BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 22

Kur’ân-ı Kerim’de bir defa zikredilen ve müstakil bir sûreye adını veren er-Rûm ifadesi, Bizanslılar için kullanılmış ve onların Sâsânîler karşısında aldıkları mağlubiyete işaret edilerek üç ilâ dokuz yıl içinde Sâsânîler’e galip gelecekleri bildirilmiştir. Gerçekten de öyle olmuş, bir müddet sonra Bizanslılar, Sâsânî devleti karşısında zaferler kazanmış ve Müslümanlar da bu zafer haberleri üzerine sevinç duymuşlardır.

Kalis

İlk başlarda spor faaliyetleri dışında bir etkinlik içinde yer almayan Dimoslar süreç içinde siyasette farklı çizgileri temsil eden bir tür siyasi partiye dönüştüler. İmparatorların göz ardı edemeyeceği bir güç elde ettiler ve bu yönleriyle imparatorun mutlak gücünü sınırlandıran bir unsur oldular.

Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyuna mensup olan Selçukluların atası kabul edilen Dukak, X. yüzyılın ikinci yarısında Aral Gölü’nün doğusunda hüküm süren Oğuz Yabgu Devleti’nin ordu başkomutanı idi. Doğru yanıt D'dir.

İmparator X. Konstantinos Dukas’ın ölümünden sonra onun eşi Evdokia ile ev- lenerek Ocak 1068’de Bizans tahtına oturan IV. Romanos Diogenis, iktidara gelir gelmez Türklerin Anadolu’daki faaliyetlerine son vermek düşüncesi ile harekete geçti. Bu amaçla o, 1068 ve 1069 yıllarında Anadolu’ya iki sefer düzenledi. Ancak kalıcı bir sonuç elde edemedi. IV. Romanos Diogenis, 1071 yılı ilkbaharında tüm Selçuklu ülkesini istila etmek amacıyla İstanbul’dan büyük bir ordu ile yola çıktı. Doğru yanıt A'dır.

Devlet, çeşitli alanlardan vergi geliri elde etmesine rağmen, her zaman için en
önemli vergi kaynağı tarımsal alanlar ve bunları işleyen küçük köylüler olmuştur.
Bu yüzden Orta Bizans Dönemi’nde devlet, temel vergi ödeyici grubu olan küçük
arazili özgür köylülerin büyük toprak sahiplerince ele geçirilmesini engellemek
için önlemler almaya çalışmıştır.

Hristiyanlık içinde Katolik ve Ortodoks inançlarının birbirinden ayrılmasına Shisma denir. Bu ayrılık 1054 yılından günümüze kadar devam etmektedir. Doğru yanıt B'dir.

İmparator Dioklitianos (284-305) döneminde, Doğu Roma İmparatorluğu’nun yıllık geliri,
tüm Roma İmparatorluğu’nun toplam geliri olan
18.000.000 solidus üzerinden 2.400.000 solidusdur. Aslında Dioklitianos başa geçtiğinde Roma
ekonomisi çökmenin eşiğindeydi. İmparator 290
yılında kapsamlı bir para reformu yapmış, daha
sonra 301 yılında “Maksimum Fiyat Fermanı”
(Latince: Edictum De Pretiis Rerum Venalium) ile
enflasyonu dizginlemeye çalışmıştır.

Dioklitianos’dan İmparator Markianos’a (450-457) kadar olan dönemde Doğu
Roma İmparatorluğun nüfusu ve tarım üretimi inişe geçmiştir. Markianos döneminde ise nüfusun yüzyıllardan beri ilk defa arttığını görülmektedir. (Treadgold,
1997, s. 146-147). Bunda Markianos’un aşırı harcamaları kontrol altına alan mali politikaları ve tahrip edilmiş bölgeleri yeniden yapılandırmasının
etkisi büyüktür.

Mozaik: Taş, mermer, pişmiş toprak, cam ve değerli taşların küçük geometrik parçacıklar halinde harç üzerine dizilerek yapılan dekorasyondur.

İmparator I. İustinianos’un, (527-565), I. Anastasios (491-518) ve I. İustinos (518-
527) dönemlerinden yaklaşık 29 milyon solidusu miras olarak aldığı bilinmektedir. I. İustinianos ile birlikte yıllık gelirinin 5 milyon solidus olduğu düşünülürse
miras kalan bu miktar çok önemlidir (Harl, 2008; Harl, 1996). I. İustinianos’un
Kuzey Afrika ve İtalya’yı ilhak etmesi, Batı Roma’yı Doğu ile birleştirmesi Akdeniz ticaretini canlandırmış ve iktisadi kalkınmayı beraberinde getirmiştir.

Rum Ateşi: Tarihçilere göre kızgın kömür, kükürt ve zift karışımından oluşan Rum Ateşi M.Ö. 423 de Mora savaşları sırasında kullanılmıştır. Daha sonra M.S. 660’larda zift, reçine, kükürt, nafta, kireç ve güherçile ile Rum Ateşi zenginleştirilmiştir. Su eklendikçe alevi artar. Bu kapsamda doğru yanıt B seçeneğidir.

650 yılından 850 yılına kadar olan tarihsel aralık, Arap akınları ve İkonoklazma (İkonakırıcılık) sürecinin yaşandığı ve Geçiş Dönemi ya da Karanlık dönem olarak ta adlandırılan bir ara dönemdir.

İustinianos dönemi özellikle inşa faaliyetlerinin maliyeti ve yapıların kalitesi
açısından çok önemlidir. Ancak bu inşaatlar bütçeye çok büyük yükler getirmiştir. Başkent İstanbul’da Aya Sofya Kilisesi, Aziz Poliefktos Kilisesi, Azizler
Sergios ve Bakhos Kilisesi, Efes’de Aziz İoannis Bazilikası ve Yunanistan’da Kavala yakınlarındaki Filippi B Bazilikası bu maliyetli köklü değişimin kanıtlarıdır.

Solidus: İlk defa İmparator I. Konstantinos tarafından 309-10 yılında bastırılan ve Bizans İmparatorluğu’nda 10. yüzyıl’a kadar kullanılmış olan altın sikkenin adı solidustur. Bu kapsamda doğru yanıt E seçeneğidir.

Bazilika: İçi, iki sıra sütunla, ortadaki daha geniş ve yüksek olmak üzere üç sahına bölünmüş, dikdörtgen planlı yapı biçimidir. Roma döneminde mahkeme salonu olarak kullanılan bazilikalar, Erken Hıristiyan ve Ortaçağ mimarisinde yaygın uygulanan bazilikal planlı kiliselere örnek olmuşlardır.

Apsis: kilisenin doğusunda bulunan ve ibadetin yönünü gösteren bölümdür. Genellikle içten ve dıştan yarım yuvarlak ya da içten yarım yuvarlak dıştan çok cepheli ya da hem içten hem dıştan çok cepheli olabilmektedir.

Müslüman fetihleri ve ikonakırıcılık tartışmalarının yer aldığı 7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır.

Dioklitianos’dan İmparator Markianos’a (450-457) kadar olan dönemde Doğu
Roma İmparatorluğun nüfusu ve tarım üretimi inişe geçmiştir.

1204 yılında Latinlerin İstanbul’u işgal etmesi sonucu, İmparatorluğun parçalanması, Türkler ile mücadeledeki toprak kayıpları ve İtalya’nın Akdeniz ile Karadeniz’de genişlemesi süreçleri, araştırmacılar tarafından Bizans ekonomisinde “kayıp 13. yüzyıl” olarak değerlendirilmektedir.