BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 25

Bizans hukukunda askeri suçlar ve bunlara verilen cezalar hakkında bilgiler içeren
üç kaynaktan söz edilebilir. Birincisi, 6. yüzyıl sonlarına ait olduğu tahmin edilen
ve ordunun eğitimi konusunda izlenmesi gereken yöntemler ve askeri taktikler
hakkında Bizanslı generallere tavsiyelerin yer aldığı imparator Mavrikios’un (582-
602) “Stratigikon” adlı eseridir. İkincisi imparator VI. Leon’un (886-912) benzer
içerikli (886-912) “Ta Taktika” adlı çalışmasıdır. Sonuncusu ise en eski tarihlisi
10/11. yüzyıla uzanan ve el yazmaları büyük ölçüde günümüze kadar ulaşan 55
kanunnameden (codex) oluşan “Askeri Yasa” (Stratiotikos Nomos) adlı eserlerdir.

Göze mil çekilerek kör etme cezası da uzuv kesme
cezaları arasında yer almaktadır.

7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır.

Cezanın infazı başın kılıç ya
da baltayla kesilmesi suretiyle uygulanmaktaydı. Bunun yanı sıra çarmıha germe,
yılanların veya başka canlıların olduğu çuvalın içine koyarak denize ya da nehre atma, atlar tarafından ters yönlere çekerek parçalama, derisini yüzme, diri diri
gömme de ölüm cezasının infazında başvurulan yöntemlerdendi.

Bizans kaynaklarında da Araplar için genellikle Arap kelimesinin Yunanca çoğul şekli olan Arabes veya Hz. İbrahim’in eşleri Sâre ve Hâcer’e nispetle Sâre ve Hâcer’den çoğalanlar anlamında Sarakini ve Agareni, ya da Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’e nispetle İsmailite (İsmailoğulları) terimleri kullanılır. Eski Yunan ve Roma dönemi anlayışının bir uzantısı olarak Bizanslılar’ın kendileri dışındaki milletler için kullandıkları barbar (barbari) terimi ile de bazen Araplar kastedilmiştir. Kayseri ise Arapların Bizans imparatorları için kullandığı bir ifadedir. Yanıt C’dir.

Müslüman fetihleri ve ikonakırıcılık tartışmalarının yer aldığı 7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır.

İlk harekete geçen Konstantinos oldu. 312 yılında büyük bir orduyla Alpler’i aşıp kuzey İtalya’ya girerek Maxentius’a karşı yürüdü. Roma yakınlarında Milvian Köprüsü’nde Maxentius bozguna uğratıldı. Tarihe Milvian Köprüsü Savaşı olarak geçen bu savaş hem Roma hem de Hıristiyanlık tarihi için önemli bir dönüm noktasıdır. Bu savaşta “Labarum” denilen ve Hıristiyanlığın kutsal sembolü olan haç işaretli bayrakları Konstantinos ordusuna taşıttı. Maxentius savaş sırasında öldürüldü, Konstantinos Roma halkı ve Senato tarafından kurtarıcı olarak selamlanarak Roma şehrine girdi. Böylece Roma İmparatorluğunun Batı tarafında tek agustus olarak Konstantinos hakim oldu.

1204 yılında Latinlerin İstanbul’u işgal etmesi sonucu, İmparatorluğun parçalanması, Türkler ile mücadeledeki toprak kayıpları ve İtalya’nın Akdeniz ile Karadeniz’de genişlemesi süreçleri, araştırmacılar tarafından Bizans ekonomisinde “kayıp 13. yüzyıl” olarak değerlendirilmektedir.

Devletin en önemli gelir kaynağı çiftçi nüfustan aldığı vergiler olduğu için çiftçiyi korumaya yönelik önlemler alarak ve geniş arazi sahiplerinin yayılmasını engellemiştir.

İperpiron: I. Aleksios (1081- 1118)’un tedavüle soktuğu bir yüzü çukur, bir yüzü bombeli altın sikke. Bu sikkeler nümismatik literatüründe “scyphate=sikifos” (çukur) olarak adlandırılır.

Ticaret, Bizans ekonomisin temel alanlarından birisiydi. Devlet, ithalat ve ihracatı %10 olarak vergilendirmiştir. İmparatorluğun en önemli ticari metaları tahıl ve ipektir. 7. yüzyıldaki Arap yayılması Bizans ticaretinin tahıldan sağladığı sermayeyi olumsuz olarak etkilemiştir. 9. ve 10. yüzyıldaki nüfus artışı da, tahıla duyulan ihtiyacı arttırdığından Devlet tahıl tedarikinde ve ücretlendirmesinde önemli rol oynamıştır

Lüks ürünlerin imal edilmesi 11. ve 12. yüzyıllarda olmuştur.

Tremissis: Solidus’un 1/3’ü ağırlığında 1.52 gr. altın sikke. İlk kez I. Teodosios (M.S. 383) tarafından basılmıştır.

Anastasios döneminin sonunda imparatorluk topraklarında dört darphane mevcuttu: İstanbul, Selanik, İzmit ve Antakya. I. İustinianos döneminde bu darphanelere Kizikos (Balkız - Erdek), Aleksandreia ve Herson (Sivastopol - Kırım) eklenmiştir. I. İustinianos döneminde İtalya, Balkanlar, Kuzey Afrika ve İspanya’nın fethi sonucunda Kartaca, Roma, Ravenna ve Kartagena darphaneleri de imparatorluk için faaliyete geçmiştir. Bütün bu darphanelerde bakır sikke basılmaktaydı. Altın İstanbul, Ravenna ve Kartaca’da, gümüş ise, Ravenna ve Kartaca’da basılıyordu. 7. yüzyılda toprak kaybı nedeniyle darphane sayısı azalmıştır.

İmparatorluğun en önemli ticari metaları tahıl ve ipektir.

Maden, seramik, tekstil ve lüks objeler (cam, fildişi, ipek, altın ve gümüş eserler) “imalat ve zanaatçı işi” olarak ikincil üretim olarak değerlendirilmektedir.

Forum: Antik Roma kentlerinin merkezlerinde yer alan ve çevresi önemli kamusal yapılarla kuşatılmış meydan. Erken Hıristiyanlık döneminde de uygulamasına devam edilmiştir.

Her zaman en önemli vergi kaynağı tarımsal alanlar ve bunları işleyen küçük köylüydü.

İmparator Heraklios ise 615 yılında gümüş sikkeyi yeniden canlandırmıştır. Bu yeni gümüş sikkeler altı gram manasına gelen “Eksagrama” tabiri ile ifade edilir

Patrikia zosti sadece kadınlara mahsus bir unvandı.