihe kadar (610), İstanbul ve Antakya ile İskenderiye gibi dönemin büyük yerleşimlerinde örgütlüydüler.