BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 34

Litürji: Bir dinin törenlerine ve tapınma biçimine ilişkin kuralların tümüdür. Litürjik ise litürjiye ilişkin olguları niteler. Örneğin kilise hazinelerinde yer alan; İsa’nın bedenini sembolize eden ekmeğin konduğu tepsi (paten) ve İsa’nın kanını sembolize eden şarabın konduğu kadeh (kalis) litürjik objelerdir.

İkonaklazm 7.ve 9.yüzyıllar arasında yaşanmıştır.

perpiron: I. Aleksios (1081- 1118)’un tedavüle soktuğu bir yüzü çukur, bir yüzü bombeli altın sikke. Bu sikkeler nümismatik literatüründe “scyphate=sikifos” (çukur) olarak adlandırılır.

Lüks objeler (cam, fildişi, ipek, altın ve gümüş eserler), seramikten farklı olarak imparator, saray ve yüksek rütbeli memurlar gibi daha küçük bir pazara hizmet etmiştir.

Eparhos: Şehirde en yüksek dereceli memur (Vali). Eparhos yasa ve emirlerin devamlılığını sağlamak ve kamu hizmetlerinden sorumludur.

Müslüman fetihleri ve ikonakırıcılık tartışmalarının yer aldığı 7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır.

İlk defa İmparator I. Konstantinos tarafından 309- 10 yılında bastırılan ve Bizans İmparatorluğu’nda 10. yüzyıl’a kadar kullanılmış olan altın sikkenin adı solidustur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Farklı disiplinler ve çalışma alanları tarafından Bizans sikkelerinin başlangıcı için farklı yıllar kullanılsa da, nümismatik alanında tartışmasız olarak 491 yılında imparator olan I. Anastasios’un sikke reformu temel alınmaktadır.

Bizans Devleti ipeği hem ödemelerde hem de diplomatik ilişkilerde kullanıyordu. Erken Bizans döneminde ham ipek Çin’den satın alınmış ve altın simli kumaşlar haline getirilerek uluslar arası pazarda yüksek fiyatlarda satılmıştır. I. İustinianos’dan sonra ise ipek imalatı, devlet tekeline girmiş ve sadece imparatorluğa ait atölyelerde işlenerek satılmıştır.

Bizans Devletinin gelirini oluşturan vergiler dolaylı ve dolaysız vergi olmak üzere iki başlık altında incelenebilir. Dolaylı vergiler, ithalat ve ihracattan alınan %10 oranındaki gümrük vergisi, pazar ve liman vergileri, üretim, satış ve tüketim vergileri, devlet izinleri için gerekli vergiler ve kayıt ücretleri olarak sınıflandırılabilir. Ayrıca devlet, şehir surlarının onarımı ve bakımı için de vergi toplayabilirdi. Bunların yanında kırsal nüfus iş gücü olarak devletin bir başka gelir kaynağıdır. Örneğin köylüler kale, yol, köprü, gemi yapımı, askeri malzeme ve yiyecek taşımacılığı gibi angarya işlerde kullanılabiliyordu. Dolaysız vergilerin ilki arazinin bulunduğu bölgenin değeri ve üzerinde yetiştirilen ürüne bağlı olarak topraktan alınan arazi vergisidir.

Litürji, bir dinin törenlerine ve tapınma biçimine ilişkin kuralların tümüdür. Litürjik ise litürjiye ilişkin olguları niteler. Örneğin kilise hazinelerinde yer alan; İsa’nın bedenini sembolize eden ekmeğin konduğu tepsi (paten) ve İsa’nın kanını sembolize eden şarabın konduğu kadeh (kalis) litürjik objelerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

7. yüzyıl süresince, Bizans İmparatorluğu kendini tam anlamıyla demografik, politik ve ekonomik bir krizin içinde bulmuştur. Aslında kriz 6. yüzyılın ikinci yarısında büyük ölçüde veba ve vebanın nüfus üzerindeki çarpıcı etkileri sebebiyle başlamıştır.
7. yüzyıldaki Müslüman fetihlerinin kargaşalı döneminde, arazi kayıpları ve düşman saldırıları çok sayıda mülteci oluşturmuştu. İnsanlar daha güvenli bölgelere kaçtığı için merkezi yönetim, imparatorluğun merkezindeki alan dışında vergi tabanının izini kaybetmiştir. İmparatorluğun 6. ve 7. yüzyıl başlarına kadar para basan darphanelerinin sayısı da 7. ve 9. asırlar arasında ciddi olarak azalmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Rey: Rey şehri bügün İran’ın başkenti olan Tahran şehrinin güney sınırları içinde yer alır. Doğru cevap A'dır.

Bizans ekonomisinin pek çok sahası 11. ve 12. yüzyıllar süresince büyümüştür. Bu dönem, nüfusun sürekli artması, büyük kentleşme, bütün sektörlerde artan üretim, imal edilen lüks ürünler, orta düzey pazar için tüketim ürünleri ve kitlesel tüketim mallarının üretimindeki artış ile karakterize edilebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İperpiron:I. Aleksios (1081- 1118)’un tedavüle soktuğu bir yüzü çukur, bir yüzü bombeli altın sikke. Doğru cevap B seçeneğidir.

1204 yılında Latinlerin İstanbul’u işgal etmesi sonucu, İmparatorluğun parçalanması, Türkler ile mücadeledeki toprak kayıpları ve İtalya’nın Akdeniz ile Karadeniz’de genişlemesi süreçleri, araştırmacılar tarafından Bizans ekonomisinde “kayıp 13. yüzyıl” olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap C’dir.

Doğru cevap B’dir.

Doğru cevap A’dır.

Roma dünyasının merkezi yönetim anlayışı, taşranın merkeze yollar kanalıyla
sıkı bir şekilde bağlanması ve imparatorluk otoritesine karşı gelenlerin sert bir şekilde cezaladırılması ilkesi Bizans döneminde de sürdürülmüştür.

Roma’da görevliler, halkın sahip olduğu mülk ve arazileri vergilendirmek için nüfus sayımı gerçekleştiriyorlardı. Bu gelenek Bizans’ta da sürdürüldü.

Zaman içinde tıpkı Roma’da olduğu gibi ücretli askerler Bizans ordusunun vazgeçilmez unsurları haline geldi.

*Bizans da Roma gibi merkezi otoritesini sağlamak için gelirlerinin büyük bir kısmını orduya ve mekezi bürokrasiye harcıyordu